Η οδός, ο οπλαρχηγός και το ποίημα

Πριν από περίπου 60 χρόνια, το δημοτικό συμβούλιο Ιωαννίνων αποφάσιζε «η Δευτέρα παράλληλος της Λεωφόρου Γράμμου να ονομασθή οδός Τζίμα Ζέρβα, εις μνήμην του ήρωος μαχητού του Σουλίου και Αρχηγού Σουλιωτών».

Ο Τζήμας Ζέρβας γεννήθηκε το 1753 στο Σούλι. Ήταν γόνος της ισχυρής φάρας των Ζερβαίων. Κατοικούσαν στον οικισμό-φρούριο της Κιάφας και η καταγωγή του ήταν –κατά πάσα πιθανότητα- από το Ζερβό της Άρτας.

Αν σας αρέσει ο Τύπος, μπορείτε να τον στηρίξετε με μια συνδρομή ή δωρεά, εδώ:

Ο Ζέρβας, στους πολέμους των Σουλιωτών με τον Αλή Πασά, έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο ως ένας από τους οπλαρχηγούς της περιοχής.

Επίσης, είναι ο ένας από τους δύο πρωταγωνιστές ενός ανεκδοτολογικού γεγονότος, το οποίο έχει διαδοθεί ιδιαίτερα, αλλά η ιστορική του αξιοπιστία αμφισβητήθηκε εξίσου έντονα.

Το 1801 λοιπόν, ενώ ο Αλή Πασάς ραδιουργούσε προκειμένου να αποδυναμώσει τους Σουλιώτες, φέρεται ότι προσπάθησε να δωροδοκήσει τον Τζήμα Ζέρβα. Το γεγονός καθαυτό δεν αμφισβητείται, ούτε ότι ο Τζήμας Ζέρβας απάντησε περιφρονητικά, κάτι που άλλωστε το συνήθιζαν οι Σουλιώτες.

Έτσι λοιπόν, υπάρχει η εκδοχή του… ποιήματος που έστειλε ο Ζέρβας στον Αλή Πασά.:

Σούλι τέσσαρες του Μαγιού, χίλια οκτακόσια ένα.
Αλη Πασά. Το μήνυμα πούστειλες ψες σε μένα,
τόλαβα και το διάβασα κι αμέσως απαντώ.
Που με κτιμάς Αλη Πασά, πολύ σ΄ ευχαριστώ.
Μα τα λεφτά σου κράτα τα, φύλαχτα στα πουγκιά σου,
για σένα και την φάρα σου την άπιστη γενιά σου.
Να τα μετρήσω δεν μπορώ. Μ΄ ακόμα κι αν μπορούσα
λιθάρι της πατρίδας μου, γι΄ αυτά δεν θα πουλούσα.
Όχι που γράφεις ν΄ αρνηθώ άρματα και πατρίδα.
Γελάστηκες Αλη Πασά για μένα όπως είδα.
Για μένα δόξα και τιμή και πλούτη τ΄ άρματα μου.
Μ΄ αυτά έχω Σούλι λεύτερο κι άσφαχτα τα παιδιά μου.
Μ΄ αυτά ανασαίνω τ΄ όμορφο της λευτεριάς τ΄ αγέρι.
Μ΄ αυτά φυλάω τις εκκλησιές απ΄ το δικό σου χέρι.
Τούτα σου γράφω Αλη Πασά και μην ξεχάσεις ότι
Τα ΄γραψε χέρι ελληνικό, του Ζέρβα, του Σουλιώτη.

Το ποίημα μοιάζει περισσότερο με απαγγελία σε σχολική γιορτή για την 25^η Μαρτίου και όχι με σκωπτική απάντηση μπαρουτοκαπνισμένου σουλιώτη οπλαρχηγού.

Ο Χριστόφορος Περραιβός, στην «Ιστορία του Σουλίου και Πάργας», όπως αναφέρει ο Ν. Σαραντάκος, παραθέτει αυτούσια την απάντηση του Τζήμα Ζέρβα στον Αλή Πασά:

«Σ’ ευχαριστώ Βεζύρη μου διά την αγάπην οπού έχεις εις εμένα, αλλά τα οκτακόσια πουγκιά παρακαλώ μη μου τα στείλεις, επειδή δεν ηξεύρω να τα μετρήσω, και αν ήξευρα, πάλιν δεν ήμουν ευχαριστημένος να σοι δώσω ούτε μίαν πέτραν της πατρίδος μου δι’ αντιπληρωμήν, και όχι πατρίδα, ως φαντάζεσαι· την τιμήν οπού μ’ υπόσχεσαι, μ’ είναι άχρηστος, πλούτος και τιμή εις εμέ είναι τα άρματά μου, με τα οποία φυλάττω, και τιμώ την πατρίδα μου, αθανατίζω και τ’ όνομά μου. Σούλι 4 Μαΐου 1801, Τζήμας Ζέρβας».

Το 1803 το Σούλι έπεσε και ο Τζήμας Ζέρβας διέφυγε στην Κέρκυρα, μαζί με ένα κομμάτι της φάρας του. Πέθανε εκεί, το 1818.