Κοινωνική Οικονομία στα Γιάννενα: Βγαίνοντας από την αφάνεια

Ο κλάδος της Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας φαίνεται ότι βγαίνει αργά από το περιθώριο και στην περιοχή των Ιωαννίνων. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι ξαφνικά ο κλάδος σταμάτησε να αντιμετωπίζεται κυμαινόμενα από «ΜΚΟ» ως… αίρεση ή ότι οι κρατικοί και άλλοι φορείς ξεκίνησαν να  τον αντιμετωπίζουν φυσιολογικά, η κίνηση (και η ανάπτυξη) είναι δεδομένες.

Καταρχάς, οι φορείς Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας στην Ήπειρο (φορείς ΚΑΛΟ για συντομία), έχουν τη δική τους ένωση. Την αποτελούν 13 ΚΟΙΝΣΕΠ για αρχή και συμμετέχουν «συγγενείς» φορείς που κινούνται στο ίδιο επιχειρηματικό πλαίσιο. Οι επιχειρήσεις δραστηριοποιούνται σε διάφορους κλάδους, από την παραγωγή μέχρι την παροχή υπηρεσιών, το μάρκετινγκ κ.α.

Επίσης, υπάρχει μια σχετική «κανονικοποίηση», που δεν είναι σίγουρο πάντως ότι συμβαδίζει απόλυτα με την αντίληψη της Κοινωνικής-Αλληλέγγυας Οικονομίας. Η πιο πρόσφατη διοικητική εξέλιξη (πρώτη μετά από πάρα πολύ καιρό), είναι ότι οι ΚΟΙΝΣΕΠ, συνεταιρισμοί εργαζόμενων κ.λπ., απόκτησαν αριθμούς Γενικού Εμπορικού Μητρώου. Το ερώτημα, εάν αυτή η εξέλιξη εξασφαλίζει τη συνέχεια της ΚΑΛΟ στην Ελλάδα είναι ανοιχτό. Από την άλλη, καθώς η διαχείριση των ΚΟΙΝΣΕΠ παραμένει στο Υπουργείο Εργασίας, υπάρχει μια, φαινομενική τουλάχιστον, δικλείδα.

Δεν λείπουν φυσικά οι «κραδασμοί», που αυξάνονται, όσοι οι φορείς ΚΑΛΟ πληθαίνουν. Οι τράπεζες συνεχίζουν επίμονα να προκαλούν προσκόμματα σε γραφειοκρατικά ζητήματα και να προβληματίζουν με τη διαρκή (ή και επιτηδευμένη) άγνοια, ενώ συντεχνιακοί παράγοντες δεν καλοβλέπουν τους φορείς ΚΑΛΟ, όπως για παράδειγμα το τελευταίο περιστατικό με συνεργατικό φροντιστήριο, στην Αθήνα.

Παρότι δεν υπάρχει κανένα νομικό έρεισμα για αποκλεισμούς, αυτοί έχουν αρχίσει να επιβάλλονται, διαταράσσοντας ακόμα και… αγοραίες σταθερές, όπως ο ανταγωνισμός. Τέλος, δεν λείπουν και οι «αρπαχτές», όπως από το σύνολο της αγοράς…

Η προσφυγική κοινωνική οικονομία

Πριν από λίγες μέρες στα Γιάννενα, τρεις ομάδες προσφύγων και μεταναστών που διαμένουν στη δομή του Κατσικά, παρουσίασαν τις προτάσεις τους για χρηματοδότηση, στο πλαίσιο του προγράμματος Reinser, το οποίο «τρέχει» η ομάδα DAISSy του Ελληνικού Ανοιχτού Πανεπιστημίου.

Οι άνθρωποι αυτοί, με την καθοδήγηση επιχειρηματιών και ερευνητών, κατέληξαν με τρεις προτάσεις στο «κοινωνικό Hackathon» όπως ονομάστηκε η εκδήλωση.

Οι τρεις προτάσεις που «προκρίθηκαν», ήταν οι εξής: η παραγωγή και διάθεση ενός είδους banana bread, μια παραγωγή ενδυμάτων και αξεσουάρ και η διοργάνωση και λειτουργία ενός εστιατορίου με αφρικανική κουζίνα, στα Γιάννενα.

Στην εκδήλωση της παρουσίασης των τριών σχεδίων, ήταν διάχυτη η αίσθηση ότι τα ζητήματα, οι αγωνίες και οι στόχοι, από ένα σημείο και μετά είναι κοινά, καταργώντας εθνικότητες και άλλες παρόμοιες διακρίσεις. Από την άλλη, τα ταξικά χαρακτηριστικά είναι… επίσης ενιαία σε ένα βαθμό, καθώς η έλλειψη κεφαλαίων, στήριξης, δυνατοτήτων είναι και αυτή «οριζόντια» στο επιχειρείν που δεν έχει στόχο τη συσσώρευση κέρδους.

Το πρόσθετο ενδιαφέρον είναι ότι με τη συγκεκριμένη αφορμή βρέθηκαν στον ίδιο τόπο και στις ίδιες συζητήσεις, άνθρωποι από διάφορους τομείς, αλλά και διαφορετικές χώρες, ξεπερνώντας (ή βάζοντας τις βάσεις για να ξεπεραστούν) ταξικά προσκόμματα και ζητήματα καθημερινής επιβίωσης.