Ο δήμαρχος του 61%

Το ρετρό του «Τύπου Ιωαννίνων» μία φορά τον μήνα είναι αφιερωμένο στην ιστορία των αυτοδιοικητικών εκλογών.

Οι δημοτικές εκλογές της 11ης Φεβρουαρίου του 1934  ήταν από τις εκλογικές αναμετρήσεις του Μεσοπολέμου με την πιο μεγάλη ένταση. Το κλίμα πόλωσης ανάμεσα στα δύο στρατόπεδα, το βενιζελικό και το αντιβενιζελικό, ήταν κυρίαρχο.

Το αποτέλεσμα των εθνικών εκλογών της 5ης Μαρτίου του 1933 επανέφερε μια πολιτική αστάθεια, μετά από ένα τετραετές διάλειμμα κατά το οποίο ο Βενιζέλος κυβέρνησε απρόσκοπτα.

Η βενιζελική παράταξη αν και κατέκτησε οριακά μεγαλύτερο ποσοστό, βρέθηκε στην αντιπολίτευση λόγω του πλειοψηφικού εκλογικού συστήματος. Την επομένη των εκλογών, ο πολιτικός και στρατιωτικός Νικόλαος Πλαστήρας προχώρησε σε στρατιωτικό κίνημα υπέρ του Βενιζέλου με σκοπό να εμποδίσει το Λαϊκό Κόμμα του Παναγή Τσαλδάρη να σχηματίσει κυβέρνηση. Το κίνημα απέτυχε και επέφερε εντέλει ένα πλήγμα στη βενιζελική παράταξη. Λίγους μήνες αργότερα, τον Ιούνιο του 1933, έγινε μια νέα απόπειρα κατά της ζωής του Βενιζέλου.

Οι δημοτικές εκλογές του 1934 ήρθαν να αναδείξουν την επικράτηση του Λαϊκού Κόμματος στους περισσότερους Δήμους, και δη στους μεγάλους –Αθήνας, Θεσσαλονίκης και Πειραιά.

Οι ιδιαιτερότητές της συνοψίζονται και σε δύο ακόμη γεγονότα: στην ανάδειξη δύο «κόκκινων» δημάρχων σε Καβάλα και Σέρρες και στην άσκηση του δικαιώματος του εκλέγειν, όχι όμως και του εκλέγεσθαι, από τις Ελληνίδες, εγγράμματες άνω των 30 ετών. Η δεύτερη αυτή ιδιαιτερότητα από τον τοπικό Τύπο των Ιωαννίνων πέρασε πάντως απαρατήρητη.

Τα Γιάννενα έμειναν πιστά στην κατά βάση βενιζελική τους παράδοση και εξέλεξαν δήμαρχο εκ νέου τον Δημήτρη Βλαχλείδη, με ένα ποσοστό 61%.

Αν σας αρέσει ο Τύπος, μπορείτε να τον στηρίξετε με μια συνδρομή ή δωρεά, εδώ: 

Για τους Φιλελευθέρους, η νίκη ήταν μονόδρομος ειδικά μετά την ήττα του βενιζελισμού στις εθνικές εκλογές. Χαρακτηριστική ήταν η δήλωση του βουλευτή Ιωαννίνων Γεωργίου Καγιά: «Η πανηγυρική εκλογή του Βλαχλείδη θα χύση βάλσαμον παρηγορίας εις την πονεμένην ψυχήν του Μπάμπα μας». (σ.σ. «Μπάμπας» αποκαλούνταν ο Βενιζέλος»).

Ωστόσο, η εκλογική μάχη των Ιωαννίνων είχε κάποια χαρακτηριστικά που για άλλη μια φορά προκάλεσαν μια διχογνωμία στον κύκλο του βενιζελισμού. Ο βασικός αντίπαλος του Βλαχλείδη ήταν ο πρώην δήμαρχος Βασίλειος Πυρσινέλλας.

Η αντιβενιζελική αυτή πολιτική προσωπικότητα, στις δημοτικές εκλογές του ‘34, είχε τη στήριξη μερίδας του Τύπου αλλά και του βενιζελικού βουλευτή και «ηπειρωτάρχη» Δημ. Μπότσαρη. Την ίδια ώρα οι υπόλοιποι βενιζελικοί βουλευτές και γερουσιαστές υποστήριζαν τον Βλαχλείδη.

