Η Τζοκόντα, οι εκπαιδευτικοί σκοποί και οι κληρονόμοι

Το Πνευματικό Κέντρο απαντάει στην ανακοίνωση της Ενότητας Πολιτών σχετικά με την ακύρωση της παράστασης «Το χαμόγελο της Τζοκόντα» και την αντικατάστασή της από μια «εναλλακτική», χωρίς το χορευτικό κομμάτι.

Η διοίκηση του Πνευματικού απαντάει στην Ενότητα Πολιτών λέγοντας ότι «οι εκδηλώσεις εκπαιδευτικών δομών μπορούν να πραγματοποιηθούν ελεύθερα και νόμιμα χωρίς την υποχρέωση κάλυψης των πνευματικών δικαιωμάτων εξαιτίας της εκπαιδευτικής φύσης των δομών και των εκδηλώσεών τους». Έχει εν μέρει δίκιο. Αυτό που προβλέπεται επακριβώς, είναι ότι εάν τα έργα χρησιμοποιούνται για διδακτικούς σκοπούς, τότε όντως δεν υπόκεινται σε υποχρέωση εκκαθάρισης πνευματικών δικαιωμάτων.

Φυσικά, μια παραγωγή όπως η συγκεκριμένη, δεν είναι ακριβώς για «εκπαιδευτικούς λόγους», εκτός αν ενταχθούν σε αυτούς η καλλιτεχνική μέθεξη και η διαπαιδαγώγηση του κοινού.

Υπάρχει ωστόσο μια «άρρητη» συμφωνία να μην ζητούνται δικαιώματα σε αυτές τις περιπτώσεις, ειδικά χωρίς  να αναφέρεται ότι θα γίνει εξ ολοκλήρου αναπαραγωγή του έργου.

Στην περίπτωση των έργων του Χατζιδάκι υπάρχει και ένας άλλος παράγοντας: οι κληρονόμοι είναι πολύ απαιτητικοί και όταν τους ζητείται η άδεια, είναι ακόμα πιο απαιτητικοί, στο πλαίσιο της «προστασίας του έργου του δημιουργού». Αυτό, ειναι γνωστό γενικά στο χώρο της ελληνικής πολιτιστικής παραγωγής...

Αυτός είναι ο λόγος της ακύρωσης της εκδήλωσης, για την οποία το Πνευματικό Κέντρο κινήθηκε έγκαιρα για να καλυφθεί νομικά, ωστόσο συνάντησε την απαιτητική στάση των διαχειριστών των πνευματικών δικαιωμάτων.

Το Πνευματικό Κέντρο τονίζει στην ανακοίνωσή του, υποκινούμενο κυρίως από το γεγονός ότι η παράταξη εγκαλεί το Πνευματικό για «έκθεση» του ιδρύματος της Τράπεζας Πειραιώς, ότι «η διοίκηση του Πνευματικού Κέντρου έχει αποδείξει έμπρακτα και συνεχίζει να αποδεικνύει την καλή συνεργασία με όλα τα Πολιτιστικά Ιδρύματα της πόλης αλλά και της χώρας. Γι’ αυτό το λόγο έχουν προγραμματιστεί και άλλες εκδηλώσεις σε συνεργασία με το Πολιτιστικό Ίδρυμα της Τράπεζας Πειραιώς. Η σύμπραξη με το εν λόγω Ίδρυμα και οι άριστες σχέσεις είναι αδιαμφισβήτητες. Θέματα αναξιοπιστίας εγείρει μόνο ο συντάκτης της ανακοίνωσης για προφανέστατους λόγους», χωρίς να τους κατονομάζει πάντως.

Συμπληρώνει τέλος ότι «λυπούμαστε ακόμη και από το ύφος της ανακοίνωσης, ακόμη περισσότερο δε γιατί θα μπορούσε κάλλιστα ο συντάκτης της ανακοίνωσης να ρωτήσει επίσημα για τους λόγους ματαίωσης της εκδήλωσης και όχι να προσπαθεί να δημιουργήσει προβλήματα με υποθέσεις σε ένα τομέα που πιστεύουμε ότι δεν υπάρχουν πολιτικοί διαχωρισμοί. Ο πολιτισμός σαφώς και ενώνει με μοναδική προϋπόθεση όμως το σεβασμό και την επικοινωνία...».

Επίσης, το Πνευματικό Κέντρο αναφέρει ότι θέλησε να ενημερώσει, «αν και δεν όφειλε», τους κατόχους των πνευματικών δικαιωμάτων του έργου για να είναι και ηθικά κατοχυρωμένο και εναρμονισμένο με τις επιθυμίες του συνθέτη. «Οι κάτοχοι των δικαιωμάτων του έργου μας διαβίβασαν την επιθυμία του συνθέτη να μην παρουσιάζεται το έργο αν δεν τηρούνται σαφείς και ιδιαίτερα περιοριστικές οδηγίες ως προς την παρουσίαση του συγκεκριμένου έργου στο κοινό» συνεχίζει και τέλος, αναφέρει:

«Πήραμε λοιπόν την απόφαση να μην παρουσιάσουμε το έργο, παρότι θα μπορούσαμε, επειδή σεβόμαστε την επιθυμία του συνθέτη και των νόμιμων εκπροσώπων του. Θεωρούμε ότι ο σεβασμός είναι ακρογωνιαίος λίθος του πολιτισμού ειδικά σε δύσκολους καιρούς σαν αυτούς που μόλις περάσαμε και δυστυχώς περνάμε ακόμη. Το νόμιμο δεν είναι πάντα και ηθικό και σε αυτή την περίπτωση θεωρήσαμε ότι ο σεβασμός υπερισχύει οποιασδήποτε νομικής κάλυψης».

Άκον-εκόν, όμως, το Πνευματικό Κέντρο κατέγραψε και φέτος μια καλοκαιρινή «αναποδιά», όπως με τους Tiger Lillies πρόπερσι, αρκετά σημαντική δεδομένου ότι το φετινό καλοκαίρι οι πολιτικές παραγωγές και ειδικότερα, αυτές που γίνονται από τοπικούς φορείς, δεν περισσεύουν.