![[300,399] Ψιχάλες](https://openweathermap.org/img/wn/03d@2x.png)
Ήταν τον Μάιο του 2022, όταν ανακοινώθηκε η ένταξη του έργου της αποκατάστασης του Τζαμιού της Καλούτσιανης, με προϋπολογισμό 2,2 εκατ. ευρώ, στο Ταμείο Ανάκαμψης της Ε.Ε. Σημαντικό ρόλο στην ένταξη αυτή είχε η «ωριμότητα» του έργου, καθώς το υπουργείο Πολιτισμού είχε στα χέρια του τη μελέτη αποκατάστασης, εγκεκριμένη μάλιστα από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, και τη μελέτη εφαρμογής.
Τη μελέτη αποκατάστασης του οθωμανικού αυτού μνημείου των Ιωαννίνων, η οποία είχε χρηματοδοτηθεί από την Περιφέρεια Ηπείρου, την είχε αναλάβει μια διεπιστημονική ομάδα με επικεφαλής τη γιαννιώτισσα επίκουρη καθηγήτρια Αρχιτεκτονικής του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου Ελευθερία Τσακανίκα.
Σύμφωνα με την απόφαση ένταξης, είχε οριστεί ότι ο διεθνής διαγωνισμός του έργου θα γίνει στις 11 Ιουλίου. Τον Νοέμβριο του 2022, από τα Γιάννενα, η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη δήλωνε (στο περιθώριο εκδήλωσης) ότι η ολοκλήρωση της διαγωνιστικής διαδικασίας είναι θέμα χρόνου.
Ο χρόνος κύλησε, αλλά διαγωνισμός… δεν έχει γίνει καν. Την 1η Απριλίου, κατά τη διάρκεια εκδήλωσης στο Τεχνικό Επιμελητήριο Ηπείρου, ο περιφερειάρχης Ηπείρου Αλέκος Καχριμάνης ανέφερε ότι εγκρίθηκε και η οικονομοτεχνική μελέτη, «η πλήρης δηλαδή μελέτη που βγαίνει για δημοπρασία. Άρα το Τζαμί Καλούτσιανης παίρνει τον δρόμο του», όπως είπε.
Γιατί έχει αργήσει ο διαγωνισμός; Το υπουργείο Πολιτισμού έχει αναλάβει αρκετά έργα μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης της Ε.Ε. Κάθε άλλο παρά αποκλείεται λοιπόν αυτή η καθυστέρηση να αποδίδεται στον φόρτο εργασίας των υπηρεσιών.
Από πέρσι τον Ιούνιο, έγιναν, ωστόσο, κάποιες ενέργειες. Το έργο της αποκατάστασης του Τζαμιού Καλούτσιανης περιλαμβάνει δύο υποέργα: τη στερέωση-αποκατάσταση και τη συντήρηση και αποκατάσταση τοιχογραφιών, ξύλινων-ξυλόγλυπτων και γύψινων στοιχείων.
Φωτορεαλιστική απεικόνιση της αποκατάστασης του τζαμιού (σύμφωνα με τη μελέτη που έχει γίνει)
Το δεύτερο υποέργο, προϋπολογισμού 300.000 ευρώ, θα γίνει με αυτεπιστασία από τις αρχαιολογικές υπηρεσίες. Από πέρσι το καλοκαίρι, το υπουργείο Πολιτισμού προχώρησε τις διαδικασίες για την υλοποίηση αυτού του υποέργου. Πριν από λίγες ημέρες, υπογράφηκε απόφαση πρόσληψης συντηρητών έργων τέχνης με σύμβαση ορισμένου χρόνου (συγκεκριμένα για 24 μήνες). Αρκετές από τις εργασίες του υποέργου αυτού πρέπει να γίνουν πριν ξεκινήσει η αναστήλωση, καθώς αφορούν την προστασία του διακόσμου.
Όσον αφορά το πρώτο και κυρίως υποέργο, με προϋπολογισμό 1,9 εκατ. ευρώ, πέραν της έγκρισης της οικονομοτεχνικής μελέτης, μέσα στον Μάρτιο εγκρίθηκαν η παραλαβή μιας ηλεκτρομηχανολογικής μελέτης όπως το Σχέδιο Ασφαλείας και Υγείας.
Το Τζαμί της Καλούτσιανης αποτελεί ένα δυνατό τοπόσημο των Ιωαννίνων. Το οθωμανικό αυτό κτίριο ήταν από τα πρώτα που χαρακτηρίστηκαν μνημεία από το υπουργείο Πολιτισμού. Συγκεκριμένα, έχει χαρακτηριστεί ιστορικός και αρχαιολογικός χώρος από το 1925 ήδη (ΦΕΚ 306/Α/15-10-1925).
Τη δεκαετία του ’20, το τζαμί, μετά την ανταλλαγή των πληθυσμών βάσει της συνθήκης της Λωζάνης, πέρασε στην Εθνική Τράπεζα και στη συνέχεια σε χέρια ιδιωτών, οι οποίοι το μίσθωναν για διάφορες χρήσεις εμπορικού χαρακτήρα κυρίως.
Στα μέσα της δεκαετίας του ’90, το υπουργείο Πολιτισμού ξεκίνησε τις διαδικασίες απαλλοτρίωσης του τζαμιού. Kατά την πάροδο των δεκαετιών πάντως δεν είχαν λείψει οι «φωνές» που ζητούσαν την κατεδάφιση του τζαμιού.
Το 2005, μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας της απαλλοτρίωσης, αποχώρησαν από το μνημείο και οι τελευταίες εμπορικές δραστηριότητες.
Λόγω ακριβώς και των διαφόρων χρήσεων, το τζαμί της Καλούτσιανης δέχτηκε πολλές επεμβάσεις και μετατροπές, πρόχειρες και μη, που αλλοίωσαν τα μορφολογικά στοιχεία του.
