Πράμαντα: ένα κεφαλοχώρι, τα πρόβατα και οι μαστόροι

Ενα αφιέρωμα του «Τύπου Ιωαννίνων» στην προέλευση της ονομασίας χωριών και οικισμών του νομού Ιωαννίνων

Tα Πράμαντα (ή η Πράμαντα») είναι η έδρα του Δήμου Βορείων Τζουμέρκων, ένα από τα κεφαλοχώρια των Τζουμέρκων.

Από τις περιοχές της Ηπείρου που απελευθερώθηκαν από τους Οθωμανούς νωρίς, το 1881. Οι κάτοικοι του χωριού όπως και των γύρω χωριών, συμμετείχαν από το 1821 ενεργά στον απελευθερωτικό αγώνα.

Για την προέλευση της ονομασίας του τοπωνυμίου, έχουν γραφεί διάφορα. Ο ιστορικός του 19^ου αιώνα Παναγιώτης Αραβαντινός κατέγραψε απλώς το όνομα των Πραμάντων ως «ελληνικόν», χωρίς να δίνει περισσότερες εξηγήσεις. Ο Σεφαρείμ Ξενόπουλος που έγινε μητροπολίτης Άρτας και Πρέβεζας το 1864, μια προσωπικότητα της Εκκλησίας με πλούσιο συγγραφικό έργο, κατέθεσε μια ερμηνεία που έμελλε να γίνει δημοφιλής.

Σύμφωνα με την άποψή του, τα Πράμαντα πήραν αυτό το όνομα επειδή πριν την κατοίκησή τους, εκεί «έβοσκαν πρόβατα, άτινα παρά των εντοπίων λέγονται Πράματα». Από κει και πέρα, η προφορική παράδοση θέλει τα Πράματα να γίνονται Πράμαντα, χάριν ευφωνίας, όπως υποστηρίζεται.

Ο καθηγητής Γλωσσολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Κώστας Ευ. Οικονόμου στη μελέτη του «Τα οικωνύμια του νομού Ιωαννίνων-Γλωσσολογική εξέταση» έχει υποστηρίξει ότι η προέλευση του ονόματος είναι σλάβικη. Ότι το τοπωνύμιο είναι σύνθετο: από την πρόθεση που σημαίνει «διαμέσου» και το ουσιαστικό που σημαίνει «η ταραχή, ο θόρυβος//ο θολός, το θολό νερό».

Οι Πραμαντιώτες ήταν κυρίως κτηνοτρόφοι και μαστόροι. Οι μαστόροι ταξίδευαν ως μπουλούκια σε διάφορες περιοχές της Ηπείρου, και της Ελλάδας γενικότερα.

Στην κεντρική πλατεία των Πραμάντων, βρίσκεται μια από τις πιο ωραίες βρύσες της Ηπείρου: «Η βρύση του Αράπη» που παριστάνει μια ανθρώπινη κεφαλή με κρουνό στο στόμα της, τοποθετημένη σε μια πελεκητή πέτρινη στήλη (1887).