Κάτι κινείται… συμμετοχικά

Οι τρεις τελευταίες μέρες στα Γιάννενα, εκτός από ζεστές, είχαν ένα ακόμα κοινό χαρακτηριστικό: τρεις συναντήσεις ανθρώπων, εταιριών, συλλογικοτήτων που κινούνται στον ευρύτερο χώρο της συμμετοχικής, κοινωνικής, αλληλέγγυας (διαλέξτε το επίθετο, όλα σωστά είναι), οικονομίας και γενικά, κοινωνικής δραστηριότητας.

Αυτό το μικρό «οικοσύστημα» όπως προτιμούν να το αποκαλούν οι πιο σχετικοί-ες, καταρχάς συναντήθηκε με έναν πιο συστηματικό τρόπο, ως κορύφωση διαδικασιών που έχουν ξεκινήσει εδώ και μερικούς μήνες, αλλά και ήρθε σε επαφή με ανθρώπους που μπορεί να μην είχαν ακούσει ποτέ όρους όπως ο συμμετοχικός σχεδιασμός, οι κοινωνικές συνεταιριστικές επιχειρήσεις κ.ο.κ.

Αυτές οι τρεις μέρες είχαν η καθεμιά από μια εκδήλωση-συνάντηση, διοργανωμένη από διαφορετικούς κάθε φορά φορείς, με αρκετούς-ες όμως από όσους-ες πήραν μέρος να αποτελούν το κοινό σημείο αναφοράς, πέρα από έτσι και αλλιώς πολύ μεγάλο κεφάλαιο της συμμετοχικότητας, από το επιχειρείν μέχρι τον αστικό σχεδιασμό.

Τα τρία διαφορετικά «ραντεβού» ήταν με τρεις διαφορετικές θεματικές: το περασμένο Σάββατο, η πρώτη από τέσσερις δράσεις που θα γίνουν στα Γιάννενα, Θεσσαλονίκη, Αθήνα και Κρήτη, είχε ως θέμα τα πάρκα υψηλής τεχνολογίας, με αφορμή βέβαια τη δημιουργία ενός τέτοιου στα Γιάννενα. Έγινε μια παρουσίαση της διεθνούς εμπειρίας, είτε από αντίστοιχα επιχειρήματα, είτε από την επιστημονική βιβλιογραφία, για ζητήματα που αφορούν τη σκοπιμότητα, την κατεύθυνση, αλλά και το ρόλο που μπορούν να παίξουν αυτού του είδους οι δομές. Την εκδήλωση «Τα τοπικά εγχειρήματα Κοινωνικής Αλληλέγγυας Οικονομίας (ΚΑΛΟ) συζητούν» η Εκπαιδευτική Πλατφόρμα ΚΑΛΟ kalomathe.gr με την υποστήριξη του Ιδρύματος Χάινριχ Μπελ (γραφείο Θεσσαλονίκης) και τη συνεργασία της νεοσυσταθείσας Ένωσης «Κοινό ΚΑΛΟ» Ηπείρου.

Την Κυριακή, και πάλι υπό την άνωθι διοργάνωση, έγινε ένα εργαστήριο των βιοποριστικών εγχειρημάτων ΚΑΛΟ που λειτουργούν στην Ήπειρο. Αυτή τη στιγμή, η Ένωση ΚΑΛΟ έχει 13 ΚΟΙΝΣΕΠ, ενώ συμμετέχουν στις συζητήσεις της και άλλα εγχειρήματα που βρίσκονται στην ίδια λογική, αλλά δεν υπάγονται στο Μητρώο Κοινωνικής Οικονομίας (π.χ. ενεργειακές κοινότητες, makerspaces κ.λπ.).

Τη Δευτέρα, ακολούθησε μια διαφορετική εκδήλωση: ο Βασίλης Φλούδας, προϊστάμενος της διεύθυνσης Προγραμματισμού του Δήμου Ιωαννιτών, στο πλαίσιο διδακτορικής διατριβής, παρουσίασε ένα κομμάτι της έρευνας, σε ένα εργαστήριο Συμμετοχικού Σχεδιασμού Αστικού Χώρου, όπου συμμετείχαν εκπρόσωποι κοινωνικών συνεταιριστικών εγχειρημάτων και φορέων.

Στη συζήτηση έκαναν εισηγήσεις η Πολυξένη Μάντζου, καθηγήτρια στην Αρχιτεκτονική του ΔΠΘ, ο Θάνος Ανδρίτσους, μέλος του Συνεταιρισμού Εργαζόμενων Commonspace και ο Γιώργος Μελισσουργός, συντονιστής προγραμμάτων Κοινωνικής Αλληλέγγυας Οικονομίας στο 'Ίδρυμα Χάινριχ Μπελ.

Ακολούθησαν συζητήσεις σε τρία «στρογγυλά τραπέζια». Η εκδήλωση είχε πιο στοχευμένο χαρακτήρα, χρησιμοποιώντας παραδείγματα συμμετοχικού αστικού σχεδιασμού (η Βαρκελώνη είναι ένα συνηθιισμένο παράδειγμα), όπου φορείς και πολίτες προτείνουν από κοινού παρεμβάσεις σε όλες τις καμπές της καθημερινότητας.

Τι μένει από όλα αυτά; Πρώτον, ότι όλα είναι αρκετά καινούργια. Ακόμα και το παράδειγμα των συμμετοχικών προϋπολογισμών πριν από μια τετραετία στα Γιάννενα που είναι το πιο κοντινό, δεν συνεχίστηκε, είτε γιατί δεν υπάρχει συνέχεια πολιτικών ανάμεσα στις δημοτικές αρχές, είτε γιατί και οι πολίτες, αλλά και οι υπηρεσίες δεν είναι αρκετά ώριμες για μια τέτοιου τύπου ανάπτυξη.

Δεύτερον, ότι στα Γιάννενα όντως κάτι ενδιαφέρον συμβαίνει σε ένα χώρο δραστηριότητας που δεν περιορίζεται απλά σε συζητήσεις, αλλά επεκτείνεται «οριζόντια» στην κοινωνική δραστηριότητα και είναι από τα μοντέλα που, λέγοντας κάτι απλό και πολύ παλιό, προσπαθούν να διαμορφώσουν ένα διαφορετικό μέλλον.