«Νικητές» η αρκούδα, ο ασπροπάρης και ο άνθρωπος

Τους νικητές των βραβείων Natura 2000 για το έτος 2018 ανακοίνωσε ο Καρμένου Βέλα, επίτροπος Περιβάλλοντος, Θαλάσσιας Πολιτικής και Αλιείας. Στους έξι νικητές περιλαμβάνονται έργα από τη Βουλγαρία, την Ελλάδα, την Εσθονία, την Ισπανία, την Ουγγαρία και την Πορτογαλία. Τα Βραβεία Natura 2000 επιβραβεύουν επιτυχημένα παραδείγματα προστασίας της φύσης από όλη την ΕΕ και έχουν σκοπό να ενισχύσουν την ευαισθητοποίηση σχετικά με το δίκτυο προστατευόμενων περιοχών Natura 2000. Όσον αφορά την Ελλάδα, νικητές αναδείχθηκαν επί της ουσίας… η αρκούδα και ο ασπροπάρης.

Καταρχάς, το βραβείο των ευρωπαίων πολιτών κέρδισε το Σχολείο της Φύσης στην Πορτογαλία, που ιδρύθηκε από το Κέντρο Παρακολούθησης και Ερμηνείας του Περιβάλλοντος του δήμου Viana do Castelo. Το σχετικό πρόγραμμα διοργανώνει επιτόπιες μαθητικές επισκέψεις, έτσι ώστε να γνωρίσουν από πρώτο χέρι τη φύση, καθώς και κύκλους κατάρτισης για διδάσκοντες με θέμα τη βιωσιμότητα και την προστασία της φύσης.

Το βραβείο στην κατηγορία «Διατήρηση» απονεμήθηκε στη Σύμπραξη κατά της δηλητηρίασης των βασιλαετών με επικεφαλής την BirdLife Ουγγαρίας. Σε 20 προστατευόμενες περιοχές Natura 2000 στην Ουγγαρία και στους γύρω οικοτόπους οργανώθηκαν δράσεις για τον εντοπισμό παράνομων δραστηριοτήτων, την καταγραφή των ποσοστών θνησιμότητας, την προστασία των φωλιών και τη συμμαχία οικολόγων, κυνηγών, αστυνομικών αρχών και κτηνιάτρων στην καταπολέμηση της εγκληματικότητας. Από την αρχή του εν λόγω προγράμματος έχει μειωθεί δραστικά ο αριθμός των περιπτώσεων δηλητηρίασης και τα τελευταία δύο έτη εφαρμογής του ο αναπαραγωγικός πληθυσμός αυξήθηκε κατά 36%.

Το ισπανικό πρόγραμμα «Natura 2000: Σύνδεση των πολιτών με τη βιοποικιλότητα» που υλοποιούν η SEO/BirdLife και το πρακτορείο ειδήσεων Agencia EFE, κέρδισε το βραβείο στην κατηγορία «επικοινωνία» για τις προσπάθειές τους να ευαισθητοποιήσουν τον πληθυσμό με τη βοήθεια ντοκιμαντέρ, εργαστηρίων, καθώς και τη μετάδοση ειδήσεων και άλλων πληροφοριών σε 50 σουπερμάρκετ. Χάρη στις εν λόγω δράσεις ο αριθμός των ατόμων που αναγνωρίζουν τον όρο Natura 2000 αυξήθηκε από 10% σε 22% στην Ισπανία.

Το βραβείο στην κατηγορία «κοινωνικο-οικονομικά οφέλη», το οποίο απονέμεται σε πρωτοβουλίες που καταδεικνύουν ότι η διατήρηση της φύσης και η οικονομική ανάπτυξη είναι συμβατές, απονεμήθηκε σε ένα έργο LIFE για την αποκατάσταση ασβεστολιθικών εκτάσεων στην Εσθονία. Το έργο κατάφερε να αποκαταστήσει ασβεστολιθικές εκτάσεις σε 19 περιοχές του δικτύου Natura 2000, σε στενή συνεργασία με πάνω από 600 γαιοκτήμονες και τοπικούς αγρότες, εφαρμόζοντας ειδικές αγροπεριβαλλοντικές δράσεις.

Η ελληνική δράση για τη βελτίωση της συνύπαρξης με την αρκούδα κέρδισε το βραβείο στην κατηγορία «Συγκερασμός συμφερόντων-αντιλήψεων». Χάρη στη σχετική δράση, της οποίας ηγείται η μη κυβερνητική οργάνωση «Καλλιστώ» στον νομό Καστοριάς, έναν σημαντικό διάδρομο για την καφέ αρκούδα μεταξύ Ελλάδας και Δυτικών Βαλκανίων, μειώθηκαν δραστικά οι θάνατοι αρκούδων και αυξήθηκε η αποδοχή των ζώων από τις τοπικές κοινότητες. Για να περιοριστεί η διαμάχη μεταξύ ανθρώπου και αρκούδας, λήφθηκαν μέτρα για την πρόληψη συγκρούσεων μεταξύ των ζώων και διερχόμενων οχημάτων σε έναν νέο αυτοκινητόδρομο, δημιουργήθηκε δίκτυο ιδιοκτητών σκύλων-φυλάκων, και εγκαταστάθηκαν ειδικοί κάλαθοι άχρηστων και ηλεκτρικές περιφράξεις, τα οποία δεν μπορούν να προσπελάσουν οι αρκούδες, για την προστασία της μελισσοκομίας και των οπωρώνων.

Ένα σχέδιο για την προστασία του ασπροπάρη σε τρεις ηπείριους κέρδισε το βραβείο στην κατηγορία «διασυνοριακή συνεργασία και δικτύωση». Χάρη στη σύμπραξη μεταξύ των μελών της BirdLife στην Ελλάδα, τη Βουλγαρία, το Ηνωμένο Βασίλειο και της WWF Ελλάδας εκπαιδεύτηκαν 178 τελωνειακοί στην Ελλάδα και τη Βουλγαρία, έτσι ώστε να ελέγχουν το παράνομο εμπόριο του συγκεκριμένου είδους γύπα. Επίσης, χορηγήθηκε βοήθεια σε γεωργούς στη Βουλγαρία, ώστε να φροντίσουν βοσκότοπους του εν λόγω είδους, και εκτελέστηκαν εργασίες μόνωσης σε 400 ηλεκτρικούς πυλώνες στην Ελλάδα και τη Βουλγαρία. Συστήθηκε δίκτυο εμπειρογνωμόνων από 26 χώρες και καταρτίστηκε σχέδιο δράσης διεθνών ειδών για την προστασία του Ασπροπάρη κατά μήκους της μεταναστευτικής οδού του.