Ο Θωμάς Πρελούμπος και τα δύσκολα χρόνια της ηγεμονίας του

Ο δρόμος που διατρέχει τη δυτική πλευρά του Κάστρου, σχεδόν από την κεντρική πύλη έως εκείνη προς τη Σκάλα, φέρει το όνομα ενός πολύ αμφιλεγόμενου ηγεμόνα. Ο Θωμάς Παλαιολόγος ή Πρελούμπος ή Πρελούμποβιτς, ήταν ο ηγεμόνας του Δεσποτάτου της Ηπείρου από το 1366 ως το 1384. Ο Πρελούμπος ήταν ιδιαίτερα αντιπαθής στον πληθυσμό των Ιωαννίνων, καθότι ήταν σκληρός, βίαιος και δεσποτικός.

Στον καιρό που οι ηγεμόνες πέθαιναν σπάνια από φυσικό θάνατο και που η παρακμάζουσα βυζαντινή αυτοκρατορία είχε αναδείξει ήδη τη δολοπλοκία ως βασικό τρόπο άσκησης πολιτικής και εξουσίας, ο Πρελούμπος δεν ήταν εξαίρεση. Ήταν ο γιος του σέρβου τσάρου Γρηγορίου που πέθανε όταν ο Θωμάς ήταν ακόμα ανήλικος. Η μητέρα του διεκδίκησε την ηγεμονία της Θεσσαλίας, αλλά έπεσαν πάνω στον Νικηφόρο Ορσίνι ή Νικηφόρο Β’ Δούκα.

Ο Θωμάς  πρακτικά διορίστηκε δεσπότης της Ηπείρου, όταν ο Συμέων-Ουρέσης, ηγεμόνας της Θεσσαλίας, παραδέχθηκε την αδυναμία του να προστατέψει το λαό της Ηπείρου από τους επιδρομείς.

Ο Θωμάς Πρελούμπος, όντας Σέρβος, εκχώρησε σημαντικά κομμάτια της εκκλησιαστικής περιουσίας στην σέρβικη εκκλησία και προτιμούσε τους σέρβους ευγενείς, από την τοπική αριστοκρατία. Συμμάχησε με τους Οθωμανούς, όταν οι βασικοί του αντίπαλοι, Αλβανοί, παραλίγο να καταλάβουν τα Γιάννενα το 1379. Ακολούθησε τριετής πόλεμος που κατέληξε στην εκδίωξη των αλβανών φυλάρχων.

Σε αυτή την εκστρατεία συμπεριλαμβάνεται και η μάχη που κατέληξε στην προσωρινή κατάληψη του τότε βυζαντινού πύργου της βορειοανατολικής ακρόπολης του Κάστρου. Οι 200 περίπου επίλεκτοι Αλβανοί, πέρασαν με βάρκες από το Πέραμα και το Νησί. Οι εισβολείς εκδιώχθηκαν τελικά μετά από «ναυμαχία» στη λίμνη.

Η περίοδος ηγεμονίας του ήταν εξόχως δύσκολη για την πόλη. Το 1368 τα Γιάννενα πληγήκανε από θανατηφόρο λοιμό. Το 1375 επέκτεινε τα οχυρωματικά έργα της πόλης, χτίζοντας συμπληρωματικό τείχος, περίπου στο σημείο όπου βρίσκεται ο δρόμος με το όνομά του. Επίσης, επέκτεινε το μητροπολιτικό ναό των Ταξιαρχών που είχε χτίσει ο Μιχαήλ Α’ Άγγελος.

Το «Χρονικό των Ιωαννίνων», το χρονογράφημα που αποδίδεται στους μοναχούς Πρόκλο και Κομνηνό, περιγράφει τον Πρελούμπο ως αδίστακτο, «φιλάργυρο, άρπαγα και ιερόσυλο, ακόλαστο και πανούργο».

Στις 23 Δεκεμβρίου του 1384 ο Θωμάς Παλαιολόγος ή Πρελούμπος, είχε την τύχη αρκετών ηγεμόνων της εποχής του: δολοφονήθηκε στο κρεβάτι του, από σωματόφυλακές του. Η συνωμοσία τύπου… Game of Thrones αποδίδεται σε γιαννιώτες ευγενείς, με τη συνέργεια της γυναίκας του, Μαρίας Αγγελίνας Δούκαινας Παλαιολογίνας.