Ένα φεστιβάλ που πρέπει να επιστρέψει

Με αφορμή το κείμενο της πρώην προέδρου του ΔΗΠΕΘΕ Ιωαννίνων Αλέκα Βακαλοπούλου στην πλατφόρμα διαλόγου της παράταξης «Ενότητα Πολιτών», ο Δημήτρης Κατσάνος καταθέτει κάποιες σκέψεις του.

Tου Δημήτρη Κατσάνου*

Το φεστιβάλ αρχαίου δράματος ήταν μια πολύ σημαντική δράση με μεγάλη εμβέλεια και ουσιαστική συνεισφορά στον επαναπροσδιορισμό του αρχαιολογικού χώρου της Δωδώνης, πέρα από τοπόσημο ιστορικής και πολιτιστικής κληρονομιάς, σε ενεργό κύτταρο παραγωγής και διάχυσης πολιτιστικού προϊόντος.

Η διοργάνωση του θερινού μαντείου, εκτός του εκπαιδευτικού της χαρακτήρα, συνέβαλε ουσιαστικά στην ενίσχυση του φεστιβάλ και την ανάδειξη της Δωδώνης, στην ίδια κατεύθυνση, σε μια στιγμή μάλιστα που το είχε ιδιαίτερη ανάγκη αφού το αρχαίο θέατρο ήταν κλειστό για μεγάλο διάστημα λόγω εργασιών αποκατάστασης.

Τεράστιας σημασίας το γεγονός ότι και οι δύο δράσεις ξεκίνησαν, σχεδιάστηκαν και υλοποιήθηκαν από το τοπικό μας Δημοτικό θέατρο το οποίο ερχόταν από μια μεγάλη περίοδο εσωστρέφειας και προσπάθειας να ξαναβρεί τον εαυτό του όντας καλλιτεχνικά ακέφαλο για μεγάλο διάστημα. Αν, εκτός από τις συμπαραγωγές και τις σημαντικές παραστάσεις που μετακλήθηκαν κατά τη διάρκεια του φεστιβάλ, είχε προλάβει το ΔΗΠΕΘΕ Ιωαννίνων να οργανώσει μια εξ ολοκλήρου ιδίαις δυνάμεις παραγωγή με την συμμετοχή του εντόπιου καλλιτεχνικού δυναμικού, τότε θα μιλούσαμε για πραγματική αναγέννηση. Ας μην ακουστεί αυτό ως επικριτικό γιατί και τα όσα έγιναν αξίζουν συγχαρητήρια.

Είναι πραγματικά πολύ κρίμα και μεγάλη απώλεια όχι μόνο για τα Ιωάννινα αλλά για όλη την Ήπειρο, την καλλιτεχνική της δυναμική και συνολικά για την τέχνη του Θεάτρου που δεν συνεχίστηκαν οι δράσεις αυτές. Δράσεις οι οποίες πέρα από το καλλιτεχνικό τους πρόσημο είχαν και μεσοπρόθεσμα οικονομικά και κοινωνικά οφέλη (ανάδειξη τουριστικού προορισμού, ευαισθητοποίηση της τοπικής νέας γενιάς για τα μνημεία του τόπου της) αλλά και εκπαιδευτική-διαπαιδαγωγική διάσταση σε μια εποχή που η αισθητική μας βάλλεται πανταχόθεν και δεν γίνεται καμία ουσιαστική προσπάθεια ανάπτυξης θεατρογνωσίας. Η θεατρική αγωγή και οι άλλες καλλιτεχνικές ειδικότητες εξοστρακίζονται από όλο και περισσότερες τάξεις της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης.

Δεν ξέρω αν οι αιτίες ακύρωσης του φεστιβάλ αρχαίου δράματος και του θερινού μαντείου είναι ρηχές όπως π.χ. η μικροκομματική σκοπιμότητα, οργανωτική αδυναμία, διοικητική ανεπάρκεια της νέας διοίκησης του ΔΗΠΕΘΕ ή βαθύτερες όπως η έλλειψη οράματος από την πολιτική ηγεσία του Δήμου. Ίσως κάτι να εξηγεί το γεγονός ότι στην πρόταση να μετατραπεί η Δόμπολη σε Κέντρο Μοντέρνας Τέχνης η Δημοτική αρχή αντιπροτείνει Δημαρχείο…

Δεν μπορώ να ξέρω επίσης αν το φεστιβάλ ακυρώθηκε λόγω πανδημίας αν και αμφιβάλλω καθώς άλλες δράσεις έγιναν. Σε κάθε περίπτωση αυτό θα φανεί του χρόνου και μακάρι η δική μου φωνή να συμβάλει στην επανεκκίνηση του φεστιβάλ.

Αυτό που ξέρω όμως είναι πως από την δεκαετία 90 οπότε και είχε πρωτοακουστεί από τον τότε περιφερειάρχη Ηπείρου, αείμνηστο Στέλιο Τσιτσιμελή, η ιδέα της δημιουργίας Διεθνούς Κέντρου Μελέτης Αρχαίου Δράματος με την ενεργή συμμετοχή του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, φτάσαμε 30 χρόνια μετά μια ανάσα από τη δημιουργία συνθηκών που θα ωρίμαζαν μια τέτοια προοπτική. Μια εξέλιξη που θα ανέβαζε την πολιτιστική δημιουργία σε άλλο επίπεδο και θα έκανε τα Ιωάννινα επίκεντρο της θεατρικής δημιουργίας και έρευνας.

Για την ιστορία να αναφέρω πως ο κ. Τσιτσιμελής, ιδιαίτερα ευαίσθητος ως προς τα καλλιτεχνικά, είχε ιδρύσει ως δήμαρχος το θέατρο της πόλης του Αγρινίου, την καλλιτεχνική διεύθυνση του οποίου είχε ο Γιαννιώτης Γιώργος Νάκος, το οποίο στη συνέχεια μετεξελίχθηκε σε ΔΗΠΕΘΕ Αγρινίου. Αν και η αρχική σκέψη του κ. Τσιτσιμελή ήταν να αποτελέσουν οι Οινιάδες τη βάση του Διεθνούς Κέντρου Μελέτης Αρχαίου Δράματος, εν τούτοις πίστευε ότι στην Δωδώνη οι προοπτικές ήταν καλύτερες και οι συνθήκες πιο πρόσφορες τόσο λόγω της εμβέλειας και ακτινοβολίας του αρχαιολογικού χώρου όσο και της ύπαρξης του Πανεπιστημίου στην πόλη.

Με αφορμή τον επικείμενο εορτασμό των 40 ετών από την ίδρυση του ΔΗΠΕΘΕ Ιωαννίνων (1983), ελπίζω η διοίκηση του θεάτρου να επανεξετάσει όχι μόνο τη συνέχεια της διοργάνωσης αλλά και την ουσιαστική της αναβάθμισή της, με ενεργή συμμετοχή και αξιοποίηση του καλλιτεχνικού δυναμικού ολόκληρης της Ηπείρου θέτοντας ως στόχο την άμεση επανέναρξη του φεστιβάλ το καλοκαίρι του 2021 και τη διεθνοποίησή του έως ως το 2023.

* Ο Δημήτρης Κατσάνος είναι σκηνοθέτης