Natura και επενδύσεις: Μια χρόνια σύγκρουση

To δίκτυο προστατευόμενων περιοχών Natura 2000 που συνήθως δαιμονοποιείται από υποψήφιους επενδυτές (και κάποτε, στην προ-μνημονιακή Ελλάδα, από όσους ήθελαν να οικοδομήσουν σε περιοχές εκτός σχεδίου), ετοιμάζεται να γίνει μεγαλύτερο, με τις αντιδράσεις να μη λείπουν. Η λέξη Natura αποτελεί για πολλούς κόκκινο πανί, καθώς την ταυτίζουν με απαγορεύσεις δραστηριοτήτων.

Το ίδιο συμβαίνει και στην Ήπειρο, με τον βουλευτή Θεσπρωτίας της ΝΔ Βασίλη Γιόγιακα να καταθέτει ερώτηση στη Βουλή, επικαλούμενος και έγγραφο διαμαρτυρίας του δήμου Ηγουμενίτσας με αποδέκτη τον αναπληρωτή υπουργό Περιβάλλοντος Γιάννη Τσιρώνη. Ο κ. Γιόγιακας επισημαίνει ότι η ένταξη κι άλλων περιοχών της Θεσπρωτίας στο δίκτυο «θα λειτουργήσει ανασταλτικά στην υλοποίηση επενδύσεων όπως η δημιουργία τουριστικών καταφυγίων στα Σύβοτα και την Πέρδικα και ο σχεδιασμός καταδυτικού πάρκου στα Σύβοτα». Στα Γιάννενα, ο πρώην βουλευτής της ΝΔ Σταύρος Καλογιάννης, ο οποίος είχε διατελέσει στην κυβέρνηση Καραμανλή υφυπουργός Περιβάλλοντος, με δημόσια επιστολή του, εκτιμά ότι «χρειάζεται τεκμηρίωση της αναγκαιότητας του δικτύου Natura 2000, δεδομένης μάλιστα της εγκατάλειψης του υφιστάμενου από τη συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, ανάλυση των νέων δεδομένων και ενημέρωση σε βάθος των πολιτών από το υπουργείο Περιβάλλοντος, πριν ληφθεί οποιαδήποτε απόφαση».

Ας τα πάρουμε όμως από την αρχή. Το υφιστάμενο Δίκτυο Natura 2000 αποτελείται από 419 περιοχές που καλύπτουν 27,2% της έκτασης της χώρας. Από αυτό το ποσοστό, μόλις το 6% αντιστοιχεί σε θαλάσσιες περιοχές. Ακριβώς αυτό το κενό έρχεται να καλύψει το υπουργείο Περιβάλλοντος. Χρειάστηκε βέβαια προειδοποιητική επιστολή της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την εφαρμογή της κοινοτικής οδηγίας περί διατήρησης των οικοτόπων και της άγριας πανίδας και χλωρίδας.

Μέσω του Εθνικού Στρατηγικού Πλαισίου Αναφοράς, εκπονήθηκε λοιπόν επιστημονική μελέτη για να ακολουθήσει τον Ιούλιο η πρόταση του υπουργείου για ένταξη 100 νέων περιοχών στο Δίκτυο Natura. Η πρόταση αυτή, η οποία βρισκόταν σε δημόσια διαβούλευση μέχρι προσφάτως, περιλαμβάνει τον χαρακτηρισμό ως προστατευόμενων περιοχών 19,3 εκατ. θαλάσσιων στρεμμάτων. Ανάμεσα σε αυτές, το μεγαλύτερο μέρος του Κορινθιακού Κόλπου και του στενού ανάμεσα στην Καβάλα.

Όσον αφορά την Ήπειρο, οι προτεινόμενες περιοχές Natura είναι η θαλάσσια περιοχή μεταξύ νότιας Κέρκυρας, Παξών και Αγίου Θωμά Πρέβεζας και η επέκταση της θαλάσσιας περιοχής του Αμβρακικού Κόλπου για την προστασία της θαλάσσιας χελώνας και κητωδών ειδών, η Καμπή Φιλιππιάδας και ο κάτω ρους του Αράχθου ποταμού. Εντός των προτάσεων, βρίσκεται και η επέκταση των ορίων του εθνικού πάρκου Βόρειας Πίνδου.

Σε μια προστατευόμενη περιοχή, υπάρχουν αναμφίβολα περιορισμοί οι οποίοι όμως έχουν ρυθμιστικό ρόλο στις χρήσεις γης. Καμία προστατευόμενη περιοχή δεν μπαίνει σε κλουβί. Δεν ισχύει στο λεκανοπέδιο Ιωαννίνων, δεν ισχύει στο Ζαγόρι, με την προστασία της βιοποικιλότητας να αποτελεί εν δυνάμει παράγοντα ανάπτυξης της πράσινης οικονομίας και της δημιουργίας θέσεων εργασίας.

Κι εδώ ακριβώς είναι το πρόβλημα με τις προστατευόμενες περιοχές: ότι δεν προστατεύονται πραγματικά. Τα σχέδια διαχείρισης δεν προχωρούν και οι φορείς διαχείρισης κρέμονται από μια κλωστή. Και το κυριότερο ίσως: το πολιτικό σύστημα έχει αποτύχει να διαμορφώσει ευρείες συναινέσεις στα ζητήματα περιβαλλοντικής διαχείρισης και αειφόρου ανάπτυξης.