Η Ευρώπη θερμαίνεται με διπλάσιο ρυθμό από τον παγκόσμιο μέσο όρο

Μια έκθεση προειδοποιεί ότι η Ευρώπη θα πρέπει να προετοιμαστεί για περισσότερους θανατηφόρους καύσωνες λόγω της κλιματικής αλλαγής.

Η ξηρασία που μαραίνει τις καλλιέργειες, οι θερμοκρασίες ρεκόρ στην επιφάνεια της θάλασσας και το πρωτοφανές λιώσιμο των παγετώνων είναι μεταξύ των συνεπειών που περιγράφονται στην έκθεση του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού και της Υπηρεσίας Κλιματικής Αλλαγής Copernicus της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η ήπειρος, η οποία θερμαίνεται διπλάσια από τον παγκόσμιο μέσο όρο από τη δεκαετία του 1980, είδε πέρυσι το θερμότερο καλοκαίρι που έχει καταγραφεί ποτέ, με χώρες όπως η Γαλλία, η Γερμανία, η Ιταλία, η Πορτογαλία, η Ισπανία και το Ηνωμένο Βασίλειο να βιώνουν το θερμότερο έτος που έχει καταγραφεί ποτέ.

Στην Ευρώπη, οι υψηλές θερμοκρασίες «επιδείνωσαν τις σοβαρές και εκτεταμένες συνθήκες ξηρασίας, τροφοδότησαν βίαιες πυρκαγιές που οδήγησαν στη δεύτερη μεγαλύτερη καμένη έκταση που έχει καταγραφεί ποτέ και οδήγησαν σε χιλιάδες υπερβολικούς θανάτους που σχετίζονται με τη ζέστη», δήλωσε ο Γενικός Γραμματέας του WMO Petteri Taalas.

Οι θερμοκρασίες σε ολόκληρη την ήπειρο αυξήθηκαν κατά 1,5°C μέσα σε 30 χρόνια, από το 1991 έως το 2021, σύμφωνα με την έκθεση για το κλίμα στην Ευρώπη το 2022. Η έντονη ζέστη άφησε περισσότερους από 16.000 νεκρούς πέρυσι, ενώ οι πλημμύρες και οι καταιγίδες ευθύνονται για το μεγαλύτερο μέρος των ζημιών ύψους 2 δισεκατομμυρίων δολαρίων από ακραίες καιρικές και κλιματικές συνθήκες.

«Δυστυχώς, αυτό δεν μπορεί να θεωρηθεί ένα μεμονωμένο περιστατικό ή μια παραξενιά του κλίματος», δήλωσε στην έκθεση ο διευθυντής του Copernicus Carlo Buontempo. «Η τρέχουσα κατανόησή μας για το κλιματικό σύστημα και την εξέλιξή του, μας πληροφορεί ότι αυτού του είδους τα γεγονότα αποτελούν μέρος ενός μοτίβου που θα κάνει τις ακραίες συνθήκες θερμικής καταπόνησης πιο συχνές και πιο έντονες σε ολόκληρη την περιοχή».

Επίσης, πέρυσι, οι παγετώνες στις ευρωπαϊκές Αλπεις γνώρισαν νέο ρεκόρ απώλειας μάζας σε μόνο ένα έτος, που προκλήθηκε, αφενός, από τις πολύ χαμηλές ποσότητες χιονιού το χειμώνα, αφετέρου από το πολύ θερμό καλοκαίρι, αλλά και από την απόθεση σκόνης από τη Σαχάρα. 

Η ιστορία επαναλήφθηκε και στους ωκεανούς, με τις μέσες θερμοκρασίες στην επιφάνεια της θάλασσας στον Βόρειο Ατλαντικό να είναι οι θερμότερες που έχουν καταγραφεί ποτέ, ενώ οι ρυθμοί αύξησης της θερμοκρασίας στην ανατολική Μεσόγειο, τη Βαλτική και τη Μαύρη Θάλασσα και τη νότια Αρκτική ήταν υπερτριπλάσιοι από τον παγκόσμιο μέσο όρο.

Τα θαλάσσια κύματα καύσωνα διήρκεσαν επίσης έως και πέντε μήνες σε διάφορες περιοχές, συμπεριλαμβανομένης της δυτικής Μεσογείου, της Μάγχης και της νότιας Αρκτικής. Οι βροχοπτώσεις ήταν χαμηλότερες από το κανονικό σε μεγάλο μέρος της ηπείρου, πλήττοντας τη γεωργική παραγωγή και τα αποθέματα νερού, ενώ δημιούργησαν τις προϋποθέσεις για πυρκαγιές.

Κατά τη διάρκεια του έτους σημειώθηκε η δεύτερη μεγαλύτερη καμένη έκταση στην περιοχή που έχει καταγραφεί ποτέ, με μεγάλες πυρκαγιές να καίνε τμήματα της Γαλλίας, της Ισπανίας, της Πορτογαλίας, της Σλοβενίας και της Τσεχικής Δημοκρατίας. Το ισπανικό απόθεμα νερού μειώθηκε σε λιγότερο από το μισό της χωρητικότητας μέχρι τον Ιούλιο, καθώς η Ιβηρική Χερσόνησος είδε το 2022 το τέταρτο κατά σειρά έτος ξηρότερο από το μέσο όρο.

Οι αγρότες δεν μπορούσαν να αρδεύσουν τα χωράφια τους σε τμήματα της Γαλλίας, ενώ οι ξηρές συνθήκες έπληξαν τις σοδειές δημητριακών και σταφυλιών στη Γερμανία. Η ξηρασία επηρέασε επίσης την παραγωγή ενέργειας, οδηγώντας σε μειώσεις της υδροηλεκτρικής ενέργειας καθώς και της παραγωγής από ορισμένους πυρηνικούς σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, οι οποίοι εξαρτώνται από τις προμήθειες νερού για ψύξη.

Χαραμάδα ελπίδας

Εν μέσω όλων αυτών των κλιματικών κρίσεων και προκλήσεων, οι ειδικοί αφήνουν να φανεί μια χαραμάδα ελπίδας. Οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, ξεπέρασαν τα ορυκτά καύσιμα στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας για πρώτη φορά το 2022. Η αιολική και η ηλιακή ενέργεια αντιπροσώπευαν το 22,3% της ηλεκτρικής ενέργειας στην Ε.Ε., ξεπερνώντας τα ορυκτά καύσιμα (20%) και την ενέργεια από άνθρακα (16%).

Στην έκθεση τονίζεται επίσης πως υπάρχει ιδιαίτερα υψηλό δυναμικό αιολικής ενέργειας στο Αιγαίο πέλαγος και στις ακτές της Ιρλανδίας και της Πορτογαλίας. «Η υδροηλεκτρική ενέργεια συνδέεται άμεσα με την τοπογραφία της Ευρώπης», αναφέρεται στην έκθεση και υπενθυμίζεται πως η Ε.Ε. έχει δεσμευτεί να αυξήσει την παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές σε τουλάχιστον 42,5% της συνολικής κατανάλωσης έως το 2030.