![[300,399] Ψιχάλες](https://openweathermap.org/img/wn/04n@2x.png)
Τα Γιάννενα, από πολύ νωρίς στο ξέσπασμα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, έγιναν στόχος των αεροπορικών επιθέσεων που άφησαν πίσω τους συντρίμμια και θύματα.
«Τα Ιωάννινα, η πρωτεύουσα της Ηπείρου, ήταν ένας από τους κυριώτερους στόχους της αεροπορίας του Άξονος. Το ένα τρίτον της πόλεως, τα μεγαλύτερα σχολεία και τα νοσοκομεία, ήσαν τα θύματα των βομβαρδισμών» αναφέρει ο Κωνσταντίνος Δοξιάδης στη μελέτη «Αι θυσίαι της Ελλάδος στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο». Η μελέτη κυκλοφόρησε το 1946 από το Υπουργείο Ανοικοδομήσεως, σε τέσσερις γλώσσες: ελληνικά, αγγλικά, γαλλικά, ρώσικα, ενώ είχε ήδη παρουσιαστεί στην Ελλάδα, στο Παρίσι και στο Λονδίνο.
Οι κάτοικοι της πόλης έσπευδαν να τρέξουν στα υπόγεια των σπιτιών, στις στοές του Κάστρου, αλλά και στα καταφύγια που υπήρχαν κατά τόπους, στην πόλη.
Μερικά από αυτά σώζονται μέχρι σήμερα, στην περιοχή της πλατείας Ομήρου. Ξεχωρίζουν ακόμα οι είσοδοι των μικρών καταφυγίων, που κείτονται ερειπωμένα μέχρι σήμερα.
«Σε ένα βομβαρδισμό η δόνηση ήταν τόσο σφοδρή που γνωματεύσανε οι στρατιωτικοί που ήταν μαζί μας στο καταφύγιο, ότι βγαίνοντας δεν θα βρούμε το ξενοδοχείο» έλεγε ο Αχιλλέας Καλογερίδης στις «Μνήμες Κατοχής ΙΙ» του Κριστόφ Σμινκ-Γκουστάβους. Ο Καλογερίδης αναφέρεται στο ξενοδοχείο «Ακροπόλ», το υπόγειο του οποίου είχε ενισχυθεί με πρόσθετα τοιχία πάχους έως και 70 εκατοστά.
Άλλα σπίτια, όπως η οικία Δούμα είχαν και αυτά ενισχυμένα υπόγεια με οπλισμένο μπετόν. «…στοιβάξαμε σάκους με τσιμέντο και άμμο στους εξωτερικούς τοίχους στο ισόγειο και στον πρώτο όροφο. Κατ’ αυτόν τον τρόπο δημιουργήσαμε προσωρινά και επιπρόσθετα καταφύγια. Εκεί λοιπόν στεγάζαμε τους ανθρώπους που έρχονταν» αφηγείται ο γιος του Δημητρίου Δούμα, στον Σμινκ-Γκουστάβους (2012).
Σημειώνεται ότι κάποιες από τις στοές του Κάστρου έχουν και σήμερα «σήμανση» καταφυγίου και αρμόδια γι αυτές, είναι η Πολιτική Προστασία.
Υπάρχουν επίσης αναφορές για σκαμμένα ορύγματα στο λόφο της Αγίας Τριάδας, πάνω από το Εβραϊκό Νεκροταφείο, αλλά και κοντά στη σημερινή πλατεία Ομήρου. Εκεί, σώζονται ακόμα οι ερειπωμένες είσοδοι μικρών καταφυγίων (κεντρική φωτό).
