![[300,399] Ψιχάλες](https://openweathermap.org/img/wn/04d@2x.png)
Το πάρκο «Λιθαρίτσια» είναι ένας από τους αγαπημένους τόπους… των προτομών. Στην είσοδο του πάρκου -σε αυτήν μεταξύ της 8ης Μεραρχίας και της Τράπεζας της Ελλάδας-, λόγιοι, ευεργέτες και ιεράρχες «ανακατεύουν» τις ιστορικές περιόδους της πόλης, υπενθυμίζουν τη σημασία της κοινωνικής μνήμης και ενίοτε ασκούν και πολιτική.
Το «καλωσόρισμα» στο πάρκο κάνουν δύο σημαντικές φυσιογνωμίες του 19ου αιώνα: Ο Παναγιώτης Αραβαντινός (1800-1870) και ο Ιωάννης Λαμπρίδης (1843-1892). Δύο ιστοριοδίφες που άφησαν πίσω τους ένα τεράστιο έργο για την Ήπειρο. Οι καταγραφές τους και οι μελέτες τους για την ιστορία, τη λαογραφία και οτιδήποτε σχετίζεται με την Ήπειρο, αποτελούν βασικές πηγές για τους σύγχρονους ερευνητές. Τη μαρμάρινη προτομή του Αραβαντινού, που ήταν γνωστός ως ο «Θεσπρωτός», με καταγωγή από την Πάργα, τη φιλοτέχνησε ο γλύπτης του μεσοπολέμου Νικ. Γεωργαντής. Ωστόσο, η τοποθέτησή του σε δημόσιο χώρο έγινε χρόνια μετά, το 1960 στο Άλσος, με πρωτοβουλία της Εταιρείας Ηπειρωτικών Μελετών (ΕΗΜ). Από το Άλσος μεταφέρθηκε στο πάρκο Λιθαρίτσια.
Απέναντί του ακριβώς, βρίσκεται η προτομή του Ιωάννη Λαμπρίδη, του ιατροφιλόσοφου, από τα Άνω Πεδινά Ζαγορίου. Ο Λαμπρίδης ήταν γιατρός. Η εμβρίθειά του στα της ανθρωπογεωγραφίας της Ηπείρου, εντυπωσιακή. Άφησε πίσω του ένα μεγάλο συγγραφικό έργο, με τα «Ηπειρωτικά Μελετήματα» να αποτελούν την πιο κρίσιμη μελέτη του. Τη μαρμάρινη προτομή του Ζαγορίσιου Λαμπρίδη τη φιλοτέχνησε ο γιαννιώτης γλύπτης Θ. Παπαγιάννης.
Επόμενοι στη σειρά δύο ιεράρχες, οι επίσκοποι Αργυροκάστρου Παντελεήμων (1890-1969) και Κορυτσάς Ευλόγιος Κουρίλας (1880-1961) -και οι δύο αποκαλούνται «μητροπολίτες». Ήταν από τους πρώτους ιεράρχες που υπηρέτησαν την Αυτοκέφαλη Εκκλησία της Αλβανίας τη δεκαετία του ’30. Μετά την απομάκρυνσή τους από το καθεστώς του Ενβέρ Χότζα, συμμετείχαν στη δημιουργία της Κεντρικής Επιτροπής Βορειοηπειρωτικού Αγώνα. Την προτομή του Παντελεήμονα ανέλαβε να φτιάξει η ΕΗΜ. Τη φιλοτέχνησε ο Κυριάκος Ρόκος. Η προτομή του Κουρίλα φέρει την υπογραφή του γλύπτη Γιώργου Χουλιαρά.
Το επόμενο «δίδυμο» είναι ο γυμνασιάρχης της Ζωσιμαίας Σχολής Χρίστος Σούλης (1892-1951) και ο καθηγητής γαλλικών και ευεργέτης της πόλης Αρσένης Γεροντικός.
Η προτομή του Σούλη έγινε με πρωτοβουλία και δαπάνη της Φιλοπρόοδης Αδελφότητας Χουλιαράδων το 1991 από τον γλύπτη Κυριάκο Ρόκο. Ο Χρίστος Σούλης ήταν μια προσωπικότητα που ασχολήθηκε με πολλά. Το 1930, είχε οριστεί άμισθος επιμελητής Αρχαιοτήτων στην Ήπειρο, ενώ μερίμνησε για τη συγκέντρωση των αρχαιοτήτων στο νεοϊδρυθέν τότε, μετά από εισήγησή του, Δημοτικό Μουσείο, στο Τζαμί του Ασλάν πασά.
Απέναντί του, ένας άλλος δάσκαλος, ο Κερκυραίος Αρσένης Γεροντικός (1900-1990), ο οποίος δίδασκε γαλλικά στη Ζωσιμαία Σχολή. Ο Γεροντικός μετέφρασε επίσης γαλλικά και γερμανικά λογοτεχνικά έργα. Η σύζυγός του, Ελένη, άφησε στον Δήμο Ιωαννιτών ένα σημαντικό κληροδότημα, με ακίνητα κυρίως στην Κέρκυρα. Την προτομή του δασκάλου φιλοτέχνησε ο Κυριάκος Ρόκος, ο οποίος ήταν μαθητής του.
Και οι τελευταίοι δύο, λίγο πιο απόμερα, από τους υπόλοιπους έξι: Ο γυμνασιάρχης της Ζωσιμαίας Σχολής Γιώργος Καλούδης (1865-1951) διά χειρός Παύλου Βρέλλη εν έτει 1991 και ο Μιχαήλ Τοσίτσας. Ο Καλούδης δεν ήταν μόνο δάσκαλος αλλά και πολιτικός, εκλεγμένος βουλευτής μάλιστα με τους Φιλελεύθερους, την περίοδο 1928-1932. Η βενιζελική πολιτική του ταυτότητα τού στοίχισε αρκετές μεταθέσεις σε πόλεις της Ελλάδας. Ήταν επίσης ένας από τους εκλεγμένους αντιπροσώπους των Ιωαννίνων που ψήφισαν υπέρ της αβασίλευτης δημοκρατίας στο δημοψήφισμα του 1924.
Η προτομή του Μιχαήλ Τοσίτσα (1885-1950), του βαρόνου που ζούσε στο Παρίσι και ο οποίος, μετά από παρέμβαση του Ευάγγελου Αβέρωφ, έκανε μια σειρά από ευεργεσίες, έγινε από τον Σύλλογο Αποφοίτων Φοιτητικής Εστίας «Μιχαήλ Τοσίτσα» (ευγνωμοσύνης ένεκεν).
