![[300,399] Ψιχάλες](https://openweathermap.org/img/wn/04d@2x.png)
Δέκα χρόνια μετά τη θεσμοθετημένη αναγνώριση των κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας στην Ελλάδα και ενώ ήδη υπάρχει ένα αναπτυσσόμενο «οικοσύστημα», με χιλιάδες εργαζόμενους-ες και ανθρώπους εμπλέκονται, το πολιτικό σύστημα της Ελλάδας ή αντιμετωπίζει εχθρικά ή με άγνοια (ή και τα δύο), την «υπόθεση ΚΑΛΟ».
Η μεν κυβέρνηση έβαλε «στον πάγο» τα σχέδια, καθότι οι συνεταιριστικές αντιλήψεις δεν της είναι ιδιαίτερα προσφιλείς και τα επιχειρηματικά πρότυπα των ΚΑΛΟ δεν εντάσσονται ιδιαίτερα σε λογικές πλήρους αναδόμησης της ελληνικής οικονομίας, με «αναδιανομή» υπέρ ισχυροτέρων, που ακολουθεί η κυβέρνηση.
Στον αντίποδα, ο ΣΥΡΙΖΑ παρότι νομοθέτησε επί του θέματος, επιμένει να θεωρεί –σε επίπεδο του κύκλου ηγεσίας του-, δευτερεύον το θέμα και οι στάσεις να κυμαίνονται από ενδιαφέρον για προγραμματική «υιοθέτηση» μέχρι άγνοια και λανθασμένες εντυπώσεις.
Παρόλα αυτά, η κοινωνική οικονομία δίνει αυτή τη στιγμή διέξοδο σε ανθρώπους που θέλουν να εργαστούν και να ζήσουν αξιοπρεπώς, χωρίς ιδιοκτησιακές και κερδοσκοπικές αντιλήψεις και επιπλέον, χωρίς αυταπάτες. Ελάχιστοι-ες έχουν πλέον τέτοιες, σχετικά με τον τρόπο που λειτουργεί το καπιταλιστικό σύστημα, ειδικά στην Ελλάδα…
Στα Γιάννενα, το «οικοσύστημα» είναι υπαρκτό και από τα πιο ζωντανά στη χώρα. Η Ένωση Ηπείρου «Κοινό ΚΑΛΟ», οι ενεργειακές κοινότητες, οι ερευνητικοί φορείς που λειτουργούν σημαντική δράση, τόσο επιχειρηματική, όσο και στο πεδίο της «κοινωνικής μόχλευσης».
Τα προβλήματα ωστόσο είναι υπαρκτότατα. Η κυβέρνηση αποφάσισε να αναθέσει μια μελέτη για την «επικαιροποίηση της εθνικής στρατηγικής για την κοινωνική οικονομία» σε φορέα που δεν κινείται στο πεδίο της ΚΑΛΟ, απόφαση που προβλημάτισε, κατ’ αρχήν.
Παράλληλα, υπάρχουν και τα «ελληνικά φαινόμενα»: Οι θεσμικοί εκπρόσωποι της κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας συμμετέχουν όπως προβλέπεται, στις επιτροπές παρακολούθησης των περιφερειακών επιχειρησιακών προγραμμάτων, αλλά ταυτόχρονα, το κράτος αποδέχεται εισηγήσεις για… απαγόρευση του κοινωνικού επιχειρείν, ανάλογα με κλαδικές ή/και τοπικές συντεχνιακές απαιτήσεις.
Η επαφή δε με τις υπηρεσίες και την αβυσσαλέα τραπεζική γραφειοκρατία που έχει υποκαταστήσει την κλασική κρατική στην Ελλάδα, είναι ακόμα προβληματική.
Επίσης, απουσιάζει, πλην εξαιρέσεων (η Ήπειρος ήταν μια από αυτές), η οριζόντια προγραμματική δυνατότητα χρηματοδότησης για φορείς ΚΑΛΟ.
