Όταν υπήρχε το στρατιωτικό νοσοκομείο στο Ιτς Καλέ

Γύρω στο 1870, ο μεταρρυθμιστής Ρασήμ πασάς αποφασίζει να καταστρέψει το παλιό σεράι του Αλή πασά το οποίο βρισκόταν εντός του Ιτς Καλέ και που εκείνη την περίοδο λειτουργούσε ως οθωμανικό διοικητήριο. Ο ίδιος ήθελε να δημιουργήσει το διοικητικό κέντρο της πόλης εκτός του Κάστρου. Κι έτσι ανέγειρε το γνωστό ως τουρκικό διοικητήριο (βρισκόταν στη θέση του σημερινού Δημαρχείου).

Τα ερείπια που έμειναν πίσω στο Ιτς Καλέ μετατράπηκαν σε τούρκικο στρατιωτικό νοσοκομείο (άγνωστο ποια χρονιά έγινε η ανέγερσή του). Με την απελευθέρωση της πόλης, το κτίριο αυτό παραδόθηκε στον Ελληνικό Στρατό.

Τον Δεκέμβριο του 1914, ιδρύεται επίσημα με βασιλικό διάταγμα το 406 Γενικό Στρατιωτικό Νοσοκομείο Ιωαννίνων, δραστηριότητες του οποίου στεγάζονται και σε διπλανά κτίρια του Ιτς Καλέ (π.χ. το φαρμακείο στο Φετιχιέ Τζαμί). Το ελληνικό πια στρατιωτικό νοσοκομείο γίνεται γνωστό με την ονομασία «Άγιοι Ανάργυροι», δανεικό όνομα από το γειτονικό εκκλησάκι. Μια εκκλησία που έγινε, μετά από διαρρύθμιση παλιού κτιρίου. Ήταν εξάλλου απαραίτητη…

Τον Μάιο του 1925, στον τοπικό Τύπο (εφημερίδα «Ελευθερία»), το Γραφείο της VIII Mεραρχίας Ηπείρου δημοσιοποιούνται στατιστικά στοιχεία για τους νοσηλευθέντες και τους θανάτους των προηγούμενων ετών. «Έτος 1918 επί 108 νοσηλευθέντων εξ ιλαράς απέθανον 32.  Έτος 1923 έθανον κατά Ιανουάριον 1923 εν συνόλω 75 εξ ων 60 εκ γριππώδους βροχοπνευμονίας. Έτος 1924 κατά τον μήνα Απρίλιον επί 700 νοσηλευθέντων έθανον 28  εκ γριππώδους βροχοπνευμονίας». Η «γριππώδης βρογχοπνευμονία» παραπέμπει στην ισπανική γρίπη, η οποία προκάλεσε τον θάνατο εκατομμυρίων ανθρώπων το 1918 και τα επόμενα χρόνια.

Κατά τον β' παγκόσμιο πόλεμο, το νοσοκομείο βομβαρδίζεται (με έναν ασθενή να βρίσκει τον θάνατο). Παρόλα αυτά, συνεχίζει να προσφέρει τις υπηρεσίες του ως παράρτημα πια. Κι αυτό επειδή ο «πυρήνας» του στρατιωτικού νοσοκομείου μεταφέρεται στη Ζωσιμαία Παιδαγωγική Ακαδημία. Το 1942, οι γερμανικές αρχές διατάζουν την εκκένωση του κτιρίου μέσα από το Κάστρο.

Τη δεκαετία του '50, το κτίριο στο Ιτς Καλέ βιώνει την ερήμωσή του. Κατεδαφίζεται για να ανεγερθεί στη θέση του το βασιλικό περίπτερο, με αρχιτέκτονα τον Αλέξανδρο Μπαλτατζή. Την ανέγερση του βασιλικού περιπτέρου την επιδίωκε πώς και πώς η τότε δημοτική αρχή του Γρηγόριου Σακκά. Εκείνη την περίοδο, όποτε έρχονταν οι βασιλιάδες στα Γιάννενα, έμεναν στον πρώτο όροφο του σημερινού Δημαρχείου (στον κάτω όροφο βρισκόταν τότε η Ζωσιμαία Βιβλιοθήκη). 

Ο κ. Σακκάς ήθελε να έχει τους βασιλιάδες πιο συχνά στα Γιάννενα. Γι' αυτό και τους... έπεισε για την ανέγερση ενός θερέτρου. «Ως είναι υμίν γνωστόν η Α.Μ. ο Βασιλεύς ηυδόκησε να δεχθή την ανέγερσιν Βασιλικού Περιπτέρου (θερέτρου) ενταύθα και εντός του Φρουρίου και δη εις την θέσιν ένθα σήμερον ευρίσκεται το τέως Στρατιωτικόν Νοσοκομείον» λέει ο κ. Σακκάς στους συμβούλους σε συνεδρίαση Δημοτικού Συμβουλίου του 1958. 

Στην ίδια συνεδρίαση, ο πρόεδρος του δημοτικού συμβουλίου μεταφέρει στο συμβούλιο τα λόγια του βασιλιά κατά την επίσκεψη του τελευταίου στον χώρο στο Κάστρο: «Μου αρέσει η τοποθεσία. Δεν θέλω όμως να ανεγερθή ανάκτορον. Είναι αρκετόν να κατασκευασθώσιν τρία δωμάτια και μόνον...». Το Βασιλικό Περίπτερο ήταν έτοιμο το 1960.

Στα τέλη της δεκαετίας του '70, ο Στρατός παραχωρεί επιτέλους το Ιτς Καλέ στο υπουργείο Πολιτισμού. Λίγα χρόνια μετά, αρχίζουν οι συζητήσεις για τη μετατροπή του πρώην Βασιλικού Περιπτέρου σε Βυζαντινό Μουσείο. Τα εγκαίνια του μουσείου γίνονται το 1995.