Κατάπαυση πυρός, εκεχειρία, ανακωχή: Ποια είναι η διαφορά;

Το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών και η Γενική Συνέλευση μπορούν να προτείνουν τη λήψη διαφόρων μέτρων - όπως εκεχειρία, κατάπαυση του πυρός ή παύση των εχθροπραξιών - κατά τη διάρκεια μιας κατάστασης πολέμου.

Αν και πολλοί από αυτούς τους όρους χρησιμοποιούνται συχνά εναλλακτικά, ο καθένας έχει διαφορετικές πολιτικές επιπτώσεις και νομικές σημασίες.

Οι εκκλήσεις που γίνονται από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ είναι τελικά απλώς υποδείξεις προς τους δρώντες σε εμπόλεμη κατάσταση - σε αντίθεση με τις αποφάσεις που λαμβάνονται από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, δεν είναι νομικά δεσμευτικές.

Θεωρούνται, ωστόσο, ισχυρές ως προς την ικανότητά τους να αντανακλούν τη γενική βούληση των κρατών μελών του ΟΗΕ.

Ακολουθεί μια επεξήγηση των διαφορών μεταξύ των διαφόρων μεθόδων δράσης που προτείνονται από τα όργανα του ΟΗΕ σε περιόδους συγκρούσεων.

Ανακωχή (αναστολή των εχθροπραξιών)

Η εκεχειρία δεν είναι δεσμευτική, απλώς υποδηλώνει την παύση των μαχών. Οι συμφωνίες εκεχειρίας συνάπτονται από τους ίδιους τους εμπόλεμους. Μια εκεχειρία μπορεί να λάβει χώρα σε μια συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή μιας ευρύτερης σύγκρουσης. Οι συμφωνίες αυτές μπορεί να έρχονται και να παρέρχονται κατά τη διάρκεια μιας σύγκρουσης και δεν υποδηλώνουν ότι η κατάσταση πολέμου έχει λήξει.

Η Διεθνής Επιτροπή του Ερυθρού Σταυρού (ΔΕΕΣ) χρησιμοποιεί τον όρο «εκεχειρία» εναλλακτικά με τον όρο «αναστολή των εχθροπραξιών».

Σύμφωνα με τη ΔΕΕΣ: «Μια εκεχειρία πρέπει να επιτρέπει την εκτέλεση εργασιών που δεν σχετίζονται με τη γενική διεξαγωγή του πολέμου (π.χ. απομάκρυνση των τραυματιών, ταφή των νεκρών, ανταλλαγή αιχμαλώτων) ή να δίνει χρόνο στους στρατιωτικούς διοικητές να ζητήσουν οδηγίες σχετικά με τις διαπραγματεύσεις».

Σε αντίθεση με την ανθρωπιστική παύση, η εκεχειρία μπορεί να ζητηθεί για οποιονδήποτε λόγο και δεν περιορίζεται σε ανθρωπιστικούς σκοπούς.

Παύση των εχθροπραξιών

Η έκκληση για παύση των εχθροπραξιών θεωρείται πιο επίσημη από την εκεχειρία, αλλά σε αντίθεση με την κατάπαυση του πυρός, δεν είναι δεσμευτική. Η παύση των εχθροπραξιών σημαίνει ότι η μία ή και οι δύο πλευρές έχουν ανακοινώσει σχέδια αναστολής των μαχών. Αυτές μπορεί να υποδηλώνουν την έναρξη ευρύτερων ειρηνευτικών διαπραγματεύσεων.

Ανθρωπιστική παύση

Σύμφωνα με το Γραφείο Συντονισμού Ανθρωπιστικών Υποθέσεων των Ηνωμένων Εθνών (OCHA), η ανθρωπιστική παύση θεωρείται «προσωρινή παύση των εχθροπραξιών αποκλειστικά για ανθρωπιστικούς σκοπούς». 

Αυτές οι παύσεις συνήθως διαπραγματεύονται για να πραγματοποιηθούν για ένα καθορισμένο χρονικό διάστημα, μερικές φορές μόνο για λίγες ώρες, και σε μια συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή όπου προγραμματίζονται ανθρωπιστικές δραστηριότητες.

Κατάπαυση του πυρός

Σε αντίθεση με τις δηλώσεις παύσης των εχθροπραξιών ή εκεχειρίας, η κατάπαυση του πυρός έχει γενικά δεσμευτικό χαρακτήρα. Όπως και η παύση εχθροπραξιών ή η εκεχειρία, έχει προσωρινό μόνο χαρακτήρα, αλλά γενικά αναμένεται να διαρκέσει για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.

Οι εκεχειρίες δεν αναγγέλλουν το τέλος μιας σύγκρουσης, αλλά έχουν ως στόχο να θέσουν τα αντιμαχόμενα μέρη σε επικοινωνία μεταξύ τους σχετικά με πιθανές μόνιμες διευθετήσεις.

Σε αντίθεση με την εκεχειρία, την ανθρωπιστική παύση ή την παύση των εχθροπραξιών, η κήρυξη της κατάπαυσης του πυρός ισχύει συχνά για ολόκληρη τη γεωγραφική περιοχή μιας σύγκρουσης, σύμφωνα με τον ΟΗΕ.

Εκεχειρία

Η ανακωχή υποδηλώνει τον επίσημο τερματισμό ενός πολέμου που διαπραγματεύονται τα εμπλεκόμενα μέρη, αλλά δεν αποτελεί ειρηνευτική συμφωνία.

Μέρες ηρεμίας

Ορισμένες φορές σε μια κατάσταση σύγκρουσης, η UNICEF και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) καλούν τα μέρη μιας σύγκρουσης να συμφωνήσουν σε μια «ημέρα ηρεμίας».

Οι ημέρες αυτές έχουν γενικά ως στόχο να παρέχουν στα παιδιά απρόσκοπτη πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη σε συγκεκριμένες ημέρες.

Με πληροφορίες από DW