Μεγάλος δακτύλιος: Το ιστορικό ενός επιχώματος

Τον τελευταίο καιρό επανήλθε στο προσκήνιο το ζήτημα του επιχώματος σε ένα οδικό τμήμα 400 μ., στον υγρότοπο Τσαμαρά στην Ανατολή, του υπό κατασκευή μεγάλου δακτυλίου της πόλης των Ιωαννίνων.

Το έργο του μεγάλου δακτυλίου ξεκίνησε τον Φεβρουάριο του 2022, με ένα κόστος σύμβασης 16,7 εκατ. ευρώ, από την εταιρία «Εργοδυναμική Πατρών». Το κόστος έχει φτάσει στα 18,7 εκατ. ευρώ μετά από μια συμπληρωματική σύμβαση που απαιτήθηκε για τη μετατόπιση δικτύων της ΔΕΥΑΙ.

Το επίχωμα είναι ένα ζήτημα όπου, εδώ και δύο χρόνια περίπου, έχει τροφοδοτήσει τον δημόσιο πολιτικό λόγο με πολλές γεωτεχνικές λεπτομέρειες, με τροποποιήσεις μελετών, με εισηγήσεις, με γνωματεύσεις κλπ. Και κατ’ επέκταση, το κοινό με δύσκολες λεπτομέρειες περί χαλικοπασσάλων και γεωαφρού διογκωμένης πολυστερίνης (ΕPS). Λεπτομέρειες όμως που κρίνουν κάτι σημαντικό: Πόσο θα κοστίσει τελικά ένας οδικός άξονας 4,4 χλμ.;

Πριν μια εβδομάδα, η Δημοτική Επιτροπή Ιωαννίνων αποφάσισε να αποδεχτεί τη λύση της κατασκευής επιχώματος με τη χρήση χαλικοπασσάλων και όχι τη λύση EPS, όπως προέβλεπε η αρχική μελέτη. Η δημοτική αρχή υποστήριξε ότι η λύση αυτή είναι «μονόδρομος», διαβεβαιώνοντας παράλληλα ότι η πρόσθετη, απαιτούμενη χρηματοδότηση -2 εκατ. ευρώ- θα βρεθεί από το επιχειρησιακό πρόγραμμα «Ήπειρος 2021-2027», όπου το έργο του μεγάλου δακτυλίου «πέρασε» ως έργο-γέφυρα.

Μόνο που ο περιφερειάρχης Ηπείρου (και πολιτικός προϊστάμενος της Ειδικής Υπηρεσίας Διαχείρισης) Αλέκος Καχριμάνης δεν συμφωνεί με τη λύση των χαλικοπασσάλων. Με σημερινή του δήλωση ήρθε να θέσει μια προϋπόθεση: Την πραγματοποίηση μιας ειδικής μελέτης, μιας μελέτης ρευστοποίησης του εδάφους εκ μέρους του Δήμου Ιωαννιτών.

Ας δούμε όμως ένα ιστορικό του επιχώματος, σύμφωνα με τα όσα είναι γνωστά:

-Το 2016 έγινε γεωτεχνική μελέτη του οδικού έργου από μελετητικό γραφείο. Το μελετητικό αυτό γραφείο, μετά από μια δειγματοληπτική γεώτρηση βάθους 15,45μ. στην επίμαχη περιοχή, κρίνει σκόπιμη την κατασκευή επιχώματος από ελαφρά υλικά διογκωμένης πολυστερίνης (EPS) «για μείωση της επιβαλλόμενης τάσης στο έδαφος θεμελίωσης», λαμβάνοντας υπόψη τα αργιλώδη υλικά και τον υψηλό υδροφόρο ορίζονται

-Το πρώτο τρίμηνο του 2022, μετά την υπογραφή της σύμβασης μεταξύ του Δήμου Ιωαννιτών και της αναδόχου εταιρίας, η δεύτερη προχωρά στην εκπόνηση ενός γεωτεχνικού προγράμματος, με δειγματοληπτικές γεωτρήσεις σε μεγαλύτερο βάθος.

-Τον Ιούλιο του 2022, το ίδιο μελετητικό γραφείο αποδέχεται τα νέα γεωτεχνικά στοιχεία της «Εργοδυναμική Πατρών». Ότι δηλαδή δεν είναι δυνατή η κατασκευή επιχώματος EPS και ότι απαιτείται επίχωμα με συμβατικά βραχώδη υλικά και με χαλικοπασσάλους για τη θεμελίωση.

