Δεν χρειάζεται να γίνουμε Άμστερνταμ

Οι περισσότερες ευρωπαϊκές πόλεις δεν αδιαφορούν για τους ποδηλάτες, με το Άμστερνταμ να αποτελεί το καλύτερο δυνατό παράδειγμα. Σε όλες αυτές τις πόλεις, υπάρχουν υποδομές. Υπάρχει όμως και η ανάλογη παιδεία. Η Ελλάδα είναι μια χώρα που έχει κάνει κάποια βήματα για την ανάπτυξη ενός δικτύου ποδηλατόδρομων σε σύγκριση με ό,τι γινόταν πριν από μια δεκαετία. 

Τα βήματα αυτά όμως κατά κάποιο «επιβλήθηκαν» από ευρωπαϊκά προγράμματα τα οποία χρηματοδοτούσαν ποδηλατόδρομους. Η παιδεία και η νοοτροπία όμως δεν «χρηματοδοτούνται», «χτίζονται» μέρα με τη μέρα και με πολλή προσπάθεια. 

Τα Γιάννενα δεν θα μπορούσαν να εξαιρούνται από αυτήν την πραγματικότητα. «Οι υποδομές φτιάχνονται όταν υπάρχουν ομάδες πίεσης, όταν υπάρχουν ποδηλάτες» αναφέρει πολύ εύστοχα στον «Τύπο» ο Κώστας Μάτης, ιδιοκτήτης ποδηλατάδικου. Τα χρόνια της κρίσης, τόσο η πώληση όσο και η χρήση του ποδηλάτου έχουν μειωθεί, αν και θα περίμενε κανείς ότι το ποδήλατο θα μπορούσε να αποτελεί ένα εναλλακτικό και φθηνό μέσο μεταφοράς.

Τα πρώτα χρόνια, υπήρξαν αρκετοί που έβγαλαν το ποδήλατό τους από την αποθήκη. Δεν παρέμειναν όμως όλοι πιστοί στο μέσο αυτό. «Σε κάποιες πόλεις της χώρας που είχαν υποδομές, υπήρξε μια αύξηση της χρήσης του ποδηλάτου, αλλά και πάλι όχι μεγάλη. Για να μετακινηθεί κάποιος με ποδήλατο, πρέπει να μην τον πατάνε και τα αυτοκίνητα« τονίζει ένας άλλος ιδιοκτήτης ποδηλατάδικου, ο Θόδωρος Σαράτσης. Αναμφίβολα, ρόλο στο ξεσκόνισμα των... δύο τροχών έπαιξε και το γεγονός ότι για κάποιο διάστημα η ποδηλασία έγινε της μόδας. 

Η πτώση της χρήσης του ποδηλάτου αποδεικνύεται και από το σέρβις. «Ένα ποδήλατο χρειάζεται νέα σαμπρέλα, φρένα, γενικότερα συντήρηση. Σε όλη τη χώρα, το σέρβις έχει πέσει. Άρα και όσοι χρησιμοποιούν το ποδήλατο ως μέσο ή ως διασκέδαση, λιγοστεύουν» επισημαίνει ο κ. Μάτης. Την ίδια ώρα, δεν «φτιάχνεται» μια νέα γενιά ποδηλατών. Τα παιδιά δεν περιμένουν πια πώς και πώς δώρο ένα ποδήλατο, όπως κάποτε, αλλά ένα τάμπλετ ή ένα κινητό τηλέφωνο.

ΤΑ ΚΟΙΝΟΧΡΗΣΤΑ ΠΟΔΗΛΑΤΑ 
Μέσα από ευρωπαϊκό πρόγραμμα Cyclo, πρωτοξεκίνησαν το 2012 και τα κοινόχρηστα ποδήλατα από τον δήμο Ιωαννιτών. Η αρχή έγινε με δέκα ποδήλατα. Τρία χρόνια μετά, τα ποδήλατα έγιναν 40 και δημιουργήθηκαν τέσσερις σταθμοί -στην πλατεία Μαβίλη, στην Περιφέρεια Ηπείρου, στο Άλσος και στη Ζωσιμαία Βιβλιοθήκη. Ο δήμος Ιωαννιτών είναι από τους λίγους δήμους στη χώρα που αποφάσισε να διαθέτει δωρεάν στους πολίτες τα κοινόχρηστα ποδήλατα (με διαφημιζόμενους να αναλαμβάνουν το κόστος για τις ειδικές κάρτες). Η διαχείριση δε του όλου συστήματος γίνεται από το σύστημα κοινόχρηστων ποδηλάτων Easybike, με το Γραφείο Τουρισμού του Δήμου (στην οδό Μουλαϊμίδου) να περιορίζεται στην έκδοση ειδικών καρτών. 

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Easybike, οι χρήστες ξεπερνούν ολίγον τι τους 1000 -σε μια πόλη 100.000 ανθρώπων τουλάχιστον. Συγκεκριμένα, είναι 1033. Πόσο συχνά, όμως, αυτοί οι 1.033 κάνουν χρήση του κοινόχρηστου ποδηλάτου; Όπως προκύπτει από τα στοιχεία, τα οποία διατέθηκαν στον «Τύπο» μετά από αίτημά του, το έτος 2015 έγιναν 1824 «ενοικιάσεις». Δηλαδή ο κάθε εγγεγραμμένος χρήστης χρησιμοποίησε κατά μέσο όρο μία με δύο φορές το ποδήλατο. 

Ο αγαπημένος μήνας για βόλτα φαίνεται να είναι πάντως ο Μάιος, με 388 «ενοικιάσεις», με τον Απρίλιο, τον Ιούνιο, τον Ιούλιο και τον Αύγουστο να ακολουθούν. Το 2016 φαίνεται να ξεκίνησε λίγο καλύτερα -κάτι που αποδίδεται και στους περισσότερους, αλλά και καλύτερα χωροθετημένους, σταθμούς. Κατά το πεντάμηνο Ιανουάριος-Μάιος, έγιναν 1507«ενοικιάσεις» -66 τον Ιανουάριο, 178 τον Φεβρουάριο, 284 τον Μάρτιο, 456 τον Απρίλιο και 523 τον Μάιο.
Όλοι οι χρήστες είναι Γιαννιώτες, καθώς το σύστημα των κοινόχρηστων ποδηλάτων δεν διατίθεται για επισκέπτες.

Προς το παρόν τουλάχιστον. «Σκεφτόμαστε να βάλουμε ένα μηχάνημα στην Περιφέρεια Ηπείρου όπου κάποιος μπορεί να παίρνει ένα ποδήλατο με τη χρήση πιστωτικής κάρτας με μια μικρή χρέωση. Αυτό δεν θα ισχύει μόνο για τουρίστες, αλλά και για Γιαννιώτες που θέλουν να κάνουν χρήση του ποδηλάτου, αλλά δεν είναι ανοιχτό το γραφείο τουρισμού για την έκδοση της κάρτας» τονίζει στον «Τύπο» ο αρμόδιος αντιδήμαρχος Νίκος Γκόλας.

Προφανώς και κανείς δεν απαιτεί να ακολουθήσουν οι πόλεις της Ελλάδας το παράδειγμα του Άμστερνταμ, όπου υπάρχει παιδεία για τη χρήση του ποδηλάτου με όλα τα οφέλη του εδώ και δεκαετίες. Απαίτηση υπάρχει πια για μια πιο ανθρώπινη πόλη.