Η «μάχη» για τα πλατάνια δεν είναι εύκολη

Η ασθένεια του μεταχρωματικού έλκους που οφείλεται στον μύκητα Ceratocystis platani είναι αυτή τη στιγμή ο μεγαλύτερος εχθρός των πλατάνων. Η ασθένεια αυτή «μετράει» ήδη 17 χρόνια παρουσίας στην Ελλάδα (με πρώτη εμφάνιση στη Μεσσηνία) και 10 χρόνια στην Ήπειρο. Και παρά τις προειδοποιήσεις των δασικών υπηρεσιών για τη λήψη μέτρων μη διάδοσης της ασθένειας (αλλά και τα πολλά δημοσιεύματα όλα αυτά τα χρόνια), χιλιάδες πλατάνια έχουν νεκρωθεί. Και τώρα η ασθένεια εμφανίστηκε και στα πλατάνια του παραλίμνιου μετώπου των Ιωαννίνων, με την Αποκεντρωμένη Διοίκηση Ηπείρου-Δυτικής Μακεδονίας να κρούει τον κώδωνα του κινδύνου. 

Η υπόθεση αυτή έρχεται να αναδείξει ότι οι εμπλεκόμενοι φορείς είτε δεν γνωρίζουν τις επιπτώσεις αυτής της ασθένειας όπως και τις υποχρεώσεις που απορρέουν από δασικές διατάξεις και από Κοινή Υπουργική Απόφαση είτε, αν γνωρίζουν, αδυνατούν να… συντονιστούν. 

Ο συνηθέστερος τρόπος διάδοσης του μύκητα σε υγιή δέντρα ή σε υγιείς περιοχές, είναι με μολυσμένα μηχανήματα εκσκαφής, εργαλεία κοπής και κλάδευσης κ.λπ. Τα προληπτικά μέτρα που πρέπει να λαμβάνουν και να επιβάλλουν οι τοπικές αρχές, είναι σαφέστατα: απολύμανση των μηχανημάτων και των εργαλείων.

Δυστυχώς όμως τα μέτρα αυτά ούτε λαμβάνονται ούτε επιβάλλονται, όπως προέκυψε από τη σημερινή σύσκεψη που έγινε στον πολιτιστικό πολυχώρο «Δημήτρης Χατζής», στα παλιά σφαγεία, με πρωτοβουλία του Δήμου Ιωαννιτών. Στη σύσκεψη αυτή συμμετείχαν πολιτικά πρόσωπα αλλά και υπηρεσιακοί παράγοντες από διάφορους φορείς: Δήμο, ΔΕΗ, ΟΤΕ, ΔΕΥΑΙ κ.λπ. Αισθητή ήταν η απουσία υπηρεσιών της Περιφέρειας Ηπείρου, η οποία αν μη τι άλλη έχει μια μεγάλη εμπειρία στην κοπή νεκρών δέντρων λόγω μεταχρωματικού έλκους στον Καλαμά, στην Τύρια κι αλλού.

Η συζήτηση ήταν αναγκαία, με τον Ρήγα Τσιακίρη εκ μέρους του Δασαρχείου Ιωαννίνων, τη Νικολέτα Σουλιώτη από το Ινστιτούτο Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστημάτων και τον Γιώργο Σαούγκο από το Τμήμα Πρασίνου του Δήμου Ιωαννιτών να αναλαμβάνουν την ενημέρωση. Προέκυψαν διάφορα ζητήματα, όπως η ανάγκη σαφέστατης ενημέρωσης των εργολάβων για το μεταχρωματικό έλκος, η ανάγκη επίβλεψης των έργων και για την τήρηση των προληπτικών μέτρων και βέβαια η επιτακτική ανάγκη απολύμανσης των εργαλείων όταν γίνονται εργασίες και από υπαλλήλους των Δήμων, της Περιφέρειας κ.λπ., παρά τις όποιες δυσκολίες υπάρχουν,

Το ουσιώδες είναι ότι όλοι συμφώνησαν ότι χρειάζεται ένα τοπικό σχέδιο δράσης με τη συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων φορέων, που θα αποτελέσει και ένα «συμβόλαιο» τήρησης των απαραίτητων μέτρων.

«Ο χρόνος δεν είναι δικός μας σύμμαχος αλλά της ασθένειας» είπε χαρακτηριστικά η κα Σουλιώτη. 

Ο κ. Τσιακίρης αναφέρθηκε σε αρκετές περιπτώσεις εμφάνισης της νόσου του μεταχρωματικού έλκους στην Ήπειρο -από την Τύρια και τον Καλαμά μέχρι τον Άραχθο και την Πλατανιά Ιωαννίνων, όπου η νόσος εμφανίστηκε σε πλατάνια τα οποία βρίσκονται σε παιδική χαρά.

Όσον αφορά το παραλίμνιο μέτωπο, η ασθένεια του μεταχρωματικού έλκους έχει εντοπιστεί στο νοτιοανατολικό τμήμα (από τη Γαριβάλδη μέχρι μετά τη νότια πύλη). Πριν από ενάμιση μήνα, έγινε η κοπή δύο άρρωστων δέντρων και η επιτόπια καύση τους, ενώ η νέα αυτοψία έδειξε ότι πρέπει να κοπούν άλλα τέσσερα δέντρα. Την ίδια ώρα, επιβάλλεται και η ενημέρωση των πολιτών για την ασθένεια αυτή με χαρακτηριστικά επιδημίας. Χαρακτηριστική ήταν η τοποθέτηση της κας Σουλιώτη ότι πρέπει να υπάρξει προσοχή ακόμα και στους… όρκους αγάπης που σκαλίζονται με αιχμηρά αντικείμενα από νέους ανθρώπους από δέντρο σε δέντρο. 

Στη συζήτηση τέθηκε παρεμπιπτόντως και το γενικότερο ζήτημα της αντικατάστασης των πλατάνων με νέα δέντρα. Όπως ειπώθηκε χαρακτηριστικά, η ασθένεια του μεταχρωματικού έλκους, από τη στιγμή που δεν υπάρχει θεραπεία, θα εξακολουθεί να «ζει». Οπότε το αστικό τοπίο θα πρέπει να ετοιμάζεται για την «υποδοχή» νέων ειδών δέντρων μέσα από έναν σχεδιασμό που θα λάβει υπόψη του πολλές παραμέτρους.

 Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την ασθένεια των πλατάνων www.fria.gr/platanos. Επίσης δείτε ένα βίντεο εδώ.