Πέντε ενώσεις φορέων ΚΑΛΟ από όλη τη χώρα, με αφορμή τα παραπάνω, αλλά και άλλα ζητήματα, συνέταξαν μια επιστολή προς το Υπουργείο Εργασίας (όπου υπάγονται οι φορείς ΚΑΛΟ) και επισημαίνουν μια σειρά πράγματα. Υπογράφουν, εκτός από την Ένωση Φορέων ΚΑΛΟ Ηπείρου-Κοινό ΚΑΛΟ και οι εξής: Ένωση Φορέων ΚΑΛΟ Αττικής – Συντονισμός, Ένωση Φορέων ΚΑΛΟ Κεντρικής Μακεδονίας - ΕΝ ΚΑΛΟ ΚΕΜ, Ένωση Φορέων ΚΑΛΟ Νότιου Αιγαίου – Αρχιπέλαγος και Ένωση Φορέων ΚΑΛΟ Βορείου Αιγαίου- Συνέργεια.
Η επιστολή, έχει ως εξής:
|
Πολιτικές στήριξης του πεδίου της Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας Έχουν περάσει πάνω από δέκα χρόνια από την θεσμική αναγνώριση αρχικά της Κοινωνικής Οικονομίας (ν.4019/2011) και στη συνέχεια της Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας (ν.4430/2016). Σε αυτό το χρονικό διάστημα από πλευράς πολιτικής ηγεσίας και Διεύθυνσης ΚΑΛΟ έχουν πραγματοποιηθεί μελέτες και Εκθέσεις αποτελεσμάτων του πεδίου, Expo προώθησης του οικοσυστήματος και ενίσχυσης του διαλόγου, συμμετοχές σε συνέδρια και ολοκλήρωση του προγράμματος για τα Κέντρα Στήριξης Φορέων ΚΑΛΟ. Αυτή την περίοδο το Υπουργείο Εργασίας εκπονεί μια μελέτη (την οποία δεν ανέθεσε σε κάποιον φορέα ΚΑΛΟ, πράγμα που μας προβλημάτισε) για την “Επικαιροποίηση της Εθνικής Στρατηγικής για την Κοινωνική Οικονομία”, στην οποία όπως πάντα είτε ως φορείς είτε ως ενώσεις, συνδράμουμε καταθέτοντας την εμπειρία μας και τις προτάσεις μας. Θεωρούμε απαραίτητη διαδικασία για την βιωσιμότητα και την ανάπτυξη του πεδίου την κατάθεση προτάσεων από πλευράς μας, γι΄αυτό άλλωστε συμμετέχουμε πάντα και ακούραστα σε οποιοδήποτε τραπέζι διαλόγου με στελέχη της Διεύθυνσης ΚΑΛΟ ή του Υπουργείου Εργασίας. Οι Ενώσεις Φορέων ΚΑΛΟ συμμετέχουν στις Επιτροπές Παρακολούθησης του ΠΕΠ σε διάφορες Περιφέρειες της χώρας σε μια προσπάθεια να μεταφέρουν την πραγματικότητα και τους πολλαπλούς περιορισμούς που συναντούν οι φορείς στην καθημερινή τους λειτουργία, αλλά και να αναδειχθεί το έργο που παράγεται στο πεδίο της ΚΑΛΟ σε κάθε Περιφέρεια. Η συμμετοχή σε κάθε είδους Επιτροπή δίνει ένα στίγμα, ότι είμαστε εδώ και διεκδικούμε δίκαιη αντιμετώπιση. Ωστόσο, η θεσμική μας παρέμβαση είναι ένα έργο δύσκολο, καθώς η έννοια της ΚΑΛΟ είναι ακόμη νέα και δυστυχώς κάποιες φορές άγνωστη στις υπηρεσίες. Nα υπενθυμίσουμε ότι δεν έχει δημιουργηθεί ακόμα κανένα χρηματοδοτικό εργαλείο που να είναι σοβαρό και λειτουργικό καθώς και δεν