Σκουπίδια: Πόσο μας κοστίζουν και πόσο θα μας κοστίσουν

Το 2019, αν όλα πάνε βάσει του σχεδίου, η διαχείριση των στερεών αστικών αποβλήτων στην Ήπειρο θα είναι τελείως διαφορετική από ό,τι είναι σήμερα. Όλες οι υποδομές που έχουν σχεδιαστεί από την Περιφέρεια Ηπείρου (σε συνεργασία με τους Δήμους και τους Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων) θα είναι έτοιμες και οι πολίτες θα έχουν αποκτήσει πιο περιβαλλοντικές συνήθειες. Αυτό είναι το σχέδιο τουλάχιστον...

Και λέγοντας υποδομές, εννοούμε το εργοστάσιο επεξεργασίας απορριμμάτων στο Ελευθεροχώρι Δωδώνης, τους σταθμούς μεταφόρτωσης, τις μονάδες κομποστοποίησης σε κάθε νομό, τη μετατροπή των ΧΥΤΑ σε ΧΥΤΥ, τους οργανωμένους χώρους εναπόθεσης από τους πολίτες ανακυκλώσιμων αποβλήτων, τα λεγόμενα δηλαδή «πράσινα σημεία», την ενίσχυση της ανακύκλωσης. Αναμφίβολα, ένα καλύτερο μοντέλο διαχείρισης απορριμμάτων από την ταφή των αστικών απορριμμάτων (και τη σε μικρό βαθμό ανακύκλωση που γίνεται μέχρι σήμερα) στους ΧΥΤΑ, με προφανή περιβαλλοντικά οφέλη. Και συνήθως ό,τι είναι καλύτερο, είναι και ακριβότερο.

Πόσα λοιπόν πληρώνουμε σήμερα για να θάψουμε τα σκουπίδια μας και πόσο θα πληρώνουμε αύριο-μεθαύριο; Την απάντηση δίνει μια μελέτη συγκριτικής αξιολόγησης κόστους-οφέλους πριν και μετά από τη λειτουργία των νέων έργων του Περιφερειακού Σχεδιασμού Διαχείρισης Αποβλήτων (ΠΕΣΔΑ) Ηπείρου. Η μελέτη αυτή πραγματοποιήθηκε πέρσι, με την επικαιροποίησή της να γίνεται φέτος τον Ιούλιο.

Σύμφωνα με τη σύνοψη της μελέτης, το κόστος διαχείρισης των σκουπιδιών το 2014 και το 2015 σε επίπεδο Ηπείρου (σ.σ. για το 2016 δεν υπήρχαν διαθέσιμα στοιχεία κατά την εκπόνηση της μελέτης) ξεπέρασε τα 13 εκατομμύρια ευρώ, όπως αυτό προέκυψε από τους απολογιστικούς πίνακες των δαπανών των Δήμων. Συγκεκριμένα, το 2014 το κόστος διαχείρισης ήταν 13,7 εκατ. ευρώ και το 2015 έπεσε στα 13,5 εκατ. ευρώ λόγω μείωσης των παραγόμενων σκουπιδιών εκείνη τη χρονιά. Στο κόστος αυτό περιλαμβάνονται τα πάντα: από τη μισθοδοσία του προσωπικού και τα καύσιμα μέχρι τα αναλώσιμα και το τέλος διάθεσης σε ΧΥΤΑ. Οι δαπάνες για τον Δήμο Ιωαννιτών, τον μεγαλύτερο Δήμο της Ηπείρου, ήταν 4 εκατ. ευρώ για το 2014 και 3,9 εκατ. ευρώ περίπου για το 2015.

ΟΙ ΔΑΠΑΝΕΣ ΤΟ 2015 ΣΕ ΔΗΜΟΥΣ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ

Με την υλοποίηση και τη λειτουργία των νέων έργων διαχείρισης απορριμμάτων από το 2019, το κόστος θα είναι υψηλότερο. Για το 2019, υπάρχει η εκτίμηση για ένα κόστος διαχείρισης που θα βρίσκεται στα 15,5 εκατ. ευρώ ενώ το 2020 θα μειωθεί στα 14,4 εκατ. ευρώ, με την επισήμανση ότι θα υπάρξουν έσοδα από την πώληση των ανακτώμενων υλικών στα πράσινα σημεία (690.000 ευρώ και 880.000 ευρώ αντίστοιχα, για την κάθε χρονιά). Η πιο ακριβή χρονιά για τα σκουπίδιά μας θα είναι πάντως το 2018 – κι αυτό επειδή θα αρχίσει να επιβάλλεται το ειδικό τέλος ταφής απορριμμάτων για τα απόβλητα που θα καταλήγουν χωρίς επεξεργασία στους ΧΥΤΑ. Η επιβολή του ειδικού αυτού τέλους ταφής, που αποτελεί επί της ουσίας ένα μέσο πίεσης προς την αυτοδιοίκηση για τον «εκσυγχρονισμό» της διαχείρισης των απορριμμάτων και για τη μετά-ΧΥΤΑ εποχή, παίρνει συνεχώς αναβολή από το 2012. Η ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος διαβεβαίωσε πρόσφατα ότι από το 2018 το τέλος αυτό θα επιβληθεί, υπενθυμίζοντας και τη σχετική κοινοτική οδηγία που υπάρχει.

Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι όσοι Δήμοι και Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων παραμείνουν πιστοί… στους ΧΥΤΑ, έχουν να πληρώσουν πολλά. Το ειδικό τέλος έχει οριστεί στα 35 ευρώ ανά τόνο με την προοπτική να φτάσει στα 60 ευρώ, με την πάροδο των χρόνων. Βάσει δε της συγκριτικής αξιολόγησης, αν τα έργα του ΠΕΣΔΑ δεν σχεδιάζονταν, το 2019 θα υπήρχε ένα κόστος διαχείρισης που θα έφτανε τα 19,4 εκατ. ευρώ, το 2020 τα 20 εκατ. ευρώ και πάει λέγοντας - λόγω του ειδικού τέλους ταφής απορριμμάτων. Δεδομένου ότι πριν από το 2019 δεν πρόκειται να λειτουργήσουν οι νέες υποδομές (ή τουλάχιστον όχι όλες), το 2018 η Ήπειρος θα πληρώσει το ειδικό τέλος, το οποίο θα διαμορφώσει ένα συνολικό κόστος διαχείρισης των απορριμμάτων που θα φτάσει στα 18 εκατ. ευρώ.

Όλα αυτά σύμφωνα πάντα με τη μελέτη...