-Τον Αύγουστο του 2022, η Διεύθυνση Τεχνικών Υπηρεσιών πηγαίνει στο Τεχνικό Συμβούλιο Δημοσίων Έργων της Περιφέρειας Ηπείρου για να εγκρίνει την τροποποίηση της μελέτης του επιχώματος: Αντί EPS, επίχωμα με χαλικοπασσάλους.

-Τον Οκτώβριο του 2022, η Οικονομική Επιτροπή, με πρόεδρο τον αντιδήμαρχο Έργων Γιώργο Αρλέτο, συνεδριάζει με θέμα την έγκριση της τροποποιημένης μελέτης. Στη συνεδρίαση εκείνη ο κ. Αρλέτος αφήνει να εννοηθεί ότι δεν γνώριζε τις υπηρεσιακές ενέργειες του τελευταίου διμήνου. Η Οικονομική Επιτροπή αποφασίζει να επιστρέψει την τροποποιημένη μελέτη στις Τεχνικές Υπηρεσίες για να βρεθούν εναλλακτικές λύσεις που «δεν θα επιβαρύνουν ούτε ένα ευρώ τον Δήμο». Εκείνη την εποχή, η εξεύρεση πόρων μέσω του ΕΣΠΑ ήταν αδύνατη.

-Τον Νοέμβριο του 2022, η Διεύθυνση Τεχνικών Υπηρεσιών ζητά από το ίδιο πάντα μελετητικό γραφείο να καταθέσει εναλλακτικές λύσεις για το επίχωμα. Η εταιρία καταλήγει στη διερεύνηση της δυνατότητας κατασκευής του επιχώματος από Ελαφρά Υλικά Διογκωμένης Πολυστερίνης (EPS), με κατασκευή πλευρικών τοιχίων.

-Τον Δεκέμβριο του 2022, συνεδριάζει και πάλι η Οικονομική Επιτροπή με τον κ. Αρλέτο να δηλώνει ότι η δημοτική αρχή Ιωαννίνων έχει στα χέρια της την εναλλακτική πρόταση, την οποία θα ελέγξουν και θα κοστολογήσουν οι τεχνικές υπηρεσίες.

Η εναλλακτική αυτή πρόταση δεν ήρθε τελικά ποτέ ελεγμένη και κοστολογημένη στην Οικονομική Επιτροπή. Γιατί; Είναι ένα ερώτημα που δεν έχει απαντηθεί μέχρι σήμερα. Και είναι ένα κρίσιμο ερώτημα.

-Δεκατρείς μήνες μετά, στις 30 Ιανουαρίου του 2024, ο νέος πια δήμαρχος Ιωαννίνων Θωμάς Μπέγκας ανακοινώνει από το βήμα του Δημοτικού Συμβουλίου ότι «αναγκαστικά θα προχωρήσουμε σε ένα επίχωμα για τη θεμελίωση του οποίου θα απαιτηθούν χαλικοπάσσαλοι». Για την απόφαση αυτή, επικαλείται δε την επιτόπια επίσκεψη ενός φίλου του, «κορυφαίου ειδικού επιστήμονα που ήρθε στα Γιάννενα»…

-Στις 13 Φεβρουαρίου του 2024, η Δημοτική Επιτροπή αποφασίζει κατά πλειοψηφία την έγκριση της τροποποιημένης μελέτης που προβλέπει τη θεμελίωση του επιχώματος με χαλικοπασσάλους. Σύμφωνα με την εισήγηση των υπηρεσιών, «η κατασκευή ‘ειδικού’ επιχώματος από υψηλής πυκνότητας διογκωμένη πολυστερίνη (EPS), που προβλεπόταν αρχικά στη μελέτη, αφενός δεν προσφέρει περαιτέρω ασφάλεια στην κατασκευή και αφετέρου - λόγω του υψηλού κινδύνου πλημμύρας της περιοχής – ελλοχεύει ο κίνδυνος πλεύσης της κατασκευής».

-Στις 19 Φεβρουαρίου του 2024, ο κ. Καχριμάνης εκφράζει τη διαφωνία του και ζητά μελέτη ρευστοποίησης του εδάφους, στην επίμαχη περιοχή.