![[300,399] Ψιχάλες](https://openweathermap.org/img/wn/01n@2x.png)
Τα Ιωάννινα και το Ζαγόρι αποτέλεσαν το σκηνικό για τηλεοπτικές σειρές, αν και όχι πολλές, από τις αρχές της δεκαετίας του ’80, πριν ακόμα την έλευση της ιδιωτικής τηλεόρασης.
Τότε που δεν υπήρχαν social media και που τα γυρίσματα μιας τηλεοπτικής σειράς ή μια ταινίας δεν συνδέονταν άμεσα με τις προσδοκίες για αύξηση των επισκεπτών και για τουριστική προβολή μιας περιοχής. Διαφορετικές εποχές, διαφορετικές κοινωνίες, διαφορετική τηλεόραση, διαφορετική Ελλάδα.
Τα τηλεοπτικά γυρίσματα σε μια περιοχή προκαλούν πια μια επιδραστικότητα σε πολλά επίπεδα, πέραν αυτήν της δημιουργίας. Η τηλεοπτική σειρά «Άγιος Παΐσιος, από τα Φάρασα στον Ουρανό» με τόπο γυρισμάτων την Κόνιτσα όπως και η σειρά «Σασμός», με κάποιες σκηνές της οποίας γυρίστηκαν το τελευταίο χρονικό διάστημα στα Ιωάννινα, αποτελούν χαρακτηριστικά παραδείγματα.
Τα Ιωάννινα λοιπόν… πρωτοείδαν τον εαυτό τους στην τηλεόραση, έστω και λίγο, το 1984, όταν και προβλήθηκε στην ΕΡΤ η σειρά των 13 επεισοδίων «Χατζημανουήλ» σε σκηνοθεσία Γιάννη Σμαραγδή. Το σενάριο της σειράς, βασισμένη στο ομότιτλο μυθιστόρημα του Θράσου Καστανάκη, είχε γράψει ο Μιχάλης Γκανάς. Πρωταγωνιστούσαν ο Γιάννης Μόρτζος, ο Δάνης Κατρανίδης, η Κάτια Δανδουλάκη, ο Γιώργος Μιχαλακόπουλος κ.ά.
Οι τόποι γυρισμάτων ήταν η Αθήνα, η Ξάνθη, η Κωνσταντινούπολη και τα Ιωάννινα.
Και από τη δεκαετία του ’80 στη δεκαετία του ’90, όταν το 1991 στο Mega προβλήθηκε η σειρά των 49 επεισοδίων «Ο επισκέπτης της ομίχλης» σε σκηνοθεσία Αντώνη Τέμπου με τον Γιάννη Φέρτη, την Τζοβάνα Φραγκούλη και τον Κώστα Αρζόγλου, με τα γυρίσματα (με μονοκάμερο) να γίνονται κυρίως σε Ιωάννινα και Αθήνα.
Στις 5 Οκτωβρίου του 1998 έκανε πρεμιέρα στη μικρή οθόνη του ΑΝΤ1 μια σειρά που άφησε εποχή: Το «Άγγιγμα Ψυχής» του Μανούσου Μανουσάκη με το «αμαρτωλό» ζευγάρι να το υποδύονται ο Σταύρος Ζαλμάς (ο παπάς) και η Θεοφανία Παπαθωμά (η νεαρή αγιογράφος). Τα 31 επεισόδια γυρίστηκαν κυρίως στο Ζαγόρι (Δίλοφο, Κήπους κ.λπ.) αλλά και στα Ιωάννινα.
Η σειρά όμως το πιο γιαννιώτικο «χρώμα», σε πολλά επίπεδα, ήταν ο «Λούσιας». Μια τηλεοπτική σειρά 5 επεισοδίων, διάρκειας 55’ το καθένα, με το πρώτο επεισόδιο να προβάλλεται στην ΕΡΤ στις 25 Νοεμβρίου του 1989. Ο «Λούσιας» αποτέλεσε την τηλεοπτική μεταφορά του ομώνυμου μυθιστορήματος του Νίκου Χουλιαρά (1940-2015), του γιαννιώτη ζωγράφου, ποιητή, πεζογράφου, συνθέτη.