έχει δημοσιευθεί καμία πρόσκληση οριζόντιας επιχορήγησης των υφιστάμενων ή υπό σύσταση φορέων ΚΑΛΟ από το Υπουργείο Εργασίας όλα αυτά τα χρόνια, παρότι εξαγγελίες υπήρξαν πολλές. Εξαίρεση αποτελούν οι μεμονωμένες προσκλήσεις που εξέδωσαν στην εκπνοή της προγραμματικής περιόδου ορισμένες Περιφέρειες της χώρας, οι οποίες ουκ ολίγα προβλήματα παρουσίασαν βάζοντας τους φορείς σε μία θέση έντονης διαπραγμάτευσης για να τα καταστήσουν υλοποιήσιμα, σε κάποιο έστω βαθμό. Επιπλέον παρατηρούμε πως σε κάποιες από τις Περιφέρειες, τα ποσά που Οι δημόσιες συμβάσεις κοινωνικής αναφοράς του 4412/2016 δεν έχουν ενεργοποιηθεί αρκούντως, η Δημόσια Διοίκηση είτε δεν έχει εμπεδώσει τον 4430/2016 ακόμα είτε τον αγνοεί, καθώς δεν έχει παραλάβει συγκεκριμένες εγκυκλίους έτσι ώστε να μην παράγει τεχνητούς αποκλεισμούς. Εκ του νόμου, οι φορείς ΚΑΛΟ δεν μπορούν να δεχτούν επενδύσεις από εξωτερικούς χρηματοδότες και εκ φύσεως δεν λειτουργούν αποκλειστικά με χορηγίες και χρηματοδοτούμενα έργα. Δραστηριοποιούνται στην αγορά χωρίς να χάσουν τον κοινωνικό τους χαρακτήρα. Αυτή η διττή φυσιογνωμία τους λοιπόν, για να μπορεί να παράγει απρόσκοπτα καρπούς προς όφελος όλης της κοινωνίας και του περιβάλλοντος οφείλει να στηριχτεί από τον Δημόσιο Τομέα. Έτσι συμβαίνει σε όλες τις χώρες, όπου η ΚΑΛΟ παίζει αξιοσημείωτο ρόλο στην οικονομία ακόμα και στο ΑΕΠ της χώρας. (π.χ. την Ισπανία, την Γαλλία, το Βέλγιο κ.τ.λ.) Δεν είναι μεμονωμένο περιστατικό στην Ελλάδα, η Δημόσια Διοίκηση να μην αντιμετωπίζει με ενιαίο τρόπο τους φορείς, με αποτέλεσμα να αποκλείονται συνεργατικοί φορείς από την άσκηση της οικονομικής τους δραστηριότητας. Ενδεικτικά, αναφέρουμε περίπτωση ΚΟΙΝΣΕΠ με δραστηριότητα, εγγενώς κοινωφελή που είχε σκοπό την εκπαίδευση (μαθήματα μουσικής και πληροφορικής) η οποία είχε ενταχθεί στο ΠΕΠ με ενίσχυση ύψους 76.954,42€. Το ελληνικό κοινοβούλιο ψήφισε μία τροπολογία στο άρθρο 71 του νόμου 4849/2021 του Υπουργείου Ανάπτυξης, η οποία εξαιρεί τις ΚΟΙΝΣΕΠ ως νομική μορφή από πεδίο της Εκπαίδευσης. Μία τροπολογία που έρχεται αναιτιολόγητα σε αντίθεση με το περιεχόμενο του νόμου 4430/2016 (άρθρο 14 παρ. 2), δηλαδή την παροχή “κοινωνικών υπηρεσιών γενικού ενδιαφέροντος”, οι οποίες (σύμφωνα με το άρθρο 2 παρ. 6) περιλαμβάνουν ρητά την εκπαίδευση. Μάλιστα, η σχετική ερώτηση ένωσης προς το Υπουργείο Παιδείας σχετικά με την αιτιολόγηση της τροπολογίας έμεινε επί της ουσίας αναπάντητη. Η τροπολογία