Τα πράγματα έγιναν ακόμα πιο περίπλοκα όταν ο Ελευθέριος Βενιζέλος διαμήνυσε ότι εκτός Αθηνών, Πειραιά και Θεσσαλονίκης, το κόμμα των Φιλελευθέρων δεν χρίζει υποψήφιους δημάρχους «αφήνων ελεύθερους φίλους να ψηφίσουν εκείνον εκ των υποψηφίων τον ανήκοντα εις τον Εθνικόν Συνασπισμόν τον οποίον κρίνουν ως καλύτερον». Ο τοπικός Τύπος ερμήνευσε το μήνυμα Βενιζέλου αναλόγως και ποικιλοτρόπως.

Όσες εφημερίδες ήταν υπέρ Βλαχλείδη, κατηγορούσαν τον Πυρσινέλλα ως «βενιζελίζοντα» ενώ εμμέσως πλην σαφώς τον θεωρούσαν ανίκανο για δήμαρχο επειδή ξυπνάει στις 11 το πρωί.

Ενδιαφέρον έχει η ερμηνεία για τη σύμπλευση Πυρσινέλλα-Μπότσαρη που δίνει ο λόγιος Γιάννης Νικολαΐδης στο βιβλίο του «Τα Γιάννινα του Μεσοπολέμου», καταγράφοντας συγγενική σχέση του πρώην δημάρχου με τον Δημ. Μπότσαρη. «Ο Πυρσινέλλας λεγόταν ότι τα τελευταία χρόνια, επηρεασμένος και από τον Μπότσαρη, με τον οποίο συγγένευε, είχε προσχωρήσει σιωπηλά στη φιλελεύθερη παράταξη, κάτι που του έδινε το δικαίωμα να ζητήσει και την ψήφο των Φιλελεύθερων».

Το Λαϊκό Κόμμα, από την πλευρά του, αν και ήθελε να κατεβάσει δικό του υποψήφιο, τον Αδ. Τσατσάνη, δεν προχώρησε σε μια τέτοια ενέργεια. Δημοσιεύματα της εποχής έκαναν λόγο για «διαλυτικές κινήσεις» εντός του κόμματος στα Γιάννενα, ενώ άφηναν και αιχμές για υπόγεια συμφωνία με τον Πυρσινέλλα.

Ο Πυρσινέλλας, αν και έβαλε στο ψηφοδέλτιό του αρκετούς Φιλελεύθερους, δεν κατάφερε να πάρει τη δεύτερη νίκη του ως δήμαρχος. Το εκλογικό του ποσοστό έφτασε στο 32%.

Ο νέος δήμαρχος, στον νικητήριο λόγο του, έκανε λόγο για μια «περίλαμπρον νίκη εναντίον του γκοτσαμπασισμού».

Ο Βλαχλείδης ξεκίνησε τη θητεία του έχοντας ως συνεργάτες στο δημοτικό συμβούλιο 18 εκλεγμένους συμβούλους.

Λίγες μόλις μέρες μετά τις εκλογές, η κανονικότητα επανήλθε.

Τα προβλήματα της καθημερινότητας επέστρεψαν, ενώ η πόλη απολάμβανε, μεταξύ άλλων, το αεροδρόμιό της. «Κατά τη διάρκεια του 1933, με τα αεροπλάνα της γραμμής Ιωαννίνων Αθηνών μεταφέρθηκαν 2611 επιβάτες» ήταν μια σημαντική είδηση τις επόμενες μέρες των εκλογών. Τα Γιάννενα ήταν η δεύτερη περιφερειακή πόλη μετά τη Θεσσαλονίκη, που απέκτησαν αεροδρόμιο.

* Τα Γιάννενα από ψηλά το 1934 με τον φακό του Απόστολου Βερτόδουλου

Πηγές:

Αγγέλη Β., Τσαντίκος Γ., «Οι ‘αποστάτες’, τα ρέντζελα και οι δήμαρχοι/Οι δημοτικές εκλογές στα Γιάννενα, 1925-2014», 2019

Ιστορικό Αρχείο Δήμου Ιωαννιτών