Οι δύο όψεις της τεχνητής νοημοσύνης

Η τεχνητή νοημοσύνη είναι εδώ. Κι όσο εμείς προσπαθούμε να την καταλάβουμε, τόσο αυτή «τρέχει». Στην έκθεση τεχνολογίας και καινοτομίας Beyond, που έγινε από 29 Σεπτεμβρίου έως 2 Οκτωβρίου, στη ΔΕΘ-Helexpo της Θεσσαλονίκης, τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης βρέθηκαν εκ των πραγμάτων στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος, με το καίριο ερώτημα να υφίσταται: Απώλεια θέσεων εργασίας ή δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.

Στο πλαίσιο των παράλληλων εκδηλώσεων της Beyond, σε ένα πάνελ συζήτησης, τρεις ομιλητές προσπάθησαν να χαρτογραφήσουν το παρόν και το μέλλον της τεχνητής νοημοσύνης: ο Στέφανος Κόλλιας, καθηγητής Τεχνολογίας Πληροφορικής και Υπολογιστών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, ο Αθανάσιος Κακαρούντας, αναπληρωτής καθηγητής και διευθυντής του Εργαστηρίου Ευφυών Συστημάτων του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, και ο Τάσος Κούτλας, αναπληρωτής διευθυντής Ψηφιακών Λύσεων Ευρώπης στην εταιρία FFW, με καταγωγή από τα Ιωάννινα.

Ο κ. Κόλλιας, στην τοποθέτησή του, εξήγησε καταρχάς ότι η τεχνητή νοημοσύνη χρησιμοποιείται με έναν «στενό» τρόπο, υπό την έννοια ότι δεν αφορά αυτόνομα συστήματα που παίρνουν τις αποφάσεις τους αλλά συστήματα που κάνουν αποτελεσματικά μια συγκεκριμένη εργασία ή μια σειρά από εργασίες. Εκτίμησε δε ότι στην όλη διαδικασία, κάποιοι εργαζόμενοι θα οδηγηθούν στην έξοδο, θέτοντας σε προτεραιότητα την ανάγκη για αναβάθμιση των δεξιοτήτων.

Από την άλλη, ο κ. Κακαρούντας, καταθέτοντας τη δική του εμπειρία στο ερευνητικό πεδίο, ανέφερε ότι ανοίγονται νέες θέσεις εργασίας. «Είμαστε αυτοί που φτιάχνουμε τα εργαλεία και ανοίγουμε θέσεις εργασίας» είπε. Πρόσθεσε δε ότι σε πολλές επιχειρήσεις η τεχνητή νοημοσύνη είναι αυτή που «πετάει τη λάντζα έξω» και κάνε πιο αποδοτικό τον εργαζόμενο, πιο πρόθυμο να βάλει το μεράκι του. Η γενικότερη εκτίμησή του ήταν πάντως ότι η τεχνητή νοημοσύνη είναι όπως το μαχαίρι: «Έχει καλή και κακή χρήση».

O κ. Κούτλας ανέφερε, από την πλευρά του, ότι μέχρι τώρα η τεχνολογική εξέλιξη αντικαθιστούσε αντικείμενα χαμηλής εξειδίκευσης με αντικείμενα μέσης εξειδίκευσης. «Με την τεχνητή νοημοσύνη είναι η πρώτη φορά που απειλούνται ευθέως αντικείμενα μέσης και υψηλής εξειδίκευσης με εξαφάνιση. Αυτό δεν το έχουμε συζητήσει επαρκώς τι σημαίνει για την κοινωνία αλλά και για την οικονομία» ανέφερε.

Αναφερόμενος στη σχέση τεχνητής νοημοσύνης και επιχειρήσεων, επεσήμανε ότι χρειάζεται προσοχή σε τρία πράγματα: ξεκάθαρο πλάνο για την προστιθέμενη αξία που θα προσδώσει η τεχνητή νοημοσύνη σε μια επιχείρηση, μη υποεκτίμηση της πολυπλοκότητας της εφαρμογής τεχνητής νοημοσύνης στην παραγωγική διαδικασία και επικέντρωση στα ζητήματα των δεδομένων (ιδιωτικότητα, ασφάλεια, ενσωμάτωση).

Ιδιαίτερη έμφαση έδωσε στην ανάγκη να βρεθεί το κατάλληλο ρυθμιστικό πλαίσιο για τους κινδύνους που θα προκύψουν από την αυξανόμενη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης. «Φανταστείτε ένα μοντέλο τεχνητής νοημοσύνης, να μεροληπτεί στις αποφάσεις του: πχ να δίνει μεγαλύτερο επιτόκιο πιστωτικής κάρτα σε άτομα που μένουν σε υποβαθμισμένες περιοχές για να ισορροπήσει την αυξημένη πιθανότητα μη αποπληρωμής. Εδώ αρχίζουν να εγείρονται ζητήματα ισότητας, ελευθερίας και ισονομίας».

Ποια είναι η κατάσταση της τεχνητής νοημοσύνης στην Ελλάδα. Ο κ. Κόλλιας εκτίμησε ότι εταιρίες χρησιμοποιούν τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης και κάνουν σημαντικά βήματα. Ως πρόεδρος του ΕΔΥΤΕ (Εθνικό Δίκτυο Υποδομών Τεχνολογίας και Έρευνας Α.Ε.) αναφέρθηκε στη σημασία του «Δαίδαλου», του υπερυπολογιστή νέας γενιάς που εγκαταστάθηκε το καλοκαίρι στο Τεχνολογικό Πάρκο του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου στο Λαύριο. Πρόκειται για έναν από τους τέσσερις νέους υπερ-υπολογιστές που τοποθετήθηκαν σε τέσσερις διαφορετικές χώρες με την οικονομική υποστήριξη της Ε.Ε. Ο «Δαίδαλος» αποτελεί ένα εξελιγμένο υπολογιστικό σύστημα που θα βοηθήσει στο να «τρέξουν» τεχνολογικές εφαρμογέςι. Όπως είπε ο κ. Κόλλιας, ένα 20% της υποδομής θα χρησιμοποιηθεί και από εταιρίες που θέλουν να τρέξουν πολύπλοκες εφαρμογές.

Ο κ. Κακαρούντας μίλησε για τον κόμβο υψηλών υπολογιστικών επιδόσεων που λειτουργεί στη Σχολή Θετικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας στη Λαμία. Ο κόμβος αυτός θα επεξεργάζεται μεγάλο όγκο δεδομένων από ροές αισθητήρων, πολυμέσων και πολύπλοκων μαθηματικών μοντέλων προσομοιώσεων, με στόχο τη δημιουργία εφαρμογών.