«Τα Γιάννενα φιλοδοξούν να βάλουν το ποδήλατο στην καθημερινότητα της πόλης». Αυτή είναι μια φράση ικανή να προκαλέσει διαφόρων ειδών αντιδράσεις και αντιπαραθέσεις για το αν η πόλη μπορεί ή όχι να το καταφέρει, για το αν πρέπει να είναι προτεραιότητα ή πρώτα πρέπει να γίνουν άλλα πράγματα, πιο αναγκαία, για το αν έχει πολλές ανηφόρες ή κατηφόρες (στην πραγματικότητα έχει… τον ίδιο αριθμό) και είναι κατάλληλη για ποδήλατο, κ.α.
Ο Δήμος Ιωαννιτών προσφάτως επανήλθε στο συμμετοχικό σχεδιασμό, ένα μοντέλο το οποίο δεν το προτίμησε ιδιαίτερα, επί της τρέχουσας δημαρχιακής θητείας. Σε αυτό το πλαίσιο, θα γίνει μια μελέτη ευαισθητοποίησης και συμμετοχής των πολιτών στον σχεδιασμό ενσωμάτωσης του ποδηλάτου στην καθημερινή ζωή της πόλης.
Η συγκεκριμένη μελέτη -που άργησε κιόλας- είναι αναγκαία, αλλά θα καταστεί ουσιαστική εάν οι πολίτες των Ιωαννίνων αντιληφθούμε τη σημασία της.
Όχι να καβαλήσουμε σώνει και καλά ένα ποδήλατο και να γίνουμε Άμστερνταμ, αλλά να γίνει η πόλη πιο ανεκτή και πιο ανθρώπινη. Και η δυνατότητα να κυκλοφορεί κανείς με ποδήλατο στους δρόμους της είναι ένα αναπόσπαστο κομμάτι αυτής της εξέλιξης.
Επίσης, ο συγκεκριμένος σχεδιασμός είναι αναπόσπαστος από το πλάνο για την κλιματική ουδετερότητα μέχρι το 2030. Η επιλογή των Ιωαννίνων στις 100 «zero carbon» ευρωπαϊκές πόλεις είναι ένα bigger than life στοίχημα και μια πολύ σοβαρή υπόθεση. Δεν πρέπει να μείνει απλά διακηρυκτικός στόχος.
Παραδείγματα υπάρχουν, όπως αυτό του Παρισιού, που κατάφερε να «εξορίσει» τα αυτοκίνητα από το κέντρο του, δημιουργώντας τεχνητό κυκλοφοριακό κομφούζιο, είναι ενδεικτικά.
Τι κάνεις όμως σε μια πόλη που… δεν είναι Παρίσι;
Θ. ΒΛΑΣΤΟΣ: «Γιάννενα, πόλη του ποδηλάτου»
Ο ομότιμος καθηγητής του ΕΜΠ Θάνος Βλαστός δεν έρχεται πρώτη φορά στα Γιάννενα. Ο συγκοινωνιολόγος-πολεοδόμος της Μονάδας Βιώσιμης Κινητικότητας του ΕΜΠ (www.smu.gr) έχει ξαναμελετήσει την πόλη πριν από μια δεκαετία και πλέον. Τώρα, επανέρχεται για μια νέα μελέτη και έναν κύκλο τεσσάρων εργαστηρίων-εκδηλώσεων, με ξεκίνημα από τις 16 Ιουνίου, που εντάσσονται στο πλαίσιο της συγκεκριμένης μελέτης, αλλά και έναν επιπλέον στόχο: Να συμμετέχουν στη διαδικασία οι κάτοικοι των Ιωαννίνων και να αισθανθούν ότι η τελική πρόταση είναι δική τους.
Ο Τύπος Ιωαννίνων μίλησε μαζί του για το σχέδιο και τους στόχους, για μια πρώτη ιδέα. Καταρχάς, μερικά δεδομένα είναι ότι πλέον ο τρόπος δεν είναι η οριοθέτηση ή η ξεχωριστή κατασκευή ποδηλατοδρόμων, αλλά η συνύπαρξη στο δρόμο. «Το 2010 φοβόμασταν να πούμε ‘κάνε ποδήλατο’ στον δρόμο» λέει, συμπληρώνοντας ότι τότε χρειάζονταν υποδομές, δομές προστασίας, άρα και μεγάλο κόστος. Τώρα, «όταν λέω ‘ποδήλατο’ δεν εννοούνται μόνο οι υποδομές, οι άξονες, οι χαράξεις, αλλά και πιο σοφτ λύσεις, όπως για παράδειγμα οι δρόμοι ήπιας κυκλοφορίας όπου το ποδήλατο συνυπάρχει με το αυτοκίνητο».
