Υγρότοπος Τσαμαρά κατά… μεγάλου δακτύλιου

Το έργο του οδικού άξονα του μεγάλου δακτυλίου της πόλης των Ιωαννίνων (κόμβος Βογιάννου-Πανηπειρωτικό Στάδιο), για τον οποίο παρεμπιπτόντως δεν έχει κλείσει ακόμη η εκκρεμότητα των απαλλοτριώσεων (διαβάστε εδώ), απασχολεί εκ νέου τον Σύλλογο Προστασίας Περιβάλλοντος Ιωαννίνων.

Μετά τις παρεμβάσεις που είχε κάνει κατά τη διαδικασία της περιβαλλοντικής αδειοδότησης, ο Σύλλογος επιστρέφει με μια ανακοίνωσή του θέτοντας το ζήτημα επικείμενης καταστροφής ενός υγρότοπου με την κατασκευή του οδικού άξονα, όπως αυτός έχει σχεδιαστεί τουλάχιστον. Μάλιστα, αφήνει να διαφανεί η πρόθεσή του να κάνει ό,τι μπορεί για την προστασία του υγρότοπου.

«Ο υγρότοπος, κατά παράβαση της εθνικής και κοινοτικής σχετικής νομοθεσίας, δεν έχει συμπεριληφθεί στη μελέτη κατασκευής και έτσι προγραμματίζεται να καταστραφεί ολοκληρωτικά, κάτι που δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να γίνει αποδεκτό και θα επιφέρει νέες καθυστερήσεις και ανατροπές. Η περιβαλλοντική νομοθεσία δεν είναι εδώ για να εφαρμόζεται ‘κατά το δοκούν’, αλλά αποτελεί δικαίωμα και υποχρέωση του κράτους και του καθένας μας σύμφωνα και με το Σύνταγμα της χώρας» τονίζεται.

Ο επίμαχος υγρότοπος είναι ο υγρότοπος Τσαμαρά, όπως αποκαλείται, και βρίσκεται κοντά στο Πανηπειρωτικό Στάδιο, στην Ανατολή, και εντός περιοχής του Δικτύου Natura 2000. Ο Σύλλογος Προστασίας Περιβάλλοντος επικαλείται έκθεση του Ελληνικού Κέντρου Βιοτόπων Υγροτόπων (ΕΚΒΥ) σύμφωνα με την οποία ο υγρότοπος Τσαμαρά έχει συμπεριληφθεί στον κατάλογο υγροτόπων που πρόσφατα κατάρτισε το Κέντρο για το ηπειρωτικό τμήμα της χώρας.

Όπως αναφέρεται, ο υγρότοπος αποτελεί μέρος ενός συμπλέγματος πολυάριθμων λιμνίων και ελών και συνιστά, λόγω της θέσης του σε ένα ευρύτερο τοπίο όπου κυριαρχούν αστικές και αγροτικές εκτάσεις, νησίδα βιοποικιλότητας για είδη που διαβιούν και μετακινούνται μεταξύ των περιοχών του δικτύου Natura 2000 και των διασυνδεδεμένων φυσικών περιοχών.

«Ως εκ τούτου, ενέχει το ρόλο ‘πράσινης υποδομής’ παρέχοντας, εκτός από ενδιαίτημα για άγρια είδη, οικοσυστημικές υπηρεσίες όπως φυσική συγκράτηση υδάτων και πλημμυρικών φαινομένων, αναψυχή, εκπαίδευση και έρευνα» τονίζεται.

Το Εθνικό Κέντρο Βιοτόπων Υγροτόπων σημειώνει ακόμη ότι πρόκειται για εσωτερικό έλος με μόνιμη και εποχική κατάκλιση, συνολικής έκτασης περίπου 82 στρεμμάτων, το οποίο αναπτύσσεται κατά μήκος αποστραγγιστικής τάφρου λόγω υψηλής υπόγειας στάθμης και εποχικών κατακλίσεων.

KINΔΥΝΟΣ ΠΛΗΜΜΥΡΩΝ

Καταγράφει δε το ιστορικό του υγρότοπου: Σύμφωνα με τον τοπογραφικό χάρτη της Γεωγραφικής Υπηρεσίας Στρατού του έτους 1939 ο υγρότοπος Τσαμαρά καταλάμβανε τότε έκταση 190 στρεμμάτων.

Με βάση το ιστορικό αρχείο δορυφορικών εικόνων υψηλής ανάλυσης και από επιτόπιες επισκέψεις τεκμηριώνεται η παρουσία του υγροτόπου και κατά τα τελευταία δεκατρία χρόνια. Ιδιαίτερα δε πρέπει να τονιστεί ότι έχει συμβεί κατά θέσεις φυσική επανεγκατάσταση των υγροτοπικών συνθηκών, όπως κατά τα έτη 2014 και 2017. «Το φαινόμενο αυτό τεκμηριώνει την κυριαρχία των υγροτοπικών συνθηκών στην περιοχή (υψηλή υπόγεια στάθμη και επιφανειακή κατάκλιση) και αποτελεί ισχυρή ένδειξη για τις δυνατότητες αποκατάστασής του. Ιδιαιτέρως δε, δεικνύει τον κίνδυνο πλημμυρών που ενέχεται σε περίπτωση ακραίων καιρικών φαινομένων, εάν συρρικνωθεί περαιτέρω ή αφανιστεί πλήρως το υγροτοπικό οικοσύστημα» υπογραμμίζεται.

Ο Σύλλογος Προστασίας Περιβάλλοντος Ιωαννίνων επικαλείται επίσης και μια πρόσφατη μελέτη που ανατέθηκε από τον Φορέα Διαχείρισης Λίμνης Παμβώτιδας στο Εργαστήριο Μοριακής Οικολογίας και Γενετικής της Διατήρησης του Τμήματος Βιολογικών Εφαρμογών και Τεχνολογιών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, σχετικά με την παρουσία του είδους προτεραιότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης Triturus macedonicus (Μακεδονικός τρίτωνας) στη λεκάνη της λίμνης. Κατά τη μελέτη αυτή, διερευνήθηκαν ενδελεχώς 60 μικροί υγρότοποι. Αν και ο υγρότοπος Τσαμαρά δεν ήταν σε αυτούς τους 60 υγρότοπους, το Εργαστήριο κρίνει ότι η διατήρηση και η αποκατάστασή του θα λειτουργήσει ευεργετικά στην αύξηση της βιοποικιλότητας της περιοχής της λεκάνης της Παμβώτιδας.