Τα πλατάνια, μια νόσος και το παραλίμνιο

Πώς θα σας φαινόταν ο παραλίμνιος αστικός δρόμος των Ιωαννίνων χωρίς τα πλατάνια του; Το μεταχρωματικό έλκος του πλατάνου είναι αυτή τη στιγμή η πιο καταστρεπτική ασθένεια δασικών δέντρων που «επιβιώνει» στη χώρα. Και η Ήπειρος, έχει γνωρίσει τη ζημιά που μπορεί να κάνει. Παραποτάμιες περιοχές των Ιωαννίνων και της Θεσπρωτίας έχουν πληγεί ήδη.

Από την πρώτη οι δασικές υπηρεσίες έκρουσαν τον κώδωνα κινδύνου, επισημαίνοντας ότι ο συνηθέστερος τρόπος διάδοσης του μύκητα σε μικρές και μεγάλες αποστάσεις γίνεται με μηχανήματα εκσκαφής.

Τον κίνδυνο αυτόν ήρθε να υπενθυμίσει σήμερα η κοπή ενός πλατάνου στο παραλίμνιο μέτωπο της πόλης των Ιωαννίνων. Το Τμήμα Πρασίνου του Δήμου Ιωαννιτών προχώρησε στην απομάκρυνση ενός νεκρού πλατάνου όχι μόνο για λόγους επικινδυνότητας αλλά και για να εξεταστεί η πιθανότητα προσβολής του από τη νόσο των πλατάνων. Η «επιχείρηση» έγινε παρουσία του δασολόγου-φυτοπαθολόγου Παναγιώτη Τσόπελα, τακτικού ερευνητή του Ινστιτούτου Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστημάτων και Τεχνολογίας Δασικών Προϊόντων με έδρα την Αθήνα.

Καθόλου τυχαία η παρουσία του και για έναν άλλον λόγο, πέραν της ειδικότητάς του: Κρούσματα της νόσου των πλατάνων έχουν εντοπιστεί ήδη σε Πέραμα, Λογγάδες και Ανατολή, με τον κ. Τσόπελα να εφιστά την προσοχή, σύμφωνα με ανακοίνωση του Δήμου Ιωαννιτών.

Όσον αφορά πάντως τον συγκεκριμένο πλάτανο που κόπηκε, ο κ. Τσόπελας ήταν καθησυχαστικός από μια πρώτη ματιά. Κι αυτό επειδή δεν διέκρινε σημάδια της νόσου. Απέδωσε δε τη νέκρωση του πλατάνου σε αβιωτικούς παράγοντες.

Επί τη ευκαιρία, επεσήμανε τα βασικά προληπτικά μέτρα για τη μη διάδοση της ασθένειας των πλατάνων. «Καθώς τα προσβεβλημένα δένδρα δεν δύνανται να ιαθούν, καλούμαστε να δράσουμε για να προστατεύσουμε τα υγιή αποφεύγοντας παρεμβάσεις στα δέντρα (κλαδέματα, αμμοληψίες κ.λπ.) και απολυμαίνοντας τα εργαλεία. Τα μολυσμένα δένδρα πρέπει να νεκρώνονται και να καταστρέφονται. Είναι καλό, τέλος, να υποσημειώσουμε ότι τα εν λόγω ξύλα είναι ακατάλληλα για καύση, αφού ακόμα και έτσι ο μύκητας μεταδίδεται», σημείωσε ο κ. Τσόπελας.

Η ασθένεια του μεταχρωματικού έλκους οφείλεται στον μύκητα C. Platani. Ο μύκητας αυτός θεωρείται αυτόχθονο είδος της Βόρειας Αμερικής. Η «εισαγωγή» του στην Ευρώπη φέρεται ότι έγινε κατά τον β’ παγκόσμιο πόλεμο. Από τη δεκαετία του ’40 και μετά, η ασθένεια επεκτάθηκε σε Γαλλία και Ιταλία.

Στην Ελλάδα, όπου υπάρχουν μεγάλα και μικρά φυσικά οικοσυστήματα πλατάνου, το μεταχρωματικό έλκος εμφανίστηκε το 2003. «Χτύπησε» κυρίως οικοσυστήματα στην Πελοπόννησο με χιλιάδες πλατάνια να νεκρώνονται. Στην Ήπειρο ήρθε το 2010, με την ασθένεια να «επισκέπτεται» αρχικά περιοχές των Δήμων Δωδώνης (π.χ. Τύρια) και Ζίτσας και να επεκτείνεται κατά μήκος του ποταμού Καλαμά.