Μια μάχη χωρίς τέλος

Παγκόσμια ημέρα κατά των ναρκωτικών η 26^η Ιουνίου και η πολιτεία επιχειρεί την αναθεώρηση της δημόσιας πολιτικής για την αντιμετώπιση των εξαρτήσεων. Σε συνεργασία με τους θεσμοθετημένους φορείς κατά των εξαρτήσεων –ΟΚΑΝΑ, ΚΕΘΕΑ, 18 Άνω Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής και Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης- το Κυβερνητικό Συμβούλιο Κοινωνικής Πολιτικής, που συνεδρίασε αυτή την εβδομάδα υπό την προεδρία του αντιπρόεδρου της κυβέρνησης Γιάννη Δραγασάκη, έδωσε κατευθυντήριες οδηγίες προς τα αρμόδια υπουργεία.

Καταρχάς, εξουσιοδότησε τους υπουργούς Υγείας και Δικαιοσύνης να καταθέσουν εντός του Ιουλίου την εισήγησή τους για τις αναγκαίες θεσμικέςαλλαγές στον νόμο περί εξαρτησιογόνων ουσιών (4139/2013 ) και για τη διαδικασία εκπόνησης εθνικού σχεδίου δράσης για την αντιμετώπιση των εξαρτήσεων. Παράλληλα, ανέθεσε στα αρμόδια υπουργεία να θέσουν σε εφαρμογή συνέργειες με άλλες δράσεις κοινωνικής πολιτικής που ήδη υλοποιούνται, όπως το κοινωνικό εισόδημα αλληλεγγύης και τα σχολεία δεύτερης ευκαιρίας.

Η κυβέρνηση στην προσπάθειά της να αποδείξει ότι η αντιμετώπιση των εξαρτήσεων αποτελεί κεντρική προτεραιότητά της, προχώρησε μεταξύ άλλων στην έγκριση προσλήψεων 80 ατόμων, που εκκρεμούσαν επί 10 χρόνια, για τη στελέχωση των δομών. Το ΚΕΘΕΑ «Ήπειρος», μέσω αυτών των προσλήψεων, θα ενισχυθεί με έξι άτομα. Επίσης, η κυβέρνηση έχει δεσμευτεί ότι θα προχωρήσει μέσω ΕΣΠΑ και σε νέες προσλήψεις ορισμένου χρόνου, όπως και ότι θα επιδιώξει να χρηματοδοτήσει με 25 εκατ. ευρώ από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο τη δημιουργία υπηρεσιών πρόληψης και αντιμετώπισης των εξαρτήσεων.

ΤΟ ΚΕΘΕΑ

Το νέο της έγκρισης προσλήψεων, όπως ήταν αναμενόμενο, χαροποίησε το ΚΕΘΕΑ «Ήπειρος». «Οι προσλήψεις αυτές δίνουν κάποια ανάσα» τόνισε σε συνέντευξη Τύπου ο επιστημονικά υπεύθυνος του Κέντρου Γιάννης Παπαχρήστος, προσθέτοντας όμως ότι χρειάζεται κι άλλο προσωπικό. Αναφερόμενος στην παγκόσμια ημέρα κατά των ναρκωτικών, ο κ. Παπαχρήστος τόνισε ότι το ΚΕΘΕΑ θέλει να στείλει ένα μήνυμα κατά του στίγματος και του κοινωνικού αποκλεισμού που υποσκάπτουν, όπως είπε, το δικαίωμα στη θεραπεία. Μίλησε επίσης για τα μελλοντικά σχέδια του Κέντρου στην Ήπειρο. Ένα από αυτά είναι η στέγαση υπηρεσιών του ΚΕΘΕΑ στο πολυδύναμο κέντρο στο νοσοκομείο «Χατζηκώστα», το οποίο παραμένει αναξιοποίητο, αλλά και η δημιουργία μονάδας σωματικής αποτοξίνωσης σε συνεργασία με άλλους φορείς.

