Καραβατιά: Από τις πιο παλιές συνοικίες

Η Καραβατιά είναι από τις παλιότερες συνοικίες των Ιωαννίνων, που δημιουργήθηκε κατά τον 17^ο αιώνα, μετά την έξωση των χριστιανών από το Κάστρο ως συνέπεια της επανάστασης του Διονύσιου του Φιλοσόφου. Αρχικά η συνοικία αυτή με τα στενά σοκάκια κατοικούνταν μόνο από χριστιανούς. Από την περίοδο της οθωμανοκρατίας ακόμη, ήταν ο τόπος όπου γίνονταν οι πιο ζωηρές αποκριάτικες εκδηλώσεις. Οι λόγιοι και ιστοριοδίφες της πόλης «μιλούν» για τον γερο-Τσικέλη, που εργαζόταν ως φύλακας στο ελληνικό προξενείο και ο οποίος άνοιγε αποκριάτικο χορό. «Μιλούν» όμως και για μια άλλη ιστορία, λιγότερο χαρούμενη, για τα «Δύο αδέλφια», που αποτέλεσε και τοπωνύμιο (στη συμβολή των οδών Ευεργετών και Μεγάλου Αλεξάνδρου). Εκεί, μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του ’30 διατηρούνταν μάλιστα ένα μικρό πέτρινο κτίσμα-μνημείο.

Η παράδοση, όπως έχει διατηρηθεί, θέλει δύο αδέλφια να αλληλομαχαιρώνονται. Ο ένας καλόγερος και ο άλλος γενίτσαρος, ο οποίος όταν επέστρεψε στην πατρίδα του, θέλησε να παντρευτεί μια γυναίκα η οποία, χωρίς να το γνωρίζει, ήταν η αδελφή του. Το τέλος των δύο αδελφών ήρθε όταν ο καλόγερος επιχείρησε να πει στον εξισλαμισμένο αδελφό του την αλήθεια. Υπάρχει όμως και μια άλλη εκδοχή της ιστορίας, την οποία τη μεταφέρει ο Βασίλειος Πυρσινέλλας. Σύμφωνα με αυτήν, στη θέση «Δύο αδέλφια» υπήρχε ένα μικρό νεκροταφείο, όπου ήταν θαμμένοι Οθωμανοί, οι οποίοι είχαν «πέσει» κατά την «κατάκτηση» της πόλης.

Όσο για το τι σημαίνει «Καραβατιά», ο αναπληρωτής καθηγητής Γλωσσολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Κώστας Οικονόμου εκτιμά ότι η ονομασία της δεν προέρχεται από τη λέξη «καράς» που σημαίνει «μαύρος», όπως είναι η πιο διαδεδομένη άποψη. Η εκτίμησή του είναι ότι το τοπωνύμιο βασίζεται στην τουρκική λέξη «karabet» που σημαίνει «γειτνίαση, περίχωρα//συγγενολόι» («Γλωσσολογική ιχνηλάτηση γιαννιώτικων τοπωνυμίων»).

*Η οδός Βλαχάβα στην Καραβατιά τη δεκαετία του ’30, με τον φακό του Απ. Βερτόδουλου