Αυτό (ίσως) είναι το μέλλον της Ηπείρου

Μετά την Κρήτη, την Ανατολική Μακεδονία-Θράκη και τη Στερεά Ελλάδα, είναι η σειρά της Ηπείρου να αποκτήσει αναθεωρημένο περιφερειακό χωροταξικό πλαίσιο, το οποίο καθορίζει τις χωροταξικές, πολεοδομικές, περιβαλλοντικές και αναπτυξιακές επιλογές για τα επόμενα χρόνια. Η ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος αναμένεται να βάλει σήμερα τις τελικές υπογραφές στο (πολυσέλιδο) περιφερειακό χωροταξικό πλαίσιο, που ξεκίνησε να εκπονείται το 2012. Ένα σχέδιο που οραματίζεται για την Ήπειρο να γίνει πιο εξωστρεφής δεδομένου της γεωπολιτικής της θέσης και των συνθηκών που διαμορφώνονται, να «ανοίγεται» περισσότερο προς Βόρεια Ελλάδα και Νότια Ελλάδα, προς Αλβανία και τις χώρες της Αδριατικής. Όπως κάθε σχέδιο βέβαια, το μέλλον του εξαρτάται από την καλή ή κακή εφαρμογή του (η οποία συνδέεται εκ των  πραγμάτων και με τη διαθέσιμη χρηματοδότηση).

Οι νέες γεωπολιτικές συνθήκες που αναμένεται να διαμορφωθούν, συνοψίζονται σε τρεις προβλέψεις: πιθανή εκμετάλλευση υδρογονανθράκων όχι μόνο στον χερσαίο χώρο της Ηπείρου αλλά και στη θαλάσσια περιοχή του Βορείου Ιονίου,  ένταξη της Αλβανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και  η βελτίωση των συνθηκών που απαιτούνται για την ενοποίηση του παράκτιου «τουριστικού χώρου» των Δυτικών Βαλκανίων από τη Βενετία ως τη νότια Πελοπόννησο. Το ζήτημα των υδρογονανθράκων διακατέχει γενικότερα το πνεύμα του περιφερειακού χωροταξικού σχεδίου («ανάλογα με το μέγεθος των πιθανών κοιτασμάτων είναι πιθανόν να μεταβληθεί σε μεσο-μακροπρόθεσμο ορίζοντα η παραγωγική φυσιογνωμία της περιοχής» αναφέρεται σε κάποιο σημείο).

Το πρότυπο χωρικής οργάνωσης που υιοθετεί το πλαίσιο, βασίζεται στην αξιοποίηση των διαθέσιμων πόρων και υποδομών με ταυτόχρονη προστασία του περιβάλλοντος και του τοπίου της Ηπείρου. Βάσει αυτού, προωθείται η ολοκλήρωση των μεταφορικών υποδομών εθνικής κλίμακας και η αξιοποίησή τους για την ενίσχυση των τοπικών παραγωγικών συντελεστών, προκειμένου να συμβάλουν στην ενίσχυση των μεταφορών, της διαμετακόμισης αλλά και του δευτερογενούς τομέα (μεταποίηση).

Η γεωπολιτική δε θέση της Περιφέρειας Ηπείρου υπαγορεύει την αναγνώριση του διεθνούς χαρακτήρα των μεταφορικών πυλών της, ιδιαίτερα του λιμένα της Ηγουμενίτσας και του συνοριακού σταθμού της Κακαβιάς, ενώ για το αεροδρόμιο των Ιωαννίνων γίνεται λόγος για μια εν δυνάμει διεθνή πύλη της Ηπείρου, που επιπλέον θα μπορούσε να λειτουργήσει ως «μέσο» διάχυσης της τουριστικής κίνησης σε όλους τους προορισμούς αλλά και της ενίσχυσης της διαμετακόμισης (με στόχο την εξυπηρέτηση διεθνών εμπορευματικών πτήσεων) απουσία σιδηροδρομικής σύνδεσης.

Ο τουρισμός «καταλαμβάνει» το δικό του σημαντικό μερίδιο στο περιφερειακό χωροταξικό πλαίσιο. Δίνονται δε και συγκεκριμένες κατευθύνσεις για την ανάπτυξη τουριστικών επενδύσεων δεδομένης της κατάργησης του ειδικού χωροταξικού πλαισίου για τον τουρισμό (ακυρώθηκε από το Συμβούλιο της Επικρατείας).

Σε πιο συγκεκριμένα πράγματα, για την ενίσχυση του ρόλου της  Ηπείρου στα Δυτικά Βαλκάνια και στον Αδριατικό χώρο, ως έργα πρώτης προτεραιότητας σε μεσοπρόθεσμο επίπεδο, περιλαμβάνονται τα εξής:

-Ολοκλήρωση της αναβάθμισης του παράκτιου άξονα Πρέβεζα- Ηγουμενίτσα.

