Τα χρυσόβουλα του Κάστρου

Ανδρόνικοι Παλαιολόγοι υπήρξαν πολλοί. Ιστορικές πηγές της βυζαντινής ιστορίας καταγράφουν καταρχήν δώδεκα αυτοκράτορες και δούκες.

Η ιστορία του Βυζαντίου ήταν πολυτάραχη, γεμάτη δολοπλοκία, παιχνίδια εξουσίας και ίντριγκα και για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, το όνομα «Ανδρόνικος Παλαιολόγος» ήταν αρκετά κοινό στις τάξεις των ευγενών και της αυτοκρατορικής γραμμής.

Ένας από αυτούς όμως, ο Ανδρόνικος Β’ Παλαιολόγος, σύνδεσε το όνομά του με τη γιαννιώτικη καστροπολιτεία και τους κατοίκους της. Εκεί, στο Κάστρο, βρίσκεται σήμερα οδός με το όνομά του, άλλωστε.

Στις αρχές του 14^ου αιώνα, κάπου στα τέλη της δεύτερης δεκαετίας, ο Ανδρόνικος Παλαιολόγος διαπραγματευόταν την ηγεμονία του Βυζαντίου στην πόλη των Ιωαννίνων, η οποία ήθελε να απαλλαγεί από τον ηγεμόνα του Δεσποτάτου της Ηπείρου (με έδρα την Άρτα), Νικόλαο Ορσίνι.

Η διαπραγμάτευση προέβλεπε την υποταγή της πόλης, του Κάστρου τότε ουσιαστικά, με αντάλλαγμα τη διατήρηση κάποιων δικαιωμάτων, αλλά και την πρόσθεση μερικών ακόμα. Έτσι λοιπόν, οι Καστρινοί ζήτησαν το αυτοδιοίκητο, τη διαμονή μόνο Γιαννιωτών στο Κάστρο, τη δυνατότητα να διεξάγουν εμπορικές δραστηριότητες σε όλη την αυτοκρατορία κ.α.

Ο Ανδρόνικος, όταν οριστικοποιήθηκε η συμφωνία, έστειλε δύο χρυσόβουλα. Ένα το 1319 και ένα το 1321. Ο Σαλαμάγκας αναφέρει ότι οι παραχωρήσεις έγιναν «για το ξαναγύρισμά τους από την αποστασίαν εις τα πατρικάς αγάκαλας».

Στο χρυσόβουλο του 1319 μάλιστα, αναφέρονται οι Εβραίοι των Ιωαννίνων.

Τα χρυσόβουλα του Ανδρόνικου εξασφαλίζουν μεταξύ άλλον ότι τα Γιάννενα δεν θα παραχωρηθούν στους Φράγκους ή άλλες δυνάμεις, παραχωρούνται φοροαπαλλαγές, παραχωρείται γη, η μισή Παμβώτιδα και τα «βιβάρια», καθιερώνεται η δεκαπενθήμερη εμποροπανήγυρη στους Ταξιάρχες κ.α.

Τα Γιάννενα είχαν γίνει «πλούσιο άστυ» πλέον, από «πολίδιον»…

Πάντως, ο Ορσίνι δεν έφυγε από τα Γιάννενα, αλλά… προσαρμόστηκε. Παντρεύτηκε την Άννα Παλαιολογίνα, η οποία χήρα του Θωμά Αγγέλου Κομνηνού, του τελευταίου «Κομνηνοδούκα». Παρεμπιπτόντως, ο Ορσίνι τον είχε δολοφονήσει. Επίσης, ήταν… θείος του, αδερφός της μητέρας του.

Γιατί ως γνωστόν, το Game of Thrones μερικές φορές ωχριά μπροστά στην ιστορία των βυζαντινών ηγεμόνων…

Πηγές:

Κορδώσης, Μ. Τα βυζαντινά Γιάννενα, Κάστρο (πόλη)-ξώκαστρο, κοινωνία-διοίκηση-οικονομία Αθήνα 2003

Σφυρόερας, Β. Των Ιωαννίνων πολίδιον στο 7 ημέρες-Καθημερινή, 5/1/1997

Αν σας αρέσει ο Τύπος, μπορείτε να τον στηρίξετε με μια συνδρομή: