Τσερίτσανα και Ζαραβίνα: επιστρέφουν

Δεκατέσσερις μήνες μετά την αποδοχή από το Συμβούλιο Τοπωνυμιών του υπουργείου Εσωτερικών της αλλαγής ονομασίας δύο γιαννιώτικων χωριών, τα Πλατάνια στον Δήμο Δωδώνης γίνονται Τσερίτσανα και η Λίμνη στον Δήμο Πωγωνίου γίνεται Ζαραβίνα. Η επικύρωση της αλλαγής της ονομασίας των δύο χωριών ήρθε μέσω του πρόσφατου νόμου για τη «στρατηγική αναπτυξιακή προοπτική των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης».

Και τα δύο χωριά πήραν πίσω το όνομά τους μετά από προσπάθειες πολλών χρόνων, ακόμα και δεκαετιών για τα Τσερίτσανα, για την αποκατάσταση της συλλογικής μνήμης.

Η μετονομασία τοπωνυμίων στην Ελλάδα πάει πολύ πίσω. Ήδη από το 1834, ξεκίνησαν οι πρώτες προσπάθειες προς την κατεύθυνση αρχικά της επιστροφής «στο ένδοξο παρελθόν», αυτό της αρχαιότητας. Η μεγάλη επιχείρηση εξελληνισμού τοπωνυμίων, που αφορούσε από σλάβικα μέχρι τούρκικα και αρβανίτικα ονόματα, ξεκίνησε το 1909. Μέχρι το 1928, σχεδόν η μισή Ελλάδα θα λεγόταν διαφορετικά. Εκείνη την περίοδο η Ζαραβίνα έγινε Λίμνη. Το επόμενο μεγάλο «κύμα» ήρθε το 1953, με ένα βασιλικό διάταγμα που μετονόμαζε μαζικά τα ονόματα χωριών και τοποθεσιών. Βάσει αυτού του διατάγματος, τα Τσερίτσανα μετονομάστηκαν σε Πλατάνια το 1954.

Όσον αφορά τα Τσερίτσανα, το πρώτο αίτημα για κατάργηση της επίσημης ονομασίας «Πλατάνια» έγινε το 1969. Ακολούθησαν κι άλλα. Το 1986, το Συμβούλιο Τοπωνυμίων είχε κάνει αποδεκτό το αίτημα, αλλά η οριστική απόφαση δεν εκδόθηκε.

Η τελευταία οργανωμένη προσπάθεια από τον Δήμο Δωδώνης έγινε το 2018, με τη συνδρομή του πρώην πρύτανη του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Γιώργου Καψάλη. Ο σχετικός φάκελος περιείχε τα πάντα γύρω από την ιστορικότητα του τόπου και από την παρουσία των Τσεριτσάνων στο έπος του Σουλίου, στους απελευθερωτικούς αγώνες των Ιωαννίνων, στην Κατοχή, στη λαϊκή παράδοση και στη σύγχρονη εποχή, και βέβαια το γνωστό τραγούδι «Στη βρύση στα Τσερίτσανα». Η προσπάθεια αυτή ήταν αυτή που πέτυχε. Με τη ψήφιση του νόμου, όπου υπάρχει η σχετική ρύθμιση για την επιστροφή των παλιών τοπωνυμίων, κλείνει κι αυτό το κεφάλαιο.

Κατά τη συνεδρίαση της ολομέλειας της Βουλής, η βουλευτής Ιωαννίνων της ΝΔ Μαρία Κεφάλα ευχαρίστησε τον υπουργό Εσωτερικών Τάκη Θεοδωρικάκο, λέγοντας «η αποδοχή της αλλαγής ονόματος της Λίμνης Πωγωνίου σε Ζαραβίνα και των Πλατανιών Δωδώνης σε Τσερίτσανα είναι σωστή. Άλλωστε επρόκειτο για καθολικό αίτημα των κατοίκων τους, αλλά και όσων έλκουν την καταγωγή τους από εκεί».

* H φωτογραφία είναι από τα Τσερίτσανα