Όταν σημασία δεν έχει το ταξίδι, αλλά τα διόδια…

Ένα από τα θέματα για τα οποία η Ήπειρος δικαιούται να διαμαρτύρεται διαχρονικά, είναι αυτό των οδικών αξόνων. Πρώτα… δεν υπήρχαν. Όταν έγιναν και αφού πανηγυρίσαμε για τα αυτονόητα στα τέλη της δεύτερης δεκαετίας του τρέχοντα αιώνα, η δαπάνη για τη χρήση των δρόμων είναι τέτοια που κάθε μετακίνηση υπόκειται σε οικονομικό προγραμματισμό.

Εντός των ορίων της Ηπείρου ή αμέσως μετά από αυτά, υπάρχουν, ούτε λίγο, ούτε πολύ, πέντε σταθμοί που καλύπτουν… κάθε οδό διαφυγής: Παμβώτιδα και αμέσως μετά τα όρια του νομού Ιωαννίνων, Μαλακάσι βορειοανατολικά, Τύρια δυτικά, Τέροβο και Άκτιο προς  νότο και νοτιοδυτικά.

Ειδικά στην περίπτωση των διοδίων της Εγνατίας προς βορρά, εναλλακτικό δίκτυο πρακτικά δεν υφίσταται, ειδικά το χειμώνα. Και να υπήρχε όμως, δεν σημαίνει ότι η δικαιολογία «οι δρόμοι είναι ιδιωτικοί, να πάτε από τον παλιό δρόμο» έχει ηθική ή άλλη βάση.

Η ιδιωτικοποίηση των δρόμων σηκώνει πολλή συζήτηση στο εξωτερικό. Κολοσσοί των μέσων όπως το Bloomberg φιλοξενούν απόψεις όχι και τόσο φιλικές, όπως για παράδειγμα αυτή του καθηγητή του Πανεπιστημίου της Τζώρτζια Στίβεν Μιμ: «Η ιδιωτικοποίηση είναι νεκρή από τη στιγμή που υπόκειται στην προσδοκία των επενδυτών για ένα σταθερό κέρδος» αναφέρει μεταξύ άλλων.  

Πριν από μερικούς μήνες δε, ακόμα και η Ευρωπαϊκή Ένωση διατύπωσε μια μάλλον απαισιόδοξη περιγραφή των ιδιωτικών επενδύσεων σε οδικά έργα στην Ελλάδα, αναφερόμενη στο τελικό κόστος τους.

Σε τι συνίστανται όλα αυτά για τους χρήστες των οδικών αξόνων στην Ήπειρο; Καταρχάς, σε ένα συνολικό κόστος 11,5 ευρώ. Φυσικά, πολύ σπάνια θα χρησιμοποιήσει κάποιος-α όλα τα διόδια της περιοχής, μέσα σε μια μέρα.

Όμως, θα δαπανήσει σίγουρα έξι ευρώ στα διόδια του Ακτίου, για να πάει μέχρι το αεροδρόμιο του Ακτίου και να επιστρέψει. Η υποθαλάσσια δίοδος, η οποία ανήκει στην Εγνατία, κοστίζει 3 ευρώ και δεν έχει καμία απολύτως έκπτωση, ανεξάρτητα αν θα περάσεις και θα επιστρέψεις σε πέντε λεπτά ή σε πέντε μέρες…

Η παραχωρησιακή λογική του ελληνικού κράτους δημιούργησε τουλάχιστον δύο τέτοιες ανακολουθίες, με χρήσιμες ζεύξεις, οι οποίες για πολλά χρόνια δεν είχαν ή δεν έχουν ακόμα αξιόλογα και ασφαλή οδικά δίκτυα εκατέρωθεν.

Και όταν όμως η γέφυρα του Ρίου απέκτησε δρόμο ένθεν κακείθεν, το κόστος παρέμεινε υπερβολικό.

Η νυν κυβέρνηση συνεχίζει στο δρόμο των προηγούμενων, με λεκτικές μόνο διαφοροποιήσεις και με το επικοινωνιακό «κεκτημένο» ότι επί των ημερών της ολοκληρώθηκαν οι δρόμοι.

Η Εγνατία όμως ετοιμάζεται να περάσει σε ιδιωτικά συμφέροντα, με την πρωτοτυπία ότι ακριβαίνει όσο… παλιώνει, σαν τα κρασιά. Από το 2019 και προκειμένου να «προικοδοτηθεί» ενόψει ιδιωτικοποίησης, θα υπάρχουν περισσότερα διόδια και το κόστος για τον οδηγό θα αυξηθεί.

Τα «αντίμετρα», τουλάχιστον όπως τα έχει περιγράψει κατά καιρούς το αρμόδιο υπουργείο, είναι μάλλον θολά αυτή τη στιγμή.

Για παράδειγμα, σε δηλώσεις του ο υπουργός Χρήστος Σπίρτζης αναφέρει ότι με το ηλεκτρονικό σύστημα χρέωσης και την αύξηση των εσόδων, το κόστος θα μειωθεί. Στην περίπτωση της Εγνατίας οδού όμως, το κόστος χιλιομέτρου αυξάνεται πριν… μειωθεί, μοιάζοντας λίγο με τις αλλαγές τιμών σε προϊόντα πριν από εκπτώσεις.

Την ίδια στιγμή, η Ιόνια οδός αποφεύγει να παραχωρήσει επίσημα στοιχεία για την κίνηση στο δρόμο. Έτσι, δεν είναι δυνατή η διασταύρωση της διαπίστωσης ότι τα μεγάλα οχήματα, από τα οποία περιμένει το υπουργείο να αυξήσουν τα έσοδα, χρησιμοποιούν βασικά τον παλιό δρόμο Άρτας-Ιωαννίνων.

Προς το παρόν, όλα μοιάζουν με έναν αγώνα όπου όλοι και κυρίως οι εταιρίες, θέλουν τα περισσότερα για λογαριασμό τους. Ακόμα και τα ηλεκτρονικά πάσο για τα διόδια δεν δουλεύουν παντού, γιατί οι εταιρίες που εκμεταλλεύονται τα διόδια δεν συνεργάζονται μεταξύ τους, ενώ η Εγνατία δεν έχει καν εκπτωτικά προγράμματα. Ήδη, η Ιόνια έχει κάνει μια αύξηση, στην Εγνατία με την αυγή του 2019 αναμένεται σχεδόν διπλασιασμός του κόστους και όλο και περισσότεροι σκέφτονται το ενδεχόμενο ταξιδιών από τους παλιούς δρόμους