Ο «Λούσιας» ήταν το πρώτο μυθιστόρημα του Νίκου Χουλιαρά. Εκδόθηκε το 1979 από τον «Κέδρο» - και το 1987 από τις εκδόσεις «Νεφέλη». Ο Λούσιας είναι ένας ήρωας διαφορετικός. Ένα παιδί που μεγαλώνει στα Ιωάννινα, που παρατηρεί και ερμηνεύει τα πράγματα γύρω του με έναν δικό του τρόπο. Το βιβλίο είχε μεγάλη απήχηση.
Ένα βιβλίο που είχε ευρεία απήχηση και που αγαπήθηκε πολύ –κι όχι μόνο από Γιαννιώτες. «Πράγμα περίεργο γιατί είναι ένα βιβλίο πολύ ερμητικό, κλειστό, με μια περίεργη γλώσσα» είχε πει κάποτε ο Χουλιαράς στην εκπομπή της ΕΡΤ «Παρασκήνιο». Ο «Λούσιας» του Χουλιαρά είχε αρκετές περιπέτειες.
Αν σας αρέσει ο Τύπος, μπορείτε να τον στηρίξετε με μια συνδρομή ή δωρεά, εδώ:
Ο Χατζιδάκις
Το 1980, ο συνθέτης Μάνος Χατζιδάκις, όντας διευθυντής του «Τρίτου Προγράμματος» του κρατικού ραδιοσταθμού, κάλεσε τον Νίκο Χουλιαρά να διαβάσει σε συνέχειες το μυθιστόρημά του. Τον Απρίλιο της ίδιας χρονιάς, ο «Λούσας» μεταδόθηκε ραδιοφωνικά. Και το… σκάνδαλο δεν άργησε. Ο Χατζιδάκις κατηγορήθηκε ότι επέτρεψε να μεταδοθεί εκπομπή «άσεμνου περιεχομένου» και ο «Λούσιας» λογοκρίθηκε με πρόσχημα τη χρήση βωμολοχιών και ελευθεροστομιών. Ο Χατζιδάκις αρνήθηκε να «κόψει» τη μετάδοση της ανάγνωσης του μυθιστορήματος.
Ο «Λούσιας» αποτέλεσε την αφορμή για την κορύφωση της κρίσης και της τριβής που προϋπήρχε μεταξύ του Χατζιδάκι και της διοίκησης της ΕΡΤ. Το «Τρίτο Πρόγραμμα» με τον συνθέτη επικεφαλής συνέχισε την πορεία του, μέσα σε ένα κλίμα αναβρασμού, μέχρι τον Φεβρουάριο του 1982, οπότε και ο Χατζηδάκις παραιτήθηκε.
Στα τέλη της δεκαετίας του ’80, ο Σταύρος Καπλανίδης αποφάσισε να αναλάβει τη σκηνοθεσία, την παραγωγή και το σενάριο του τηλεοπτικού «Λούσια». Τα γυρίσματα έγιναν κυρίως σε Ιωάννινα και συμπληρωματικά στην Αθήνα. Ιδιαίτερα σημαντικοί ήταν οι συνεργάτες του Καπλανίδη: η ενδυματολόγος-σκηνογράφος Ιουλία Σταυρίδου, ο διευθυντής φωτογραφίας Φίλιππος Κουτσαφτής και ηθοποιοί όπως ο Βαγγέλης Καζάν και η Αιμιλία Υψηλάντη, η Τατιάνα Παπαμόσχου, ο Πάνος Σκουρολιάκος, ο Δημήτρης Πουλικάκος (η σκηνή όπου ο Πουλικάκος ως Βούρμπιανης εξηγεί στον αστυνομικό γιατί δικαιούται να… μην πληρώνει -και άρα δεν κλέβει- προϊόντα που παίρνει από το σούπερ μάρκετ είναι μοναδική).
