Μια βρύση, ο μαστρο-Βασίλης και οι παραδόσεις

Μία από τις πιο ωραίες βρύσες της Ηπείρου βρίσκεται στην κεντρική πλατεία των Πραμάντων, στην έδρα των Βορείων Τζουμέρκων. Μια βρύση που παριστάνει μια ανθρώπινη κεφαλή με κρουνό στο στόμα της, τοποθετημένη σε μια πελεκητή πέτρινη στήλη. Το όνομά της; «Η βρύση του Αράπη», μια βρύση που μετρά πάνω από 130 χρόνια ζωής (1887).

Γιατί «βρύση του Αράπη»; Εδώ οι παραδόσεις μπλέκονται, με την καθεμία από αυτές να διηγείται τη δική της ιστορία. Άλλοι λένε ότι η βρύση με την άσπρη μορφή (και με μουστάκι) χτίστηκε στην τοποθεσία όπου καθόταν επί οθωμανοκρατίας, κατά τον 19^ο αιώνα, ένας μαύρος σαν αράπης για να εισπράξει τον φόρο υποτελείας. Άλλοι ότι στην ίδια τοποθεσία, μια ανδρογύναικα Πραμαντιώτισσα έσφαξε το καλοκαίρι του 1821 έναν αράπη που πολεμούσε με τον οθωμανικό στρατό.  

Αν σας αρέσει ο Τύπος μπορείτε να τον στηρίξετε με μια συνδρομή εδώ:

Η πιο… παιχνιδιάρικη εκδοχή είναι αυτή που θέλει τον λιθοξόο-κατασκευαστή της βρύσης, τον Βασίλειο Γεωργάκη, να εκδικείται με τον τρόπο του έναν μεγαλοτσέλιγκα. Σύμφωνα με αυτή την εκδοχή, ο Γεωργάκης ξεκίνησε να φτιάχνει τη βρύση με μορφή γουρουνιού -τόσο η μορφή του γουρουνιού όσο και η μορφή του αράπη στη λαϊκή αρχιτεκτονική κατέχουν τη θέση συμβόλου αποτροπής του κακού στοιχείου. Κατά την κατασκευή της μορφής, πέρασε από το «εργαστήριό» του ο μεγαλοτσέλιγκας Ζάχος Μολώνης, ο οποίος είπε αστειευόμενος: «Μπράβο για την επιτυχία σου μαστροβασίλη. Στον καθρέπτη εκοίταζες;». Ο μαστρο-Βασίλης βρήκε τον τρόπο να πάρει το αίμα του πίσω. Έφτιαξε τη βρύση με τη μορφή του Ζάχου Μολώνη με καταπληκτική ομοιότητα όπως  υποστηρίζουν οι παλαιότεροι Πραμαντιώτες.

Ανεξαρτήτως εκδοχής, η βρύση του Αράπη αποτελεί για την περιοχή ένα σύμβολο ζωής.

*«Ιστορία-Λαογραφία, Πράμαντα Τζουμέρκων Ιωαννίνων», Αθήνα, 1977

*«Τοπωνυμικό Πραμάντων», Νικηφόρος Παπαθεοδώρου, 1999