Κάστρο: ένα πάρκο πολιτισμού με πολλές προσδοκίες

H ακρόπολη του Ασλάν πασά με τα μνημεία της δεν είναι από τους πιο «φιλικούς» χώρους της πόλης των Ιωαννίνων. Αποτελεί κυρίως έναν τόπο επισκεπτών με προορισμό το Δημοτικό Μουσείο που στεγάζεται στο τζαμί του Ασλάν πασά. Απέχει πολύ όμως από το να είναι ένας πολιτιστικός χώρος, ένα αρχαιολογικό πάρκο, ένα σημείο αναφοράς και για τους Γιαννιώτες, όπως συμβαίνει με την απέναντι ακρόπολη του Ιτς Καλέ.

Η μεγάλη προσδοκία είναι ότι μέσα στα επόμενα χρόνια και η ακρόπολη αυτή θα αποκτήσει έναν πιο «οικείο» πολιτιστικό χαρακτήρα επιτυγχάνοντας την ουσιαστική επαφή των πολιτών με τα μνημεία. Κάτι που αναμένεται να επιτευχθεί τόσο με την αποκατάσταση των μνημειακών κτιρίων εντός αλλά και εκτός της ακρόπολης όσο και με τη δημιουργία μιας «ενιαίας» και συνεκτικής εικόνας του ευρύτερου χώρου.

Εκτός της ακρόπολης, αυτή την περίοδο βρίσκονται σε εξέλιξη δύο έργα που «συμμετέχουν» στο Σχέδιο Βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης του Δήμου Ιωαννίνων με χρηματοδότηση από το επιχειρησιακό πρόγραμμα «Ήπειρος 2014-2020»: Η αποκατάσταση του οθωμανικού χαμάμ, με προϋπολογισμό 1,25 εκατ. ευρώ, με φορέα υλοποίησης την Εφορεία Αρχαιοτήτων Ιωαννίνων, (διαβάστε εδώ), και η ΄και των οδών Ιστορικού Προκοπίου, Γλυκήδων και Σουγδουρή, με κόστος σύμβασης 1,7 εκατ. ευρώ, και με φορέα υλοποίησης τον Δήμο Ιωαννιτών (διαβάστε εδώ). 

Το τελευταίο έργο συνδέεται και με την προσβασιμότητα στην ακρόπολη του Ασλάν πασά, η οποία ενισχύθηκε με μια μελέτη για την προσβασιμότητα των Ατόμων με Αναπηρία (ΑμεΑ) εντός της ακρόπολης. Η μελέτη πήρε το πράσινο φως πριν από λίγες ημέρες από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο (ΚΑΣ) του υπουργείου Πολιτισμού. Το υπουργείο έχει δεσμευτεί ότι θα χρηματοδοτήσει το έργο –μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης της Ε.Ε. όπως δείχνουν τα πράγματα.

Διαβάστε: Διαδρομές και αναβατόριο για ΑμεΑ στην ακρόπολη του Ασλάν πασά

Η αποκατάσταση του χαμάμ και η διαμόρφωση της πλατείας Γλυκήδων και των τριών δρόμων γύρω από την ακρόπολη, είναι δύο κομμάτια του πάρκου πολιτισμού, που προέκυψε σαν ιδέα πριν από έξι χρόνια όταν η πρώην δημοτική αρχή του Θωμά Μπέγκα και η Εφορεία Αρχαιοτήτων Ιωαννίνων έθεσαν ένα πλαίσιο συνεργασίας. Ένα μνημόνιο συνεργασίας που είχε δυσκολία στην εφαρμογή καθώς άλλα ακίνητα ανήκουν στο υπουργείο Πολιτισμού και άλλα στον Δήμο Ιωαννιτών. Τότε ο Δήμος Ιωαννιτών είχε ζητήσει την παραχώρηση χρήσης του χαμάμ και της οθωμανικής βιβλιοθήκης, χωρίς να υπάρξει ανταπόκριση από το υπουργείο. 

Η λύση που βρέθηκε στη συνέχεια, ήταν αυτή της προγραμματικής σύμβασης πολιτισμικής ανάπτυξης μεταξύ Δήμου Ιωαννιτών, υπουργείου Πολιτισμού και Περιφέρειας Ηπείρου (λόγω του επιχειρησιακού προγράμματος «Ήπειρος 2014-2020» από όπου χρηματοδοτούνται δράσεις του πάρκου πολιτισμού).

Η όλη υπόθεση είχε μια σοβαρή εξέλιξη τον χειμώνα του 2019, όταν το Δημοτικό Συμβούλιο Ιωαννίνων ενέκρινε την υπογραφή της προγραμματικής σύμβασης πολιτισμικής ανάπτυξης, χωρίς να λείψει η πολιτική αντιπαράθεση μεταξύ προηγούμενης δημοτικής αρχής και της νυν δημοτικής αρχής του Μωυσή Ελισάφ.

Η προγραμματική αυτή σύμβαση αφορά την εκπόνηση μελετών αποκατάστασης και ανάδειξης του τζαμιού του Ασλάν πασά και του περιβάλλοντα χώρου, του μεντρεσέ (εντός της ακρόπολης) και της οθωμανικής βιβλιοθήκης (δίπλα από το χαμάμ). Τον ρόλο του τεχνικού συμβούλου ανέλαβε δε μεγάλη εταιρία εξ Αθηνών με εξειδίκευση στα μνημεία (ΣΤΑΔΙΟΝ Α.Ε.).

Ενάμιση χρόνο μετά οι μελέτες δεν έχουν ολοκληρωθεί. Στα τέλη Ιουλίου, η Οικονομική Επιτροπή του Δήμου Ιωαννιτών οδηγήθηκε σε νέα (δεύτερη) παράταση της προγραμματικής σύμβασης πολιτισμικής ανάπτυξης μέχρι το καλοκαίρι του 2023 –χωρίς να αποκλείεται και νέα παράταση.

Η μόνη μελέτη που ολοκληρώνεται, είναι για το τέμενος του Ασλάν πασά. Η σύμβαση αυτή με την ανάδοχο εταιρία υπογράφηκε τον Ιούλιο του 2021 με το ποσό της σύμβασης να ανέρχεται σε 64.000 ευρώ (με ΦΠΑ). Η μελέτη αυτή (όπως και οι υπόλοιπες), όταν ολοκληρωθεί, θα πρέπει να περάσει από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο.

Οι άλλες δύο μελέτες που δεν έχουν ανατεθεί ακόμα, είναι για τον μεντρεσέ και την οθωμανική βιβλιοθήκη –κάτι που θα γίνει το επόμενο διάστημα.

Τζαμί Ασλάν πασά, μεντρεσές και οθωμανική βιβλιοθήκη αναμένεται να αναδείξουν τη μνημειακή τους αξία μέσω του νέου ΕΣΠΑ. Ο δρόμος είναι ακόμα μακρύς.