Το «όνειρο της γραμμής Ιωαννίνων-Καλαμπάκας»

Ένα από τα πιο… στοιχειωμένα και ανεκπλήρωτα όνειρα στην Ήπειρο, είναι η σιδηροδρομική σύνδεση.

Αλλού, το τρένο και τα μέσα σταθερής τροχιάς είναι πρόοδος και επένδυση στην ανάπτυξη. Στην Ελλάδα, είναι αποφάσεις υποκείμενες στις βεβιασμένες πολιτικές πρακτικές, στα ιδιωτικά συμφέροντα και στη στρατηγική με αποκλειστικά αγοραίους κανόνες.

Το «όνειρο» που για πρώτη ίσως φορά τα τελευταία 110 χρόνια αντιμετωπίζεται ως μια οιονεί πραγματικότητα, έχασε αρκετές ευκαιρίες υλοποίησης. Πριν την Ολυμπιάδα του 2004, τα αργοπορημένα έργα και τα «στοιχήματα υπουργών», έδωσαν χρήσιμα (πλην πανάκριβα) έργα, στα οποία δεν χώρεσε το τρένο στην Ήπειρο.

Αργότερα, οι κυβερνήσεις έπαψαν να το τάζουν και υπουργοί σε αποστροφές λόγων τους, έλεγαν ότι είναι «ανέφικτο και ακριβό» σχέδιο.

Πριν από μερικές μέρες, προέκυψε η (προφορική) ενημέρωση από τον περιφερειάρχη Θεσσαλίας, ότι η μελέτη για τη γραμμή Τρίκαλα-Καλαμπάκα-Γιάννενα-Ηγουμενίτσα εντάχθηκε στον Μηχανισμό CEF. Είμαστε πολύ μακριά ακόμα από ο,τιδήποτε χειροπιαστό. Ίσως όμως πιο κοντά από τις αρχές του περασμένου αιώνα.

Το 1926, ο ανταποκριτής του «Ελεύθερου Βήματος» Μιχαήλ Ροδάς κατέγραφε, σε αποστολή του στα Γιάννενα: «Όσοι πιστεύουν οι ονειροπολούν να συνδεθούν σιδηροδρομικώς τα Ιωάννινα με την Καλαμπάκα, αυταπατώνται και πλανώνται οικτρώς» έγραφε στο φύλλο της 6^ης Μαΐου.

Και συνεχίζει: «Θα έπρεπε δε μεταξύ των άλλων τεχνικών εργασιών-εάν υποθέσωμεν ότι απεφασίζετο ένα τοιούτον έργον- να κατασκευαστεί εις τα βουνά της Πίνδου μια τεραστία σήραγξ τουλάχιστον δέκα χιλιομέτρων!!!».

Τότε, ο «δρόμος εξόδου από τον αποκλεισμό» ήταν ο σιδηρόδρομος προς το Αγρίνιο. Ωστόσο, όπως αναφέρει η ίδια εφημερίδα ένα χρόνο πριν, στις 26 Απριλίου 1925,  ήταν υπό μελέτη η σιδηροδρομική σύνδεση της Ηπείρου.

«Περί της χαράξεως της γραμμής ταύτης, δύο γνώμαι υπάρχουν. Οι μεν φρονούν ότι τα Ιωάννινα δέον να συνδεθούν δια του Μετσόβου προς το δίκτυον των θεσσαλικών σιδηροδρόμων, διαπλατυνόμενου του ανοίγματος τούτων από ενός μέτρου εις 1.44. Οι δε προτείνουν όπως ο σύνδεσμος γίνη δια των σιδηροδρόμων Πελοποννήσου, μέχρι Πατρών και Βορειοδυτικής Ελλάδος».

Και τότε, προκρινόταν η σύνδεση στην Καλαμπάκα, με αρχή από τη Σαγιάδα. Η γραμμή θα περνούσε από Τρίκαλα, Καλαμπάκα, Μέτσοβο, Γιάννενα, Φιλιάτες και «πλήθους χωρίων και γονίμων εδαφών», αλλά και θα διακλαδώνονταν προς Πρέβεζα και Άρτα. 

Ακόμα νωρίτερα, το 1913, το όραμα της σιδηροδρομικής σύνδεσης ήταν ήδη υπαρκτό. Η  εφημερίδα «Ήπειρος» έγραφε τότε:

«Παρά τη αρμοδία υπηρεσία, όπως ασφαλώς πληροφορούμεθα, κρατεί η γνώμη, όπως αμέσως μετά την παραλιακήν γραμμήν, ήτις θα ενώση τους σιδηροδρόμους της Παλαιάς Ελλάδος προς τους Μακεδονικούς, χαραχθή η σιδηροδρομική γραμμή Αδριατικής-Ιωαννίνων-Μετσόβου-Καλαμπάκας-Δεμερλή (σ.σ. Δεμερλή ίσον Σταυρός Φαρσάλων)».

Τα σχέδια έμειναν σχέδια, παρότι στηρίχτηκαν με ιδιαίτερη ζέση από την τοπική κοινωνία, στη δεκαετία του ’20.

Εκατό χρόνια αργότερα, το σχέδιο της σιδηροδρομικής σύνδεσης στην Ήπειρο περιμένει ακόμα την υλοποίησή του.