αυτή και η απροθυμία της Διοίκησης να δώσει λύση, είναι μεταξύ άλλων οι λόγοι που η συγκεκριμένη ΚΟΙΝΣΕΠ σήμερα έχει παύσει τη λειτουργία της. Οι συνθήκες στις οποίες ωριμάζει το πεδίο της ΚΑΛΟ, περιλαμβάνουν: Μια οικονομία σε κρίση εδώ και πάνω από μια δεκαετία, μια “συμβατική” επιχειρηματικότητα με μικρομεσαίες ατομικές επιχειρήσεις που παραπαίουν και βρίσκονται μακριά από κάθε κοινωνική καινοτομία, μια αγορά μακριά από κάθε κοινωνική και περιβαλλοντική υπευθυνότητα, έναν πληθυσμό χωρίς πρόσβαση σε νέες τεχνολογίες και ένα θεσμικό πλαίσιο που ευνοεί πρακτικές εργοδοτικής αυθαιρεσίας. Παρόλα αυτά, οι “συμβατικές” επιχειρήσεις συνεχίζουν στο σύνολό τους να κρίνονται αρκετά ώριμες και να έχουν απρόσκοπτη πρόσβαση σε χρηματοδοτικά εργαλεία, χωρίς να αντιμετωπίζουν γραφειοκρατικά εμπόδια. Αξίζει επίσης απλά να σημειωθεί, χωρίς να επεκταθούμε περαιτέρω, ότι δεν υπήρξε κανένα πλάνο για τη στήριξη του πεδίου της ΚΑΛΟ μέσα στην περίοδο της πανδημίας. Είναι γνωστό ότι στη χώρα μας οι κοινοτικές χρηματοδοτήσεις δίνονται αφειδώς (κατά δεκάδες εκατομμύρια) σε φυσικά και νομικά πρόσωπα που καταθέτουν κυριολεκτικά χείριστες ποιοτικά προτάσεις, δεν δημιουργούν θέσεις εργασίας και διαθέτουν ήδη μεγάλα κεφάλαια τα οποία μοιράζουν σε πολλαπλά νομικά πρόσωπα με σκοπό να παραβιάσουν την ουσία του de minimis με τρόπο νόμιμο (ο οποίος τρόπος ωστόσο παρακάμπτει τον έλεγχο, ο οποίος είναι μόνο αντικειμενικός και όχι ουσίας). Την ίδια στιγμή, το πεδίο της ΚΑΛΟ δεν έχει πρόσβαση σε κανένα χρηματοδοτικό εργαλείο πέρα από την προσωπική εισφορά των μελών των φορέων και παρ’ όλα αυτά καταφέρνει να δημιουργεί αριθμό απασχολούμενων ανά φορέα διπλάσιο από τον αριθμό απασχολούμενων στην συμβατική οικονομία1. Ο σχεδιασμός ωστόσο για χρηματοπιστωτικά εργαλεία σε κεντρικό επίπεδο έχει μείνει στα χαρτιά και τις εξαγγελίες και ο προϋπολογισμός των ΠΕΠ για την ΚΑΛΟ βαίνει συνεχώς μειούμενος. Τι αιτούμαστε: Αναμένοντας την επικαιροποίηση της Εθνικής Στρατηγικής για την Κοινωνική & Αλληλέγγυα Οικονομία, ζητάμε η Γενική Γραμματεία ενίσχυσης της Απασχόλησης και η Διεύθυνση ΚΑΛΟ να μας ενημερώσουν για το ποιες πολιτικές έχουν δρομολογηθεί και με ποιο χρονοδιάγραμμα με βάση την μέχρι σήμερα Εθνική Στρατηγική, ώστε να συμβάλλουν στην οικονομική βιωσιμότητα και περαιτέρω ανάπτυξη του πεδίου της ΚΑΛΟ. Ως βήματα προς ενίσχυση της Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας προτείνουμε:
|
