Το σεράι με τα πολλά παράθυρα

Σουφαρί Σεράι: Το μέγαρο των Σουφαρήδων ή των ιππέων. Ένα επιβλητικό μέγαρο πάνω από 2.000 τ.μ. Είναι δε το μεγαλύτερο κτίριο της οθωμανικής περιόδου της πόλης που έχει διασωθεί. Ίσως λόγω της θέσης του, εντός του Κάστρου των Ιωαννίνων. 

Για το… σεράι αυτό, δυστυχώς δεν υπάρχουν πολλές πληροφορίες. Οι αρχαιολογικές υπηρεσίες εκτιμούν ότι ανεγέρθηκε μεταξύ 1815 και 1820, επί Αλή πασά δηλαδή. Η πιο επικρατούσα άποψη για τη χρησιμότητά του είναι ότι στέγαζε τη σχολή ιππικού του Αλή πασά… Λέγεται μάλιστα ότι την κατασκευή του κτιρίου ανέλαβε ιταλός αρχιτέκτονας. Όλα αυτά όμως περισσότερο «λέγονται» παρά «αποδεικνύονται» σε βιβλιογραφικές πηγές. 

Κατά την ύστερη οθωμανική περίοδο, το κτίριο αυτό είναι σαν να μην υπάρχει. Είναι η περίοδος που το Κάστρο βιώνει μια απαξίωση. Με την απελευθέρωση της πόλης το 1913, το Σουφαρί Σεράι, όπως και άλλα κτίρια του Κάστρου κυρίως στο Ιτς Καλέ, περνάνε στον Ελληνικό Στρατό. Το «μέγαρο των ιππέων» μετατρέπεται σε μέγαρο-συνεργείο επισκευής στρατιωτικών οχημάτων. Οι ανάγκες του Στρατού ήταν αυτές που εκτιμάται ότι οδήγησαν στο γκρέμισμα μέρους των τειχών του Κάστρου, γύρω στη δεκαετία του ’30. Πρόκειται για την είσοδο δίπλα από την Κυρά Φροσύνη. Στα τέλη της δεκαετίας του ’70, ο Στρατός αποχωρεί από τα μνημεία του Κάστρου, την προστασία και διαχείριση των οποίων ανέλαβε το υπουργείο Πολιτισμού. Στο ενδιάμεσο, εν έτει 1957, το Σουφαρί Σεράι είχε χαρακτηριστεί ως ιστορικό διατηρητέο κτίριο. 

Το συγκεκριμένο κτίριο έμεινε στα χέρια του υπουργείου Πολιτισμού επί μια δεκαετία. Το 1989, το παραχώρησε στο υπουργείο Παιδείας για να στεγάσει το ηπειρώτικο αρχείο. Το 2005, το Σουφαρί Σεράι απέκτησε με τη βοήθεια του Γ’ Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης μια νέα μορφή και μια νέα χρήση. Στο μεγάλο αυτό κτίριο στεγάζονται πια τα Γενικά Αρχεία του Κράτους (ΓΑΚ) Ιωαννίνων, τα οποία, πριν αποκτήσουν το σπίτι τους, στεγάζονταν στο αρχοντικό Ισμήνης Τζαβέλλα στην οδό Παύλου Μελά. 

Μέχρι σήμερα, το Σουφαρί Σεράι παραμένει… διακριτικό, χωρίς να έχει καταφέρει ακόμη, με τη νέα του λειτουργία (παρά τις κατά καιρούς εκθέσεις στους χώρους του), να αποκτήσει μια δυναμική στον πολιτιστικό και εκπαιδευτικό χάρτη της πόλης. 

Οι περισσότεροι πολίτες το γνωρίζουν εξ όψεως. Βλέπουν ένα ογκώδες λιθόκτιστο κτίριο με μια ωραία εξωτερική σκάλα να οδηγεί στον όροφο, στην τοιχοδομή του οποίου «φιλοξενούνται» 50 παράθυρα. 

* Η κεντρική φωτογραφία είναι των αδελφών Μανάκια στις αρχές του 20ου αιώνα