Η πολυαναμενόμενη υπουργική απόφαση που αποκλείει την κατασκευή φραγμάτων και μεγάλων ή μικρών υδροηλεκτρικών έργων στην περιοχή του Αώου από τα όρια του εθνικού πάρκου Βόρειας Πίνδου έως τα σύνορα με την Αλβανία, είναι πια πραγματικότητα.
Η απόφαση αυτή του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας ήρθε λίγους μήνες μετά τον χαρακτηρισμό της εν λόγω περιοχής (η οποία δεν είναι εντός του εθνικού πάρκου) ως προστατευόμενο τοπίο και προστατευόμενο φυσικό σχηματισμό.
Με κοινή τους ανακοίνωση, οι περιβαλλοντικές οργανώσεις MedINA, Πίνδος Περιβαλλοντική και The Green Tank, που εδώ και χρόνια αγωνίζονται για να παραμείνει ο Αώος ένας ποταμός ελεύθερης ροής στο πλαίσιο της συμμαχίας «Σώστε την Μπλε Καρδιά της Ευρώπης», χαιρετίζουν την απόφαση και κάνουν λόγω για μια σημαντική «νίκη-ορόσημο».
Όπως σημειώνεται, με αυτόν τον τρόπο δημιουργείται μια ασπίδα προστασίας για την ελεύθερη ροή του Αώου, των κύριων παραποτάμων του, Βοϊδομάτη και Σαραντάπορου, και όλων των ρεμάτων αυτών, που εμπίπτουν εντός του νεοσύστατου σχηματισμού. «Προϋπόθεση για την ολοκληρωμένη προστασία και θωράκιση του ποτάμιου δικτύου αποτελεί η εφαρμογή ενός ενιαίου καθεστώτος προστασίας που θα εκτείνεται σε ολόκληρη τη λεκάνη απορροής του Αώου και θα θέτει αντιστοίχως ισχυρούς όρους και περιορισμούς» τονίζεται.
Γι αυτό και το επόμενο βήμα, όπως αναφέρουν οι οργανώσεις, αφορά την αναβάθμιση της προστασίας της περιοχής σε εθνικό πάρκο, μέσω της επέκτασης των ορίων του εθνικού πάρκου Πάρκου Βόρειας Πίνδου προς τα σύνορα Ελλάδας – Αλβανίας. «Έτσι, αυτή η προστατευόμενη περιοχή θα μπορεί στη συνέχεια να ενωθεί με το γειτονικό εθνικό πάρκο Vjosa προκειμένου να θεσπιστεί το πρώτο Διασυνοριακό Εθνικό Πάρκο Άγριου Ποταμού στην Ευρώπη, Αώος/Vjosa, κοινό όραμα της συμμαχίας μας», επισημαίνεται στην ανακοίνωση.
Υπενθυμίζεται ότι τον Μάρτιο του 2023, το αλβανικό τμήμα του ποταμού ανακηρύχθηκε «Εθνικό Πάρκο Άγριου Ποταμού», λαμβάνοντας τον τίτλο του πρώτου Εθνικού Πάρκου Άγριου Ποταμού στην Ευρώπη - όπου η ελεύθερη και άγρια ροή των ποταμών και των ρεμάτων τοποθετούνται πλέον στο επίκεντρο των πολιτικών προστασίας.
«Η διατήρηση του ποταμού Αώου ως ενός ποταμού ελεύθερης ροής αποτελεί θρίαμβο τόσο για τη φύση όσο και για τις τοπικές κοινότητες. Με την απόφαση αυτή γίνεται ένα ακόμα βήμα ώστε να διασφαλιστεί ότι το απαράμιλλο τοπίο της περιοχής δε θα αλλοιωθεί, ότι η οικολογική ακεραιότητα του ποταμού θα διαφυλαχθεί προς όφελος της βιοποικιλότητας και των επόμενων γενεών, οι οποίες θα συνεχίσουν να απολαμβάνουν τις υπηρεσίες που ο ποταμός προσφέρει απλόχερα εδώ και αιώνες», αναφέρει σε δήλωσή του ο Αλέξης Κατσαρός, εκτελεστικός διευθυντής του MedINA.
«Το παζλ προστασίας του Αώου συμπληρώνεται και η συγκυρία δεν θα μπορούσε να είναι καλύτερη για ένα ποτάμι σύμβολο. Την προηγούμενη εβδομάδα εγκρίθηκε ο νέος ευρωπαϊκός Νόμος για την Αποκατάσταση της Φύσης, που προβλέπει την απελευθέρωση των ποταμών από εμπόδια, φραγμούς και φράγματα με στόχο την αποκατάσταση 25.000 χιλιομέτρων μέχρι το 2030. Ο Αώος είναι ένας από τους τελευταίους ελεύθερους ποταμούς της Ευρώπης και με το νέο καθεστώς προστασίας πλέον υπάρχει και η θεσμική κατοχύρωση ότι θα παραμείνει έτσι», επισημαίνει η Ιόλη Χριστοπούλου, διευθύντρια Πολιτικής και συν-ιδρύτρια του Green Tank.
«Σε μια εποχή πολύ δύσκολη για την ουσιαστική προστασία του περιβάλλοντος, η διατήρηση του Αώου σε ελεύθερη ροή είναι μια πολύ ουσιαστική, όσο και κρίσιμη πρωτοβουλία. Ο Αώος πρέπει να παραμείνει ένα ποτάμι ελεύθερης ροής και να αποτραπούν εξελίξεις που θα διαταράξουν το οικοσύστημα, αλλά θα επιδράσουν και αρνητικά στις ήπιες ανθρώπινες δραστηριότητες που αναπτύσσονται, χρόνια τώρα, κατά μήκος του ποταμού. Στον Αώο, το περιβάλλον είναι πλούτος, ανάπτυξη, αλλά και ταυτότητα και σε αυτή την κατεύθυνση, της ‘ολιστικής’ διαχείρισης, πρέπει να κατευθύνονται και οι αποφάσεις και νομοθετικές ρυθμίσεις», τονίζει σε δήλωσή του, από την πλευρά του, ο Γιάννης Βραζιτούλης, πρόεδρος της Πίνδος Περιβαλλοντική.