Oκτώβριος 1994: Η εκλογή Ζαρμπαλά και Γκλίναβου

Το ρετρό του «Τύπου Ιωαννίνων» σε τακτά χρονικά διαστήματα είναι αφιερωμένο στην ιστορία των αυτοδιοικητικών εκλογών στα Γιάννενα

Το 1994 ήταν η απαρχή των μεγάλων αλλαγών στην τοπική αυτοδιοίκηση. Ο θεσμός που καθιερώθηκε πρώτα το 1833, με απόφαση της Αντιβασιλείας είχε διορισμένο διοικητή, το νομάρχη, μέχρι το 1994 και το νόμο 2218, που θέσπισε το νομαρχιακό συμβούλιο και το νομάρχη, ως αιρετούς.

Η βαθμίδα της νομαρχίας ιδρύθηκε το 1833, ως ο δεύτερος βαθμός διοίκησης ανάμεσα στους Δήμους και τις Επαρχίες. Το βασιλικό διάταγμα της 3/15 Απριλίου του 1833 χώρισε την τότε Ελλάδα σε δέκα νομούς και σαράντα επτά επαρχίες.

Στις 25 του ίδιου μήνα, με βασιλικό διάταγμα ορίστηκαν οι αρμοδιότητες των νομαρχών, οι οποίοι ήταν διορισμένοι.

Οι κάτοικοι μιας από τις 54 νομαρχίες της ελληνικής επικράτειας, τα Γιάννενα, κλήθηκαν να ψηφίσουν σε διπλή κάλπη για πρώτη φορά στις 16 και 23 Οκτωβρίου του 1994.

Φυσικά, η εκλογική διαδικασία σε επίπεδο νομού, δεν θα μπορούσε παρά να έχει και κεντρικό πολιτικό ενδιαφέρον, αφού τα κόμματα «μέτραγαν» την εκλογική τους δύναμη σε ενδιάμεσο πολιτικό χρόνο από τις βουλευτικές εκλογές, στο ίδιο εκλογικό σώμα και στην ίδια εκλογική επικράτεια με τις βουλευτικές.

Εκείνη την εποχή στα πρωτοσέλιδα του γιαννιώτικου Τύπου κέρδιζε χώρο η δίκη μελών της «Ομόνοιας» στα Τίρανα, σε μια από τις πρώτες μεγάλες εντάσεις στο θέμα της μειονότητας στην Αλβανία.

Στα Γιάννενα, στις πρώτες νομαρχιακές εκλογές αναμετρήθηκαν ο Νίκος Ζαρμπαλάς, δημοσιογράφος και με θητεία στο δημοτικό συμβούλιο των Ιωαννίνων, και ο Λευτέρης Καλογιάννης, πρώην βουλευτής της ΝΔ. Επίσης, στις νομαρχιακές εκλογές του 1994 έθεσαν υποψηφιότητα ο Πέτρος Αντωνίου, στηριζόμενος από τη σχετικά νεότευκτη τότε «Πολιτική Άνοιξη» του Αντώνη Σαμαρά, ο οποίος είχε αποχωρήσει από τη ΝΔ και είχε προκαλέσει εκλογές ένα χρόνο νωρίτερα, και ο Στέφανος Σκοπούλης, υποψήφιος στηριζόμενος από το ΚΚΕ.

Και αν για το ΠΑΣΟΚ η ανάδειξη του Νίκου Ζαρμπαλά ήταν μια εύκολη υπόθεση, με στήριξη του Συνασπισμού, η επιλογή υποψηφίου στη ΝΔ είχε πολλές διαταραχές.

Η «απόσχιση» ενός κομματιού της Δεξιάς προς την Πολιτική Άνοιξη και οι επιπτώσεις της, ήταν ορατές στα πολιτικά πράγματα των Ιωαννίνων. Η κόντρα για την ανάδειξη υποψηφίου νομάρχη έφτασε μέχρι την ανακοίνωση υποψηφιότητας από τον Γιώργο Κωνσταντόπουλο που όμως κατήγγειλε ως «αντικομματική, αντιδημοκρατική και αντιδεοντολογική» ο Λευτέρης Καλογιάννης.