Ο υπεύθυνος εκπαίδευσης του ΚΕΘΕΑ «Ήπειρος» Κώστας Μάντζος ανέλαβε να παρουσιάσει τα στοιχεία της πορείας του Κέντρου. Συνολικά τις δομές του ΚΕΘΕΑ, εν έτει 2015, τις προσέγγισαν 656 άτομα, από τα οποία τα 289 ήταν μέλη οικογενειών εξαρτημένων. Στα προγράμματα του ΚΕΘΕΑ, συμμετείχαν τελικά 222 άτομα. Τριάντα οκτώ από αυτούς αντιμετώπιζαν πρόβλημα εξάρτησης από νόμιμες «ουσίες», όπως το αλκοόλ και ο τζόγος, η χρήση των οποίων παρουσιάζει μια αυξητική τάση, αλλά και πρόβλημα διπολικής διάγνωσης (χρήση ναρκωτικών ουσιών και ψυχική νόσο).

Ο κ. Μάντζος παρουσίασε επίσης το προφίλ των χρηστών όπως αυτό έχει διαμορφωθεί από τα στοιχεία του ΚΕΘΕΑ «Ήπειρος», από τότε που ξεκίνησε να λειτουργούν δομές του το 2008. Οι έξι στους δέκα λοιπόν που χτυπούν την πόρτα του ΚΕΘΕΑ, έχουν εξάρτηση από την ηρωίνη Ο άνδρας χρήστης έχει ξεκινήσει με τη χρήση κάνναβης στην ηλικία των 15,5 ετών, ενώ οι γυναίκες δύο χρόνια αργότερα. Σχεδόν έναν χρόνο πριν,έχει εγκαταλείψει το σχολείο. Στα 18,5 του χρόνια, αρχίζει τη συστηματική χρήση ηρωίνης (και πάλι οι γυναίκες ξεκινούν αργότερα κατά έναν χρόνο). Η πορεία του στη συστηματική ενέσιμη χρήση –με την παραβατική συμπεριφορά να δίνει το παρών παράλληλα- συνεχίζεται για περισσότερο από 10 χρόνια, πριν φτάσει στο σημείο να ζητήσει βοήθεια από το ΚΕΘΕΑ στην ηλικία των 31,8 ετών κατά μέσο όρο. Τη στιγμή που ο χρήστης έρχεται σε επαφή με τις υπηρεσίες του Κέντρου, εξακολουθεί να μένει με τους γονείς του και να είναι άνεργος ή να εργάζεται περιστασιακά.

Όσον αφορά τις λεγόμενες νόμιμες εξαρτήσεις (αλκοόλ, τζόγος, διαδίκτυο), ο πληθυσμός είναι πολύ λιγότερο ομοιογενής. Για παράδειγμα, όσοι προσέρχονται με αίτημα θεραπείας για το αλκοόλ, έχουν ξεκινήσει την υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ λίγο μετά τα 20 τους χρόνια, συνεχίζοντας για ακόμη 20 χρόνια ώσπου να ζητήσουν βοήθεια.

Η «ΣΧΕΔΙΑ»

Τις ανησυχητικές διαστάσεις των εξαρτήσεων επεσήμανε, σε άλλη συνέντευξη Τύπου, και ο επιστημονικά υπεύθυνος του κέντρου πρόληψης «Σχεδία» Ιωαννίνων του ΟΚΑΝΑ, Βασίλης Κούτρας. Ο κ. Κούτρας ανέφερε ότι το 2015 τις υπηρεσίες του κέντρου δέχτηκαν 79 χρήστες. Οι 52 από αυτούς εντάχθηκαν σε πρόγραμμα απεξάρτησης, από τους οποίους οι 20 ολοκλήρωσαν τις διαδικασίες. Οι οκτώ διέκοψαν και οι υπόλοιποι συνεχίζουν το πρόγραμμα και φέτος. Η «Σχεδία» συνέχισε, παράλληλα, και τις δράσεις της με τις ομάδες γονέων, τις επισκέψεις στα σχολεία και τα σεμινάρια σε φοιτητές. Ο κ. Κούτρας αναφέρθηκε και σε μια πανελλήνια έρευνα στον σχολικό πληθυσμό, στην οποία συμμετείχε η «Σχεδία». Σύμφωνα με τα στοιχεία, παρατηρείται μια στασιμότητα στη χρήση ναρκωτικών κατά την τελευταία οκταετία. Το 10,8% των 16χρονων κάνει χρήση ναρκωτικών ουσιών, με δημοφιλέστερη την κάνναβη. Ιδιαίτερα ανησυχητικό είναι ότι ένα σημαντικό ποσοστό των 16χρονων κάνει χρήση υπνωτικών και ηρεμιστικών χαπιών, όπως και ότι ένα ποσοστό 2,5% κάνουν χρήση συνθετικών κανναβοειδών.