Metropol 1938: Μια δυνατή «σκακιστική» αναμέτρηση

«Και ως γνωστόν, κανένα πράγμα στον κόσμο δεν καταπιέζει τόσο φριχτά την ανθρώπινη ψυχή όσο το απόλυτο Μηδέν… Γύρω από τον εαυτό μου, γύρω από το ίδιο μου το σώμα, είχε κατασκευαστεί το απόλυτο μηδέν…. Τα μάτια μου, τ’ αυτιά μου, όλες μου οι αισθήσεις έμεναν μέρα και νύχτα στερημένες από κάθε τροφή, ήμουν μόνος με τον εαυτό μου, μόνος με το κορμί μου, απελπιστικά μόνος... Ζούσα σαν δύτης, κάτω από έναν γυάλινο θόλο, στο βυθό αυτού του μαύρου ωκεανού της σιωπής»…

Απόλυτο μηδέν: ο εγκλεισμός του μυαλού, η συνεχής μονοτονία, η εκκωφαντική μοναξιά. Η «Σκακιστική Νουβέλα» του Στέφαν Τσβάιχ είναι ένα δυνατό ψυχογράφημα που αναφέρεται στην ιδιότυπη φυλάκιση ενός ανθρώπου, ενός δικηγόρου, από την Γκεστάπο σε ένα δωμάτιο ξενοδοχείου.

Το ξενοδοχείο ήταν το «Μetropol» στη Βιέννη, το οποίο από το 1938 (με την προσάρτηση της Αυστρίας στη Γερμανία) και κατά τη διάρκεια του πολέμου, ήταν το αρχηγείο της Γκεστάπο. Εκεί γίνονταν βασανιστήρια και ανακρίσεις.

Από αυτό το ξενοδοχείο δανείζεται τον τίτλο της η θεατρική διασκευή της «Σκακιστικής Νουβέλας», την οποία έκανε η «Θεατρική Συμπαιγνία».

Η παράσταση «Metropol 1938», μετά από δύο μήνες, έριξε την αυλαία της το βράδυ του Σαββάτου, στη «Σκηνή 125», σε έναν πραγματικά καλαίσθητο και άνετο θεατρικό χώρο, στις εγκαταστάσεις του ΚΕΠΑΒΙ, με την υπόσχεση ότι θα επιστρέψει το επόμενο χρονικό διάστημα.

Για τη σκηνοθέτη Γιολάντα Καπέρδα, η παράσταση «Metropol 1938» αντιμετωπίστηκε ως μια βουτιά στον εφιάλτη. Στα βασανιστήρια του μυαλού, στην προσπάθεια του νου να βρει έναν χώρο ελεύθερο, στον αγώνα του ανθρώπου να μην επέλθει ο πνευματικός μαρασμός.

Ο Βασίλης Σιάφης ερμηνεύει τον ρόλο του φυλακισμένου ανθρώπου που αναμετριέται με τον εαυτό του, μέσα από «διαλόγους». Κάποιες μουσικές νότες ως ερέθισμα, και η αφήγηση ξεκινά. Ο ηθοποιός Βασίλης Σιάφης καταφέρνει με πολύ αξιοπρεπή τρόπο, με τον λόγο και την κίνηση, να μεταφέρει τις εσωτερικές συγκρούσεις του κλονισμένου ήρωα και τις ψυχοσυναισθηματικές μεταπτώσεις με τα όρια του νου και της ελευθερίας να δοκιμάζονται και να μεταβάλλονται –η περιγραφή μιας σταγόνας νερού πάνω σε έναν γιακά μιας χλαίνης είναι από τις πιο δυνατές στιγμές της παράστασης. Μια ερμηνεία χωρίς υπέρμετρους συναισθηματισμούς. Ο Βασίλης Σιάφης βρίσκεται επί 80’ λεπτά στη σκηνή, ερμηνεύοντας ένα κείμενο που ρέει γρήγορα και χωρίς ιδιαίτερες διακοπές.

Και φυσικά, το σκάκι πρωταγωνιστεί, με έναν λιτό και συμβολικό τρόπο. Η μάχη για να κρατηθεί ζωντανό το μυαλό, ο «πόλεμος» μεταξύ λευκού και μαύρου. Ένα βιβλίο με παρτίδες σκάκι στα χέρια του ήρωα, που γίνονται εικόνες και παρτίδες στο μυαλό του ήρωα με αντίπαλό τον ίδιο τον εαυτό του, εξωθώντας τον στα όρια της τρέλας.

Στο αφηρημένο θεατρικό σκηνικό, το παρών δίνουν και τρεις μουσικοί οι οποίοι έχουν κι αυτοί τον δικό τους ρόλο στην όλη παράσταση –ο Κωνσταντίνος Λεοντάρης στο βιολί, η Φένια Τσαρσιλή στο πιάνο και η Σοφία Πατσιούρα στο ακορντεόν.

Τη βουτιά στον εφιάλτη και τη δραματουργία του κειμένου έρχεται να επιτείνει και το video projection του Κωστή Εμμανουηλίδη. Πολύ καλοί και οι φωτισμοί του Βαγγέλη Νέττη και του Νικηφόρου Τσίλη.