Oikonomou pisoi
ΓΙΑΝΝΕΝΑ

«Ναύαρχε, μάζεψε τους μικρούς»: ιστορίες Πολυτεχνείου από τα Γιάννενα

Εικόνα του άρθρου «Ναύαρχε, μάζεψε τους μικρούς»: ιστορίες Πολυτεχνείου από τα Γιάννενα
ΣΥΝΤΑΚΤΗΣ: Γιώργος Τσαντίκος
ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ: 17/11/2016, 02:03
ΓΙΑΝΝΕΝΑ

Όπως ξημερώνει η 17η μέρα του Νοεμβρίου, έτσι ξημέρωσε και μια άλλη, πριν από 43 χρόνια. Στα Γιάννενα, το ταραγμένο τριήμερο του Πολυτεχνείου, η πόλη το έζησε με το δικό της τρόπο, ήδη «προετοιμασμένο» από τη δράση που είχε αναπτυχτεί, από την αρχή της χούντας, αλλά και την πάντα ιδιαίτερη καθημερινότητά της.

Ήδη, από το ξέσπασμα του πραξικοπήματος, οι φοιτητές ενστικτωδώς (οι ίδιες ενστικτώδεις αντιδράσεις που σήμερα συνήθως λοιδορούνται ως «ακροκινούμενες») αντέδρασαν καταλαμβάνοντας το παλιό πανεπιστήμιο στη Δομπόλη, μετά από συνελεύσεις. Επτά χρόνια αργότερα, ήρθε η εξέγερση για να υπενθυμίσει ότι η ιστορία γράφεται με ανυπακοή.

Στα Γιάννενα, ο κόσμος της αριστεράς και ειδικά η νεολαία, ήταν υπό το άγρυπνο βλέμμα της Ασφάλειας και του… δικτύου συνεργατών της. Τότε, το κτίριο της Ασφάλειας, στο υπόγειο του οποίου βρίσκονταν τα κρατητήρια (όπου έπεφτε και το σχετικό ξύλο και ο εκφοβισμός), βρισκόταν στην οδό Τσακάλωφ, στο μέγαρο Αδαμίδη, απέναντι σχεδόν από το Άλσος. 

Ο Πέτρος Αποστολίδης, ο εκλεγμένος από τα συνδικάτα δήμαρχος των Ιωαννίνων, και εξόριστος αργότερα, περιγράφει τη σύλληψή του από τη χούντα το ’67 και την «επίσκεψη» στην οδό Τσακάλωφ: «Το Μεγάλο Σάββατο γύριζα από το φούρνο μ’ ένα χριστόψωμο στο χέρι.  Στην αυλή διευθυνόταν προς το ιατρείο ένας υπομοίραρχος κι ένας με πολιτικά, νόμισα ήταν πελάτες. -Μια στιγμή, κύριοι, να δώσω το ψωμί πάνω κι έρχομαι».
 Παίρνω το στενό διάδρομο δεξιά γύρω από την κουζίνα. Τρέχει από κοντά μου κι εκείνος με τα πολιτικά. -Σας ζητούν μια στιγμή στην Ασφάλεια. Κατάλαβα, ήρθε σκέφτηκα η στιγμή για νέο ταξίδι, φορώ την καπαρντίνα μου τον ακολουθώ. Η Ασφάλεια στεγαζόταν στο μέγαρο Αδαμίδη, απέναντι απ’ το Άλσος. Μ’ έβαλαν στο γραφείο. Δίπλα είχαν αρκετούς άλλους».

Εκεί, από τις 15 Νοεμβρίου του 1973, άρχισαν τα «πέρα-δώθε» αντιστασιακών. «Κάθε Σάββατο η ώρα 9, παρουσία στην Ασφάλεια» περιγράφει ο Λάκης Παπαϊωάννου, καθηγητής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και επανειλημμένα συλληφθείς επί χούντας. «Υπήρχε σήμα από τις 15 του μήνα, μαζεύτε τους όλους» συνεχίζει. Η Ασφάλεια, εκτός από τον κλασικό τρόπο παρακολούθησης, έξω από τα «επίκαιρα» σπίτια, εκείνες τις μέρες μπούκαρε κιόλας. Κάποιοι αφέθηκαν ελεύθεροι μετά τη σχετική «έργω και λόγω κατήχηση»,  κάποιοι πέρασαν και το βράδυ τους στο κρατητήριο.