-Ολοκλήρωση Δυτικού Άξονα (τμήμα Ιωάννινα-Κακκαβιά)

-Αναβάθμιση σύνδεσης Ηγουμενίτσας-Σαγιάδας- Μαυροματίου.

-Σύνδεση Πρέβεζας με Δυτικό Άξονα.

-Σύνδεση Τζουμέρκων με Δυτικό Άξονα.

-Βελτίωση της παράκτιας σύνδεσης των τουριστικών προορισμών της ΠΕ Θεσπρωτίας: Πλαταριά –Σύβοτα –Πέρδικα –Πάργα.

-Βελτίωση της προσβασιμότητας σε σημαντικούς αρχαιολογικούς χώρους της Περιφέρειας.

-Παράκαμψη αρχαιολογικού χώρου της Νικόπολης.

-Ολοκλήρωση του άξονα Κόνιτσα-Καλπάκι.

-Ολοκληρωμένη δράση βελτίωσης της ορεινής κινητικότητας μέσα από την ανάπτυξη του άξονα Μέτσοβο-Ορεινή Άρτα (Εγνατία-Πράμαντα-Άγναντα-Βουλγαρέλι).

-Λειτουργική αποκατάσταση (επισκευές, τοπικές αλλαγές στη χάραξη, σήμανση κ.λπ.) του ορεινού οδικού δικτύου με βασικές προτεραιότητες: το τμήμα: Μικρό Περιστέρι-Συρράκο-Πράμαντα, το τμήμα: Πέτα-Βουλγαρέλι, το τμήμα: Επάνω Σέση-Άνω Καλεντίνη-Ασφακερό και το τμήμα της ε.ο. Ηγουμενίτσας- Ιωαννίνων: Νεράιδα-Βροσίνα.

-Ολοκλήρωση των έργων αναβάθμισης του αεροδρομίου των Ιωαννίνων στην προοπτική να διατηρείται εφικτή η υποστήριξη διεθνών επιβατικών και εμπορευματικών πτήσεων.

-Ίδρυση και λειτουργία υδατοδρομίων σε Ιωάννινα, Ηγουμενίτσα Πρέβεζα και Μέτσοβο (τεχνητή λίμνη Αώου) με στόχο τη διασύνδεση με Κέρκυρα, Παξούς, Λευκάδα, Πάτρα και εφόσον δημιουργηθούν αντίστοιχες υποδομές, με τις τουριστικά αναπτυσσόμενες αλβανικές ακτές.

-Ίδρυση και λειτουργία υποδομών ελλιμενισμού σκαφών αναψυχής στην Ηγουμενίτσα, την περιοχή Συβότων-Πέρδικας, την Πάργα την περιοχή Λούτσας-Λυγιάς και την Πρέβεζα.

-Διερεύνηση για την εγκατάσταση ηλεκτρικού Τραμ, ως βιώσιμο μέσο μεταφοράς στα Ιωάννινα (στην Γραμμή Πανεπιστήμιο-Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο-Βελισάριο-Κέντρο Πόλης-Μώλος και πρόβλεψη επέκτασης μέχρι το Αεροδρόμιο).

Το χωροταξικό πλαίσιο δεν θα μπορούσε να μην αναφερθεί και στον πρωτογενή τομέα, βασικό πυλώνα της οικονομίας της Ηπείρου. Γίνεται λόγος για την ανάγκη προστασίας της γεωργικής γης αλλά και δημιουργίας οργανωμένων χώρων για τη φιλοξενία δραστηριοτήτων, προκειμένου να αποφευχθούν και περιβαλλοντικά προβλήματα, όπως στο λεκανοπέδιο των Ιωαννίνων. Για το περιφερειακό χωροταξικό πλαίσιο, μεγάλη προτεραιότητα αποτελούν οι εξωστρεφείς ενέργειες εκσυγχρονισμού και προώθησης των προϊόντων και ιδιαίτερα των επώνυμων.

Σε οικιστικό επίπεδο, το περιφερειακό χωροταξικό πλαίσιο αναγνωρίζει πέντε πόλους ανάπτυξης: Τις τέσσερις μεγάλες πόλεις της Ηπείρου και το Μέτσοβο, για το οποίο υπάρχει η προσδοκία να λειτουργήσει και ως διαπεριφερειακός πόλος ανάπτυξης για τις περιφέρειες Θεσσαλίας, Δυτικής Μακεδονίας και Ηπείρου.

Στο πολυσέλιδο σχέδιο, κατατίθενται και προτάσεις χωροθέτησης επιχειρηματικών πάρκων κι άλλων υποδοχέων δραστηριοτήτων, αλλά και προτάσεις για τον τομέα της ενέργειας (αιολικά πάρκα, φωτοβολταϊκά κ.λπ.).