Θα υπάρξουν κάποιες υποδομές σίγουρα, αλλά η τάση πλέον είναι άλλη. «Δεν μπορεί πχ ο Ελβετός που έχει χρήματα να τραβάει μια γραμμή στο δρόμο απλά και εδώ να έχουμε αναγάγει το ποδήλατο στο πιο ακριβό πράγμα».
Είναι όμως και πρόκληση, γιατί πρέπει προφανώς να είναι πιο προσεκτικοί οι οδηγοί, να εφαρμοστούν οι ζώνες χαμηλής ταχύτητας με όρια 30χλμ/ώρα, κάτι στο οποίο είναι δεκτική και η ελληνική κυβέρνηση, αλλά και να υποδειχθούν και κάποιες περιοχές πιο «φιλικές».
«Δεν πάμε να προτείνουμε κάποιες χαράξεις και τελειώσαμε. Αυτό το κάναμε στις παλιές μελέτες. Βάζουμε σαν στόχο να δώσουμε τη δυνατότητα σε κάθε κάτοικο της πόλης, όπου και αν μένει, να πάρει το ποδήλατο και να πάει στη δουλειά του. Αυτό το λέει και ο ΚΟΚ άλλωστε, που βγήκε το ’50. Αυτό βέβαια δεν φτάνει πρέπει να αλλάξει κάτι» τονίζει ο κ. Βλαστός.
«Η θεωρία λέει ότι όταν έχω μια τέτοια περιοχή που αξίζει να την προστατεύσω- εννοούμε ότι παίρνω χώρο από το αυτοκίνητο και βάζω το ποδήλατο, φτιάχνω χώρο προστασίας, να κάνω την πόλη πιο ανθρώπινη και να μετακινείται ο κόσμος με χαμόγελο» τονίζει ο κ. Βλαστός.
Σχετικά με τη διαδικασία, αναφέρει ότι θα εντοπιστούν περιοχές που «αξίζει να απελευθερωθούν από το αυτοκίνητο» και όπου κινούνται έτσι και αλλιώς λιγότερα αυτοκίνητα και θα δημιουργηθούν δακτύλιοι κίνησης. «Παίρνουμε μια ζώνη, περιορίζουμε την ταχύτητα στα 30 χλμ. δίνουμε τη δυνατότητα να κινηθεί περιμετρικά το αυτοκίνητο με δακτυλίους και μέσα, κινούνται μόνο οι κάτοικοι και η τροφοδοσία καταστημάτων» περιγράφει και προσθέτει ότι τα Γιάννενα έχουν σε ένα βαθμό τέτοιους δακτυλίους τα Γιάννενα. «Εκεί μπορούμε να δούμε σε πρώτη φάση τη δημιουργία περιοχών που έτσι και αλλιώς χρησιμοποιούν λιγότερο τα αυτοκίνητα» αναφέρει.
Ωστόσο, χρειάζονται και κάποιες εμβληματικές δράσεις. Μια τέτοια μπορεί να είναι στην οδό Δωδώνης. «Εντοπίσαμε ότι η Δωδώνης είναι το κλειδί, ίσως ο μοναδικός δρόμος που έχει χώρο για να κάνεις πράγματα. Δύο λωρίδες κυκλοφορίας πχ, αλλά περιορίζονται λόγω του διπλοπαρκαρίσματος. Μπορούν να γίνουν πολλά εκεί».
Παράλληλα όμως, «τρέχουν» και άλλες μελέτες (πχ ελεγχόμενη στάθμευση), όπως επίσης υπάρχει και το δεδομένο του ΣΒΑΚ: «Θα συνδεθούμε με τις μελέτες και τα σχέδια, θα πάρουμε υπόψη μας ό,τι έχει πει το ΣΒΑΚ για να δώσουμε στο τέλος μια συγκεκριμένη πρόταση» τονίζει τελικά.