Η χούντα είχε ήδη φροντίσει να απαγορεύσει τις εισιτήριες εξετάσεις σε  19 νέους λόγω «κομμουνιστικής δράσεως»:

Βαμβέτσος Ευστάθιος του Στυλιανού και της Ουρανίας
Βουργίδης Αντώνιος του Γεωργίου και της Μελπομένης
Γαστεράτος Στέφανος του Αλεξάνδρου και της Ελενέτας
Γαστεράτος Ανδρέας του Αλεξάνδρου και της Μαρίας
Γιαραλής Γεώργιος του Χαριλάου και της Καλυψούς
Γκόγκα Μαρία του Σωτηρίου και της Αναστασίας
Κασιούμη Γεωργία του Νικολάου και της Ξανθής
Κατσουλίδης Πολύκαρπος του Αλεξάνδρου και της Μαρίνας
Κεραμίδα Αγνή του Δημητρίου και της Αφροδίτης
Μοσχέτας Νικόλαος του Κων/νου και της Παρασκευής
Παπανικολάου Δημήτριος του Γεωργίου και της Αγόρως
Πάτσιας Στέφανος του Χριστοδούλου και της Ολυμπίας
Πρωτόπαππας Ιωάννης του Σταύρου και της Ελένης
Ρέσσος Λάζαρος του Ευαγγέλου και της Αντωνίας
Σιαμέτης Θεόδωρος του Δημητρίου και της Ευαγγελιώς
Τζόβας Χρήστος του Γεωργίου και της Υπατίας
Τόλιας Νικόλαος του Νέστωρος και της Κυράτσως
Τσάγγος Ευάγγελος του Ηλία και της Αθηνάς
Τσιούνης Παναγιώτης του Δημητρίου και της Μαρίας

Η απόφαση της 19ης Οκτωβρίου 1967 έλεγε: «Η Επιτροπή Εισιτηρίων Εξετάσεων δια τας Ανωτέρας και Ανωτάτας Σχολάς δέχεται ότι συμφώνως και προς τας διαβιβασθείσας απόψεις της κυβερνήσεως δια του κ. Υπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων δέον να αποκλεισθώσιν ως μη νομιμόφρονες οι αναπτύξαντες κομμουνιστικήν δραστηριότητα και ουχί απλώς οι συμπαθώς διακείμενοι ή εμφορούμενοι υπό κομμουνιστικών φρονημάτων». Ήδη επίσης, τα Γιάννενα είχαν τα «πρωτεία» στις δίκες αντιφρονούντων, ενώ εδώ θα γινόταν και η τελευταία δίκη, η δίκη της «οργάνωσης Βελουχιώτης».

Το εντυπωσιακό όμως, είναι ο τρόπος που μαθεύτηκε η απαρχή της εξέγερσης του Πολυτεχνείου στην πόλη. Φανταστείτε μια εποχή χωρίς την άμεση πληροφορία, με μπόλικη λογοκρισία και με τις ειδήσεις να μεταφέρονται από το τηλέφωνο και από στόμα σε στόμα.

Εκείνη την εποχή, κάθε «επαρχία» είχε το δικό της σημείο αναφοράς στην πόλη. Οι Πωγωνήσιοι για παράδειγμα, σύχναζαν στο «χάνι του Θανόπουλου» στο Κουρμανιό. Εκεί, οι ειδήσεις κυκλοφορούσαν, ανεξαρτήτως πολιτικής τοποθέτησης των θαμώνων. Εκείνο το πρωί για παράδειγμα, στις 15 Νοεμβρίου, το αφεντικό είπε σε θαμώνα που ήταν χρόνια στα καράβια. «Ναύαρχε, νομίζω ότι βουλιάξαμε. Τα έμαθα εγώ. Για μάζεψε τους μικρούς…». Κωδικά και ψιθυριστά, για να περάσει το νέο και να παρθούν μέτρα προστασίας για τους «μικρούς».

Τα σημεία αναφοράς στα Γιάννενα, επί χούντας, είναι πολλά και κουβαλάνε την ιστορία των ανθρώπων που τα στιγμάτισαν με τη στάση τους. 

Σημείο αναφοράς ήταν ακόμα το παλιό πανεπιστήμιο στη Δομπόλη (στη μεγάλη φωτογραφία, όπως ήταν το 1973, από το αρχείο του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων ), το οποίο κατέλαβαν οι φοιτητές με το ξέσπασμα της χούντας και αντιμετώπισαν τις δικαστικές διώξεις: η Πόπη Βουτσινά, μέλος της Κίνησης Ελλήνων Mαρξιστών Λενινιστών (ΚΕΜΛ), είχε ήδη αντιμετωπίσει το πειθαρχικό, από τον Φεβρουάριο του ’73 και πάμπολλες φορές, το φοιτητικό της Ασφάλειας. Η Βούλα Σκαμνέλου περιγράφει: «Πήγαμε να μπούμε στη Φιλοσοφική αλλά τη βρήκαμε κλειδωμένη». Από εκεί θα ξεκινήσει την Πέμπτη το απόγευμα άλλη μια πορεία για το Πολυτεχνείο.

Όπως ξημερώνει κάθε μέρα, ξημερώνει και η 17 Νοεμβρίου 2016. Αυτή όμως, 43 χρόνια τώρα, είναι πάντα, σε πείσμα των καιρών, των αρνητών και των δυσφημιστών της, μια άλλη μέρα…

ΣΧΟΛΙΑ
ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ
Ντοτη3 dodoni back