Αν σας αρέσει ο Τύπος, μπορείτε να τον στηρίξετε με μια συνδρομή ή δωρεά, εδώ:

Στην υπόθεση μπήκαν στη μέση στελέχη της ΝΔ, βουλευτές και ευρωβουλευτές, με τους «αβερωφικούς» να συγκρούονται με τους πιο κομματικούς. «Ό,τι ευγενέστερο εγνώρισε η σύγχρονη πολιτική μας ζωή» χαρακτήριζε με επιστολή του στον Τύπο της εποχής τον «αβερωφισμό» ο Κώστας Σταύρου, πρώην ευρωβουλευτής της ΝΔ.

Στις 26 Οκτωβρίου 1994, ο Αντώνης Σαμαράς επισκέφθηκε τα Γιάννενα και δήλωσε ότι «αποκλείεται επανασυγκόλληση με τη ΝΔ», κάτι που ωστόσο συνέβη τελικά περίπου δύο δεκαετίες μετά και ο κ. Σαμαράς κυβέρνησε τη χώρα ως πρόεδρος της ΝΔ…

Στον Δήμο Ιωαννιτών κατέβηκαν πολλά, για τα δεδομένα της εποχής, ψηφοδέλτια, συνολικά επτά τον αριθμό: Πλην των Τάσου Παπασταύρου-Λευτέρη Γκλίναβου που κατέβηκαν με στηρίξεις ΝΔ και ΠΑΣΟΚ αντίστοιχα, ο Συνασπισμός στήριξε τον Ευριπίδη Βάσσο, η ΠΟΛΑΝ το Νίκο Μακόπουλο, το ΚΚΕ τον Λευτέρη Ζώλα και το Νέο Αριστερό Ρεύμα τον Νίκο Ηλία.

Κοντά σε αυτούς, υποψήφιος ήταν ξανά και ο απερχόμενος τότε δήμαρχος, Φίλιππας Φίλιος.

Ενδεικτικό των πολιτικών ηθών είναι ότι ενώ η Πολιτική Άνοιξη στήριζε δικούς της υποψηφίους σε Δήμο και Νομαρχία Ιωαννίνων και παρότι οι σχέσεις με τη ΝΔ ήταν κάκιστες εκείνη την εποχή, στο Μέτσοβο, ο εκ νέου υποψήφιος δήμαρχος Αλέκος Καχριμάνης, κατάφερε να έχει τη στήριξη και των δύο κομμάτων.

Ούτε όμως στο χώρο του ΠΑΣΟΚ ήταν δεδομένη η κάθοδος Γκλίναβου από την πρώτη στιγμή. Η αρχική σκέψη για την κάθοδο του Ντίνου Σιάκαρη, καθηγητή του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, με τη στήριξη Φίλιου δεν προχώρησε και το ΠΑΣΟΚ αποφάσισε να στηρίξει το βουλευτή Ιωαννίνων Λευτέρη Γκλίναβο, ο οποίος είχε εκλεγεί το 1985 και το 1990. Το 1982 ο κ. Γκλίναβος είχε εκλεγεί δημοτικός σύμβουλος Ιωαννίνων και είχε χρηματίσει και αντιδήμαρχος.

Στις εκλογές του 1994 στον Δήμο Ιωαννιτών αποτυπώθηκε εκλογικά η πολυδιάσπαση του πολιτικού σκηνικού και η «ανεξαρτητοποίηση» υποψηφίων για πρώτη φορά τόσο έντονα.

Ο αρχιτέκτονας Τάσος Παπασταύρος για παράδειγμα, που είχε τη στήριξη της ΝΔ, προσπάθησε να απέλθει της κομματικής ταυτότητας έντονα και να αναδειχθεί ως υπερκομματική υποψηφιότητα.

