Η ιστορία του «επιβλητικού μεγάρου»

Είναι το πιο ογκώδες κτίριο της πόλης των Ιωαννίνων και βρίσκεται ακριβώς στο κέντρο.  Η ανέγερση του κτιρίου της Περιφέρειας (ή της Νομαρχίας όπως πέρασε τα περισσότερα χρόνια του μέχρι σήμερα) άλλαξε ριζικά την εικόνα της πόλης σε αυτό το σημείο.

Μέχρι και τη δεκαετία του ’30, στη θέση του κτιρίου αυτού βρισκόταν το τζαμί Ναμάζ Γκιαχ, το οποίο περιβαλλόταν από διάφορα συνοδευτικά κτίρια και από ένα οθωμανικό νεκροταφείο.

Το 1924, το δημοτικό συμβούλιο της πόλης αποφάσισε να μετατρέψει το τζαμί αυτό σε εκκλησία, με το σκεπτικό ότι εκεί, πριν την ανέγερση του τζαμιού, βρισκόταν ο ναός της Αγίας Παρασκευής. Το σχέδιο ήταν να λειτουργήσει ο ναός ως πυρήνας της νέας, υπό διαμόρφωση, πλατείας που προβλεπόταν από το πολεοδομικό σχέδιο. Με την ίδια απόφαση, ο Δήμος ζητούσε από τη Γενική Διοίκηση της Ηπείρου να απομακρύνει τους πρόσφυγες (της Μικράς Ασίας) οι οποίοι είχαν στεγαστεί στο τζαμί από τις υπηρεσίες πρόνοιας ελλείψει άλλων εγκαταστάσεων.  

Την επόμενη χρονιά, το 1925, το υπουργείο Πολιτισμού ήρθε να κηρύξει το Ναμάζ Γκιαχ μνημείο, με το δημοτικό συμβούλιο της πόλης να εκφράζει τη διαφωνία του και να επιδιώκει την άρση του χαρακτηρισμού. Παράλληλα, ο Δήμος συνέχισε τις προσπάθειές του για τη μετατροπή του τζαμιού σε ναό Αγίας Παρασκευής και κυρίως για την εξεύρεση των απαραίτητων πόρων μέσω εράνου. Ο έρανος όμως δεν απέδωσε τα μέγιστα, με αποτέλεσμα η πόλη να εγκαταλείψει αυτό το σχέδιο λίγα χρόνια αργότερα.

Και από το ναό… στο καφενείο και το σινεμά (καφενείο Μαλάμειον, πριν μετακομίσει απέναντι). «Η εκμισθουμένη χρήσις περιορισθήσεται αποκλειστικώς εις την χρησιμοποίησιν των κτιρίων και του χώρου Ναμάζ Γκιαχ ως καφενείου και παρομοίων είδους κέντρων αναψυχής μετά κινηματογράφου» αναφέρει απόφαση του δημοτικού συμβουλίου τον Ιούνιο του 1928. Στην ίδια συνεδρίαση, αποφασίστηκε και η κατεδάφιση του μιναρέ η οποία έγινε μέσα σε δύο μήνες.

Το 1929 άνοιξε επίσημα η συζήτηση για την κατεδάφιση του τζαμιού προκειμένου να ανεγερθεί στο σημείο το νέο διοικητήριο μετά από αίτημα του υπουργείου Συγκοινωνιών. Λίγους μήνες πριν, μια μεγάλη φωτιά είχε καταστρέψει το παλιό διοικητήριο (εκεί που βρίσκεται σήμερα το δημαρχείο). Τον Ιανουάριο του 1930, το δημοτικό συμβούλιο αποφάσισε την παραχώρηση του τεμένους και του περιβάλλοντα χώρου Ναμάζ Γκιαχ στο Δημόσιο για να «εξωραϊσθή δι’ ενός επιβλητικού μεγάρου η κεντρική πλατεία Ιωαννίνων». Είναι σαφές ότι η ανάγκη για ένα δημόσιο κτίριο από το υπουργείο Συγκοινωνιών υπερίσχυσε της προστασίας του μνημείου από το υπουργείο Πολιτισμού.

Ωστόσο, το «επιβλητικό μέγαρο» ως έχει σήμερα άργησε να προστεθεί στην εικόνα της πόλης. Η οικοδόμησή του ξεκίνησε το 1935 βάσει σχεδίων της αρχιτέκτονα Ερρικαίτης Ιωαννίδου, κόρης του δημάρχου Ιωαννίνων Γιώργου Ιωαννίδη (1916-1920). Ο β’ παγκόσμιος πόλεμος σταμάτησε τα πάντα. Κατά τη διάρκεια του πολέμου, το κτίριο βομβαρδίστηκε. Ξεκίνησε να ξαναχτίζεται μεταπολεμικά και ολοκληρώθηκε το 1960. Και ήταν διώροφο όπως προβλεπόταν, κι όχι τριώροφο. Ο τρίτος όροφος προέκυψε δέκα χρόνια μετά, το 1970, προσδίδοντας στο κτίριο μια… ιδιότυπη και μπερδεμένη αρχιτεκτονική μορφή.

Πηγή: Ιστορικό Αρχείο Δήμου Ιωαννιτών (αποφάσεις δημοτικών συμβουλίων)

* Η φωτογραφία είναι καρτ ποστάλ της εποχής του 1910 (Γ. Δημητριάδης)