Στον ρόλο του μικρού Λούσια ο Λάζαρος Δεμιτζόγλου και του μεγάλου Λούσια ο Μάριος Καραμάνης. Αρκετοί συνεργάτες του ήταν Γιαννιώτες, όπως ο εικαστικός Πέρος Μπέχλης και ο Σπύρος Βλέτσας, οι οποίοι ήταν οι βοηθοί σκηνοθέτη στα Γιάννενα. Ο Πέρος Μπέχλης συμμετείχε ενεργά και στη διαδικασία του ρεπεράζ (εύρεση κατάλληλων τοποθεσιών για γύρισμα). Υπήρχαν και αρκετοί Γιαννιώτες που είχαν αναλάβει μικρούς ρόλους στη σειρά.
Στην όλη παραγωγή είχαν συνδράμει κι άλλοι ντόπιοι, όπως οι δημοσιογράφοι Αγνή Βραβορίτου και Γιώργος Τζώρτζης, ενώ φορείς της τοπικής κοινωνίας, όπως η Θεατρική Ομάδα του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, η 8ο Μεραρχία Στρατού, η Πυροσβεστική, ο Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός και ο τότε δήμαρχος Ιωαννίνων Φίλιππας Φίλιος, είχαν βοηθήσει από λίγο έως πολύ για να γίνουν τα γυρίσματα.
Οι βασικοί τόποι γυρισμάτων εντός των Ιωαννίνων ήταν η περιοχή της Σκάλας, τα «Ναυτάκια», η οδός Ανεξαρτησίας, η πλατεία Μαβίλη και το σπίτι του δικηγόρου Σπύρου Σπέγγου στην οδό Σαμουήλ. Γυρίσματα έγιναν ακόμη σε πολλά σημεία εντός του Κάστρου, εντός του Δημαρχείου Ιωαννίνων, στην Ντραμπάτοβα.
Στην περιοχή της Σκάλας ένα από τα κτίρια, που ήταν τότε επιπλάδικο, είχε μεταμορφωθεί επί ενάμιση μήνα (όσο είχαν διαρκέσει τα γυρίσματα) στο υφασματάδικο του κυρίου Κοντολέοντα.
Και αντί επιλόγου, το σημείωμα στο οπισθόφυλλο του «Λούσια»: «Την άλλη μέρα, πάλι μοναχός που ήμουν στο σπίτι, κι είπα από μέσα μου. Καλά που είμαι και μοναχός μου, είπα. Γιατί κι ο Στέργιος να ‘ταν, κι ο Βαγγέλης, εγώ πάλι μοναχός μου είμαι, κι όλα μες στο κεφάλι μου βρίσκονται. Ακόμα και τα Γιάννενα, κι αυτά, μες στο κεφάλι μου τα ‘χω. Αλλά κι αυτοί που είναι απόξω απ’ το κεφάλι μου, καλοί είναι, λέω, γιατί κι αυτοί μες στο δικό τους το κεφάλι, πάλι μοναχοί τους θα ‘ναι. Όταν είμαστε όμως όλοι μαζί, αλλιώτικοι είμαστε. Γιατί εγώ είμαι εγώ, κι ο Βαγγέλης είναι ο Βαγγέλης. Ο Στέργιος πάλι είναι άλλος, κι άλλος είναι ο πατέρας του Βαγγέλη. Όλοι μαζί όμως, η Ελλάδα είμαστε. Γιατί, η Ελλάδα είναι και πιο μεγάλη απ’ τα Γιάννενα. Αλλά και τα Γιάννενα, Ελλάδα πάλι είναι κι αυτά».
* Η σειρά των 5 επεισοδίων του Λούσια, είναι διαθέσιμη στο ψηφιακό αρχείο της ΕΡΤ
** Photo credit: Πέρος Μπέχλης. Από το γύρισμα σκηνής στα "Ναυτάκια"
