Υπόθεση Λευκάδας: μια παραδοχή διαχρονικής αποτυχίας για τα απορρίμματα

 Σε πολιτική σύγκρουση πρώτης γραμμής έχει εξελιχθεί το θέμα των σκουπιδιών στην Ήπειρο. Η απόφαση των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων Ηπείρου-Δυτικής Μακεδονίας και Δυτικής Ελλάδας για να μεταφερθούν 16 τόνοι σκουπιδιών από τη Λευκάδα στους ΧΥΤΑ της Ηπείρου, απόφαση που υπογράφτηκε στις 27 Ιουλίου, έχει προκαλέσει μαζικές αντιδράσεις με συγκεκριμένο πολιτικό πρόσημο. Αυτό είναι το ένα κομμάτι του ζητήματος. Το άλλο, είναι το ουσιαστικό: ότι η Λευκάδα δεν έχει ακόμα ούτε ΧΥΤΑ και δεν μπορεί να διαχειριστεί τα απορρίμματά της.

Πριν από πέντε μέρες λοιπόν, υπογράφηκε η διοικητική πράξη (υπενθυμίζεται ότι πλέον οι Αποκεντρωμένες Διοικήσεις έχουν υπηρεσιακούς προϊσταμένους και όχι πολιτικούς) για τη μεταφορά των απορριμμάτων. Η πολιτική συμφωνία σε επίπεδο που ξεπερνάει τα νεοδημοκρατικά στελέχη της τοπικής αυτοδιοίκησης στην Ήπειρο είχε ήδη γίνει νωρίτερα και είχε προκαλέσει σφοδρές αντιπαραθέσεις ανάμεσα στην Περιφέρεια Ηπείρου και τον περιφερειακό ΦΟΔΣΑ (Φορέα Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων Ηπείρου), αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι πρώτον, δεν θα αντιδράσουν για αντιπολιτευτικούς κυρίως λόγους και δεύτερον, ότι δεν έχουν ένα ποσοστό δίκιου στις αντιδράσεις τους. Βασικά όμως, τρία βασικά δεδομένα χαρακτηρίζουν την υπόθεση:

• Πρώτον, η παταγώδης αποτυχία (ή πιο σωστά, ανυπαρξία), ενός μοντέλου διαχείρισης των απορριμμάτων. Οι ευθύνες είναι διαδοχικές στις κυβερνήσεις, από την εποχή που οι ΧΥΤΑ ήταν το επόμενο στάδιο της τεχνολογίας μέχρι σήμερα που έχουν ξεπεραστεί, αλλά η Λευκάδα… δεν διαθέτει καν. Ακόμα, το νησί καταφεύγει στη λύση των χωματερών, για τις οποίες η Ελλάδα έχει καταδικαστεί σε σειρά προστίμων (και συνεχίζει).
• Δεύτερον, η πολιτική ταυτότητα της διαμάχης. Από όταν η τοπική αυτοδιοίκηση έγινε η πιο προκεχωρημένη συλλογική θέση της ΝΔ, χρησιμοποιείται κατά κόρον από ηγετικά μέλη του κόμματος για να εκφραστεί η αντιπολίτευση, η οποία έχει εξαφανιστεί από άλλους, πάλαι ποτέ «δυνατούς» συλλογικούς χώρους της Δεξιάς. Μια μικρή λεπτομέρεια: ο δήμαρχος Λευκάδας είναι από τα παλιότερα μέλη του Συνασπισμού…
• Τρίτον, η ζοφερή πραγματικότητα: η Λευκάδα δεν έχει πού να πάει τα σκουπίδια της, σχεδόν εν μέσω τουριστικής περιόδου. Επειδή ακριβώς η προστασία του τουριστικού προϊόντος είναι «τοτέμ» για το ελληνικό πολιτικό σύστημα, σε κεντρικό επίπεδο υπάρχει η συναίνεση, την οποία προσυπογράφει, όσο το μέτρο είναι προσωρινό και η Περιφέρεια Ηπείρου, γεγονός που δημιουργεί προβλήματα στο μέτωπο των δημάρχων της Ηπείρου που αρνούνται τη μεταφορά. Αλλά η λύση καθαυτή, να πηγαίνουν δηλαδή τα σκουπίδια 100 και 150 χιλιόμετρα μακριά, είναι από μόνη της αλλοπρόσαλλη και προβληματική. Αλλά είπαμε: η Λευκάδα, όπως και ο Πύργος λίγο πιο κάτω, αλλά και το Ελληνικό για άλλους λόγους, είναι οι αποδείξεις μιας πολιτικής διαχείρισης που απέτυχε.

Η πλειοψηφία των δημάρχων του περιφερειακού φορέα διαχείρισης διαφωνεί και προειδοποιεί ότι τα απορριμματοφόρα της Λευκάδας θα βρουν κλειδωμένες πόρτες στους ΧΥΤΑ της Ηπείρου. Ωστόσο θα πρέπει να βρούνε και μια νομική κάλυψη, καθώς η συμφωνία για τη μεταφορά είναι νόμιμη. Η κυβέρνηση φρόντισε να αποφύγει κατά το δυνατόν, την ευθύνη της υπογραφής, αφού η απόφαση επικυρώθηκε από διοικητικούς υπαλλήλους και όχι πολιτικά πρόσωπα. Για να έρθουν σκουπίδια στους ΧΥΤΑ της Ηπείρου θα πρέπει να περάσει ένα διάστημα τυπικών διαδικασιών, χωρίς όμως να σημαίνει ότι αυτές δεν μπορούν να επισπευστούν. Πριν όμως από το Δεκαπενταύγουστο, δύσκολα θα υπάρξει εξέλιξη.

Κατά τα λοιπά, τα σκουπίδια της Λευκάδας είναι βασικά μια αφορμή. Η ποσότητα δεν είναι τέτοια που να δικαιολογεί τα επιχειρήματα ότι «θα γεμίσουν οι δικοί μας ΧΥΤΑ». Κάποιοι από τους αυτοδιοικητικούς που τώρα ξεσηκώνονται, άλλωστε, προτίμησαν είτε να στηρίξουν, είτε να πάθουν… αφωνία, όταν επιλεγόταν και επιβαλλόταν δύο φορές, με 12 διμοιρίες ΜΑΤ ο ΧΥΤΑ στο Ελληνικό, στην πιο λάθος θέση από τις πέντε που είχαν προταθεί.

Η λογική της μεταφοράς πάντως, παραμένει λάθος, ανεξάρτητα από την έκτακτη ανάγκη. Και ακριβώς επειδή «ουδέν μονιμότερο του προσωρινού», οι φόβοι ότι η Λευκάδα μπορεί να μετατραπεί σε Πύργο Ηλείας ή ότι η λύση θα μετατραπεί σε μόνιμη, πέρα από το μικροκομματικό και πολιτικό… RISK που εξελίσσεται στο θέμα, είναι υπαρκτοί και δικαιολογημένοι.

Το θέμα δεν αναμένεται να λήξει άμεσα πάντως. Παρότι ο δήμος Ιωαννίνων εχει εκφραστεί ανεκτικά για το αίτημα της Λευκάδας, όπως επίσης και ο περιφερειάρχης Αλέκος Καχριμάνης, η αντιπολίτευση εξέδωσε ανακοίνωση με την οποία αντιτίθεται