Νικόπολη: Ένα θέατρο που βγαίνει από την αφάνεια

Στον αρχαιολογικό χώρο της Νικόπολης, ένα από τα μνημεία που προσπαθεί να διηγηθεί τη δική του ιστορία τα τελευταία χρόνια, είναι το μεγάλο θέατρο (σε αντιδιαστολή με το «μικρό θέατρο», το Ωδείο). Ένα μνημείο που κάποτε αποτελούσε έναν εντυπωσιακό οικοδόμημα.

Το θέατρο της Νικόπολης, το οποίο βρίσκεται έξω από την τειχισμένη πόλη της ρωμαϊκής περιόδου, στη θέση «Προάστειο», άρχισε να διεκδικεί μια θέση στη μνημειακότητα, στην ιστορία και στον πολιτισμό όχι μόνο της Πρέβεζας αλλά και της Ηπείρου από την πρώτη δεκαετία του 2000, όταν οι αρχαιολογικές υπηρεσίες ξεκίνησαν πιο σοβαρές επεμβάσεις, με τη συνδρομή και ευρωπαϊκών κονδυλίων. Κατά την τρέχουσα προγραμματική περίοδο (2014-2020), το έργο της αποκατάστασης του θεάτρου (β’ φάση) χρηματοδοτείται με 2,8 εκατ. ευρώ, στο πλαίσιο της «πολιτιστικής διαδρομής στα αρχεία θέατρα της Ηπείρου». Για τη φάση αυτή του έργου, είχαν προηγηθεί μελέτες από την πρώην επιστημονική επιτροπή Νικόπολης και την Εφορεία Αρχαιοτήτων Πρέβεζας αλλά και από το σωματείο «Διάζωμα», όπως συνηθίζει, είχε παραχωρήσει μελέτη που το ίδιο είχε αναθέσει, στο υπουργείο Πολιτισμού.

Η νέα περίοδος εργασιών στο μεγάλο θέατρο, το οποίο αντιμετώπιζε μεγάλα προβλήματα, ξεκίνησαν στα τέλη του 2017. Η Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης «Ήπειρος 2014-2020», όπως ανακοίνωσε σήμερα η Περιφέρεια Ηπείρου, έδωσε το «πράσινο φως» για το επόμενο στάδιο του έργου, για ένα σχέδιο σύμβασης, με προϋπολογισμό 180.460 ευρώ, που αφορά την αντιστήριξη των τοιχοποιών στο σκηνικό οικοδόμημα, το οποίο είναι ιδιαίτερα υψηλό (σε κάποια σημεία φτάνει μέχρι τα 9 μ.). Στη συνέχεια, θα ακολουθήσει και η στερέωση των αναλημματικών τοίχων του θεάτρου.

Το θέατρο της Νικόπολης ως αρχιτεκτονική σύνθεση παρουσιάζει όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά των ρωμαϊκών θεάτρων. Το κοίλο του θεάτρου έχει διάμετρο 96 μέτρων, ενώ στο ανώτερο τμήμα του κοίλου δημιουργείται περιμετρική στοά με ανοίγματα και κόγχες. Το διώροφο σκηνικό οικοδόμημα του θεάτρου είχε μνημειακή πρόσοψη με πλούσιο γλυπτό διάκοσμο –κιονοστοιχίες και μαρμάρινα αγάλματα θεών και μουσών.

Το θέατρο αυτό βίωσε τουλάχιστον δύο οικοδομικές φάσεις. Η πρώτη φάση χρονολογείται στα τέλη του 1^ου αι. π.Χ. με αρχές του 1^ου αι. μ.Χ. Όπως σημειώνεται σε μια αξιόλογη έκδοση της (πρώην πια) Επιστημονικής Επιτροπής Νικόπολης με τίτλο «Το θέατρο της Νικόπολης» (2015), η αρχαιολογική έρευνα εντάσσει το μνημείο στο οικοδομικό πρόγραμμα του Αυγούστου, μαζί με το Τρόπαιο της νίκης του Ακτίου, το Γυμνάσιο, το Στάδιο και τα τείχη.

Το Γυμνάσιο και το Στάδιο φαίνεται όμως πως αποτέλεσαν προτεραιότητα ως απαραίτητα κτίσματα για τη διεξαγωγή των γυμνικών αγώνων στα πρώτα Άκτια. Στη συνέχεια, ακολούθησε η ολοκλήρωση της ανέγερσης του θεάτρου, στο οποίο τελούνταν οι μουσικοί αγώνες.

Η δεύτερη οικοδομική φάση ανάγεται πιθανόν στο πρώτο μισό του 2^ου αιώνα μ.Χ., σύμφωνα με ευρήματα. Στα παλαιοχριστιανικά χρόνια το θέατρο εγκαταλείφθηκε και πολλά λίθινα και μαρμάρινα μέλη του αποσπάστηκαν. Η λεηλασία του μνημείου για τον προσπορισμό οικοδομικού υλικού συνεχίστηκε σε όλη τη διάρκεια του μεσαίωνα. Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι στο εσωτερικό του θεάτρου έχουν εντοπιστεί τρία καμίνια για την παραγωγή ασβέστη.

Πολλοί ήταν οι περιηγητές που επισκέφθηκαν τη Νικόπολη, ιδίως στα τέλη του 18^ου αιώνα και στις αρχές του 19^ου. Τα ονόματα ορισμένων από τους περιηγητές βρίσκονται μέχρι σήμερα χαραγμένα στις πλίνθους της σκηνής του θεάτρου της Νικόπολης.

* Φωτογραφία: Από την ιστοσελίδα του επιχειρησιακού προγράμματος "Ήπειρος 2014-2020"