Ποδηλατόδρομος-πεζόδρομος: Οι δυσκολίες του εγχειρήματος

Και ξαφνικά το όνειρο ενός ποδηλατόδρομου-πεζόδρομου γύρω από τη λίμνη Παμβώτιδα «ζωντάνεψε» το απόγευμα της Παρασκευής, όταν ο αναπληρωτής υπουργός Εσωτερικών Στέλιος Πέτσας εξήγγειλε ότι το έργο αυτό θα ενταχθεί στο πρόγραμμα «Αντ. Τρίτσης» με προϋπολογισμό 12 εκατ. ευρώ και με φορέα υλοποίησης την Περιφέρεια Ηπείρου.

Σημειωτέον ότι το πρόγραμμα «Αντώνης Τρίτσης» είναι ένα πρόγραμμα που έχει «ξεχειλίσει» από έργα, με το υπουργείο Εσωτερικών να ψάχνει διεξόδους, όπως τη μεταφορά κάποιων από τα έργα  (των πιο «ώριμων», προφανώς) σε άλλα χρηματοδοτικά εργαλεία, όπως το ΕΣΠΑ.

Η Περιφέρεια Ηπείρου κράτησε λοιπόν σχεδόν επτασφράγιστο μυστικό για να μη χαθεί και το στοιχείο της έκπληξης στους Γιαννιώτες… για ένα έργο που κάθε άλλο παρά μικρό είναι και το οποίο είχε βγει εκτός οποιουδήποτε σχεδιασμού εδώ και πολλά χρόνια. Λίγες ημέρες πριν είχε προηγηθεί ένα άρθρο του προέδρου του ΠΕΑΚΙ Παντελή Κολόκα στον τοπικό Τύπο για την ανάγκη δημιουργίας ενός «μεγάλου περιπατόδρομου της λίμνης», με αφορμή και τον ποδηλατικό γύρο της Ελλάδας τον Μάιο ο οποίος θα τερματίσει στα Γιάννενα.

Τα περί παραλίμνιου ποδηλατόδρομου-πεζόδρομου μπορεί να ακούγονται ωραία αλλά είναι ένα από τα πιο δύσκολα εγχειρήματα. Κι αυτό επειδή ένα τέτοιο εγχείρημα έχει πολλές παραμέτρους: από το ιδιοκτησιακό καθεστώς στην παρόχθια ζώνη και τον τρόπο υλοποίησης ενός τέτοιου έργου (ο υπάρχων παραλίμνιος ποδηλατόδρομος-πεζόδρομους από την Ανατολή μέχρι τον Κατσικά είναι μια βαριά και μη λειτουργική κατασκευή) μέχρι την πραγματική προστασία της λίμνης και του οικοσυστήματος-παρεμπιπτόντως, κανένας υπουργός δεν εξήγγειλε κανένα μέτρο και κανένα έργο για την ίδια τη λίμνη…

Εντύπωση προκαλεί πάντως το γεγονός ότι απουσίασε οποιαδήποτε αναφορά στον Δήμο Ιωαννιτών, παρότι ένα τέτοιο έργο όχι μόνο βρίσκεται στα διοικητικά του όρια αλλά αφορά την πόλη και τη βιώσιμη κινητικότητά της.

Το μεγάλο και κρίσιμο ερώτημα είναι κατά πόσο η Περιφέρεια Ηπείρου (ή ο Δήμος Ιωαννιτών) είναι έτοιμη να προχωρήσει ένα τέτοιο έργο. Με ενδιαφέρον αναμένεται λοιπόν η πρόταση-μελέτη που θα υποβάλει η Περιφέρεια Ηπείρου στο πρόγραμμα «Αντ. Τρίτσης».

Από τα όσα είναι γνωστά, από παλιά, η Περιφέρεια Ηπείρου έχει στα χέρια της μια προμελέτη από το 2013. Μια προμελέτη η οποία κάθε άλλο παρά αποκλείεται να χρειάζεται επικαιροποίηση καθώς και η περιβαλλοντική νομοθεσία έχει αλλάξει, αλλά και οι τεχνικές οδηγίες περί ποδηλατοδρόμων έχουν τροποποιηθεί. Γιατί το έργο δεν είχε προχωρήσει τότε; Το 2014, ο περιφερειάρχης Ηπείρου Αλέκος Καχριμάνης είχε δηλώσει: «Ο πεζόδρομος-ποδηλατόδρομος είναι μια σπουδαία παρέμβαση που θέλουμε στη νέα προγραμματική περίοδο να την υλοποιήσουμε». Η νέα προγραμματική περίοδος στην οποία αναφερόταν, είναι αυτή που τελειώνει, το ΕΣΠΑ «2014-2020»… Η προμελέτη μπήκε προφανώς σε κάποιο συρτάρι, και ο παραλίμνιος ποδηλατόδρομος-πεζόδρομος δεν ξανακούστηκε μέχρι πριν δύο ημέρες.

Μέσα σε αυτά τα χρόνια, δεν έγινε ποτέ κουβέντα για τις οριστικές μελέτες ή για οτιδήποτε άλλο. Ο παραλίμνιος πεζόδρομος-ποδηλατόδρομος δεν βρέθηκε ποτέ σε κάποια λίστα προτεραιοτήτων για έργα – με εξαίρεση ένα τμήμα του, από τον Μάτσικα μέχρι το Πέραμα, που η πρώην δημοτική αρχή Ιωαννίνων προσπάθησε να χρηματοδοτήσει μέσω του Σχεδίου Βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης και του ΕΣΠΑ.