Ο Σπύρος Εργολάβος, ο οποίος είχε παρουσία στα δημοτικά πράγματα της πόλης, σε άρθρο του στις 23 Σεπτεμβρίου 1994 με τίτλο «Ο μύθος της ανεξαρτησίας», καταφέρθηκε εναντίον υποψηφίων, κατηγορώντας τους ότι «προσπαθούν να υφαρπάξουν την ψήφο».

Η αντίληψη των «ανεξάρτητων υποψηφιοτήτων» δεν θα κέρδιζε. Η Δεξιά θα έχανε ακόμα μια δημοτική εκλογή στα Γιάννενα μέσα σε 12 χρόνια, όπως θα έχανε και την πρώτη νομαρχιακή εκλογή στα Γιάννενα. Ο Νίκος Ζαρμπαλάς θα γινόταν ο πρώτος αιρετός νομάρχης Ιωαννίνων, στη δεύτερη Κυριακή, εκεί που θα εκλεγόταν δήμαρχος Ιωαννίνων ο Λευτέρης Γκλίναβος.

Στη Νομαρχία, τα αποτελέσματα της πρώτης Κυριακής ήταν τα εξής: 47,18% Ζαρμπαλάς, 37,72% Καλογιάννης, 9,4% Σκοπούλης και 5,68% Αντωνίου.

Στον Δήμο, τα αποτελέσματα ήταν 39,29% Παπασταύρος, 33,14% Γκλίναβος, 15,38% Φίλιος, 5,47% Ζώλας, 3,69% Βάσσος, 2,07 Μακόπουλος και 1,02% Ηλίας.

Μετά την πρώτη Κυριακή, στη ΝΔ συνεχίστηκε η εσωκομματική διένεξη για το αν το κόμμα στήριξε ή όχι σθεναρά τον κ. Καλογιάννη και αν ο συγκεκριμένος πολιτικός χώρος δεν μπορεί να συσπειρωθεί στη Νομαρχία. Ο Νίκος Ζαρμπαλάς εκλέχτηκε τη δεύτερη Κυριακή με 57,71%. Στον Δήμο τα πράγματα ήταν διαφορετικά: Ο Λευτέρης Γκλίναβος θα κέρδιζε τις εκλογές με 51,10% και μόλις 334 ψήφους διαφορά από τον Τάσο Παπασταύρο.

Από τα αξιοσημείωτα των δημοτικών εκλογών του 1994, είναι ότι Φίλιος-Παπασταύρος πήγαν για τα συγχαρητήρια στο εκλογικό κέντρο του Γκλίναβου, αμέσως μετά την ανακοίνωση του αποτελέσματος που τον ανέδειξε δήμαρχο της πόλης για μερικές εκατοντάδες ψήφους.

Στο δημοτικό συμβούλιο εκλέχτηκαν: Δημήτρης Γιωτίτσας (πρόεδρος δημοτικού συμβουλίου), Βαγγέλης Λάμπρης, Ρίτα Μέγα, Κώστας Μουστακλής, Λούλα Μπούκα, Σπύρος Ντάκης, Κώστας Παλάσκας, Σπύρος Πανταζής, Βασίλης Παππάς, Βαγγέλης Συγκούνας, Αλέκος Φαρμάκης, Γιώργος Συρμακέσης, Θανάσης Τσουκανέλης, Κώστας Ζάκκας (με την παράταξη του Λευτέρη Γκλίναβου), Ανδρέας Αναγνωστόπουλος, Χρήστος Μπούρης, Χρήστος Μαντάς, Νίκος Γκόντας, Δημήτρης Δήμου, Γιώργος Ηγουμενίδης, Κώστας Πέτσιος, Επαμεινώνδας Ριστάνης και Τάσος Παπασταύρος και Φίλιππας Φίλιος και Γιώργος Μαρούφωφ.

Πηγές:

Αγγέλη Β., Τσαντίκος Γ., «Οι ‘αποστάτες’, τα ρέντζελα και οι δήμαρχοι/Οι δημοτικές εκλογές στα Γιάννενα, 1925-2014», 2019