Η «χώρα Βεζήτσα» στο Ζαγόρι

Η Βίτσα είναι ένα από τα πιο γνωστά χωριά του Ζαγορίου. Βρίσκεται σε υψόμετρο 955 μέτρων και στην απογραφή του 2011 είχε 102 κατοίκους.

Είναι επίσης ένα από τα πιο παλιά χωριά της περιοχής και βρίσκεται στο Κεντρικό Ζαγόρι.

Η δε ονομασία του χωριού αναζητείται πρώτα το 1361, όπου σε ένα ιδιοκτησιακό έγγραφο του Ιωάννη Τζάφα Ουρσίνου, αναφέρεται ως «Βεζήτσα» ή και «Βεζήτζα». Κυρίως, απαντάται σε θρησκευτικούς κώδικες του 16^ου και του 17^ου αιώνα, σε εκκλησιαστικά κείμενα, αλλά και κειμήλια.  

Αν σας αρέσει ο Τύπος, μπορείτε να τον στηρίξετε με μια συνδρομή ή δωρεά, εδώ:

Αργότερα, συναντάται ως Βεζίτσα, Βεΐτσα. Ο Οικονόμου (2002) παραπέμπει και σε παρόμοια τοπωνυμία όπως η Βυζίτσα στο Πήλιο.

Από πού προέρχεται όμως η ονομασία; Ο Οικονόμου υποστηρίζει ότι το τοπωνύμιο σχετίζεται με το σλαβικό begδ που σημαίνει «φυγή». Παραθέτει δε και μια σταδιακή απλοποίηση της ονομασίας στη σημερινή: Βίτσα.

Ο Δημήτριος Σάρρος, ένας από τους πιο επιφανείς εκπαιδευτικούς (και τέκτονες) με καταγωγή από τη Βίτσα, υποστηρίζει την εκδοχή της ονομασίας της περιοχής από κάποιο πρόσωπο και επίσης, παραλληλίζει την ονομασία με τις «Βεζίτσαις» στο Καλέντζι.

Η ισχυρή εκδοχή του ονόματος από «Βεζή τινος» ενισχύεται από την κτητορική επιγραφή στον Άγιο Νικόλαο Βίτσας, η οποία χρονολογείται από το 1619:  «Ανηγέρθη εκ βάθρον… δια συνδρομής, δαπάνης κόπον ται και εξοδον δε όλονον γεγονεν χόρας Βεζή».

Ο Στέφανος Μπέττης κλίνει προς τη σλαβική προέλευση της ονομασίας.

Συχνότατα, η περιοχή αναγράφεται σε διάφορα έγγραφα, κειμήλια κ.λπ. ως «χόρα Βεζήτζα» και «χώρα Βεζήτσα».

Σημειώνεται ότι η Βίτσα δεν άλλαξε ποτέ όνομα, καθώς δεν συμπεριλήφθηκε σε καμία από τις μαζικές μετονομασίες οικισμών που έγιναν στην Ελλάδα (1926, 1953, 1961 κ.ο.κ.).

Πηγές:

Οικονόμου, Κ. Τα οικωνύμια του νομού Ιωαννίνων-Γλωσσολογική εξέταση. 2002

Νικολαΐδης, Ι. Ιστορική μονογραφία περί της εν Ηπείρω χώρας Βεζήτσης. 1939

Σάρρος, Δημήτριος Μ. Παρατηρήσεις εις το Ηπειρωτικόν γλωσσάριον του Π. Αραβαντινού. Ελληνικός Φιλολογικός Σύλλογος Κωνσταντινουπόλεως. 1921