Για να δούμε το ιστορικό της υπόθεσης του παραλίμνιου ποδηλατόδρομου-πεζόδρομου:

Πριν μια 20ετία περίπου, το 2003, η τότε κρατική Περιφέρεια Ηπείρου προχώρησε σε διαγωνισμό για τη μελέτη «ανάπλασης, αξιοποίησης, προστασίας λίμνης Παμβώτιδας-παραλίμνια οδός». Η μελέτη αυτή, ή καλύτερα η προμελέτη, αφορούσε την οριοθέτηση της λίμνης Παμβώτιδας και παράλληλα τον παραλίμνιο ποδηλατόδρομο-πεζόδρομο. Η προμελέτη, που κόστισε περίπου 700.000 ευρώ, ολοκληρώθηκε το 2013 από την αιρετή πια Περιφέρεια Ηπείρου.

Το 2014, η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Ηπείρου-Δυτικής Μακεδονίας ενέκρινε την περιβαλλοντική αδειοδότηση του έργου. Εν συντομία, το έργο αφορά έναν ποδηλατόδρομο-πεζόδρομο με άσφαλτο, μήκους 16,65 χλμ. -με εξαίρεση τον ήδη υπάρχοντα ποδηλατόδρομο-πεζόδρομο των 2,8 χλμ. από την τάφρο της Ανατολής μέχρι τον Κατσικά, ο οποίος κατασκευάστηκε επί του αναχώματος το 2006. Σύμφωνα με την προμελέτη, το πλάτος της παρέμβασης έχει οριστεί στα 4,90 μ. εκτός από κάποια σημεία όπου είναι πιο στενός ο ποδηλατόδρομος-πεζόδρομος λόγω έλλειψης χώρου. Προβλέπονται επίσης ξύλινες γέφυρες, τεχνικά έργα και σημεία θέασης.

Της περιβαλλοντικής αυτής αδειοδότησης είχε προηγηθεί ένας έντονος δημόσιος διάλογος για το περιεχόμενο της προμελέτης. Διάφοροι φορείς είχαν εκφράσει στις ενστάσεις τους. Ο Φορέας Διαχείρισης Λίμνης Παμβώτιδας και ο Σύλλογος Προστασίας Περιβάλλοντος είχαν διαφωνήσει με τη διέλευση του ποδηλατόδρομου-πεζόδρομου επί του αναχώματος της Αμφιθέας, προτείνοντας να διέλθει αυτός από την περιμετρική οδό του οικισμού, με το σκεπτικό ότι κάποια στιγμή θα γίνει θραύση του αναχώματος. Ενστάσεις υπήρχαν και για τη χάραξη του ποδηλατόδρομου στην περιοχή του Κατσικά μέχρι τους Λογγάδες.

Λόγω της διέλευσης του ποδηλατόδρομου επί του αναχώματος, η περιφερειακή αρχή είχε ανοίξει το ζήτημα της διαχείρισης του αναχώματος για την επικοινωνία της λίμνης με τις πηγές του Μιτσικελίου, προτείνοντας από μόνη της το σπάσιμο του αναχώματος σε τρία σημεία και την κατασκευή γεφυρών. Μια πρόταση την οποία επί της ουσίας απέσυρε. Την ίδια ώρα αποφάσισε να αναθέσει μέσω δημόσιου διαγωνισμού μια μελέτη για τη ροή των υδάτων στο ανάχωμα της Αμφιθέας. Τα τελευταία νέα για αυτή τη μελέτη, ήταν το 2018.

Οπότε, επίσημα παραμένει ο σχεδιασμός για διέλευση του ποδηλατόδρομου-πεζόδρομου επί του αναχώματος της Αμφιθέας.

Διαβάστε: Περιφέρεια: Εν μέρει σπάσιμο του αναχώματος

Το 2017, η πρώην δημοτική αρχή του Θωμά Μπέγκα αποφάσισε να «ενεργοποιήσει» ένα κομμάτι του ποδηλατόδρομου μέσω του Σχεδίου Βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης. Πρόκειται για το τμήμα «Μάτσικας-Πέραμα», για το οποίο υπάρχει και νέα περιβαλλοντική αδειοδότηση, με τον Δήμο να έχει μελετήσει μια ήπια παρέμβαση από αυτήν που προβλεπόταν στην προμελέτη της Περιφέρειας Ηπείρου – π.χ. συμπιεσμένο χώμα αντί ασφάλτου.

Το έργο από τον Μάτσικα μέχρι το Πέραμα δεν έχει προχωρήσει ακόμα. Το μεγάλο «αγκάθι» είναι οι αποζημιώσεις για τις απαλλοτριώσεις των ιδιωτικών εκτάσεών στην παρόχθια ζώνη του Μάτσικα, όπως αυτή ορίστηκε μετά την οριοθέτηση της λίμνης. Για την υπόθεση αυτή αρμόδια είναι η Κτηματική Υπηρεσία του Δημοσίου.

Ανάλογες περιπτώσεις εκτιμάται ότι υπάρχουν και σε άλλα σημεία της παρόχθιας ζώνης, από τα οποία σχεδιάζεται να περάσει ο ποδηλατόδρομος-πεζόδρομος.