Τι γνωρίζουμε για την κλιματική μετανάστευση;

Οι γνώσεις των νέων στην Ελλάδα γύρω από την κλιματική μετανάστευση είναι περιορισμένες, ωστόσο περισσότεροι από τους μισούς ηλικίας 15-35 ετών θεωρούν ότι οι κλιματικοί μετανάστες θα πρέπει να λαμβάνουν προσφυγικό καθεστώς, όπως εκείνοι που μετακινούνται για λόγους πολέμου ή διώξεων.

Πανευρωπαϊκή έρευνα με θέμα «Τι πιστεύουν οι νέοι Ευρωπαίοι για τη σύνδεση μεταξύ μετανάστευσης και κλιματικής αλλαγής» διεξήχθη σε 23 ευρωπαϊκές χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα. Στην Ελλάδα η έρευνα διεξήχθη για λογαριασμό της Μη Κυβερνητικής Οργάνωσης ActionAid σε 1.030 άτομα ηλικίας 15-35 ετών και δημοσιεύεται ενόψει της αυριανής Παγκόσμιας Ημέρας της Γης.

Η έρευνα έγινε στο πλαίσιο της πανευρωπαϊκής εκστρατείας «Όχι στην κλιματική αλλαγή, ναι στο κλίμα αλλαγής», που χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και στοχεύει στην ευαισθητοποίηση των νέων για την κλιματική αλλαγή και τη μετανάστευση.

Στην εκστρατεία συμμετέχουν 16 εταίροι (πανεπιστήμια, δήμοι και ΜΚΟ) από 13 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και όπως εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η υπεύθυνη επικοινωνίας προγραμμάτων της ActionAid, Δήμητρα Σπαθαρίδου, ο στόχος είναι «να αναδείξει ότι η κλιματική αλλαγή είναι μια κρίση που συμβαίνει τώρα, να τη συνδέσει με τη μετακίνηση πληθυσμών και να ενεργοποιήσει νέους και νέες ως προς την κλιματική δικαιοσύνη».

Όπως προκύπτει από την έρευνα, το 46% των νεαρών Ελλήνων ερωτηθέντων αισθάνονται πολύ ή πάρα πολύ ανήσυχοι σχετικά με την κλιματική αλλαγή και το ποσοστό είναι ίδιο με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Επίσης, θεωρούν την κλιματική αλλαγή το τρίτο σοβαρότερο πρόβλημα στον κόσμο μετά την οικονομική κατάσταση/ανεργία και μετά τη φτώχεια/πείνα.

Ωστόσο, οι γνώσεις των νεαρών Ελλήνων γύρω από την κλιματική μετανάστευση είναι περιορισμένες, ακόμα και σε σύγκριση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο: μόλις το 23% έχει ακούσει πολλά ή αρκετά για τον όρο «κλιματικοί μετανάστες» συγκριτικά με το 33% των νέων στην Ευρώπη. Επίσης, μόνο ένας στους δέκα Έλληνες νέους συγκαταλέγει την κλιματική αλλαγή στους τρεις σημαντικότερους παράγοντες για τους οποίους μεταναστεύουν άνθρωποι στην Ελλάδα, ποσοστό χαμηλότερο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (17%).

Παρά τα χαμηλά ποσοστά στις παραπάνω ερωτήσεις, όμως, περισσότεροι από τους μισούς Έλληνες νέους (55%) συμφωνούν ότι οι κλιματικοί μετανάστες πρέπει να λαμβάνουν την ίδια νομική προστασία με εκείνους που μεταναστεύουν για λόγους πολέμου ή διώξεων. Το αντίστοιχο ευρωπαϊκό ποσοστό είναι 50% με σημαντικές διαφοροποιήσεις ανά χώρα (π.χ. στην Πορτογαλία το 70% συμφωνεί με αυτό, ενώ στην Τσεχία το αντίστοιχο ποσοστό είναι μόλις 37%).

Επίσης, το 48% των συμμετεχόντων στην ελληνική έρευνα θεωρεί ότι η κλιματική αλλαγή θα οδηγήσει περισσότερους μετανάστες στην Ελλάδα στο μέλλον και το 41% πιστεύει ότι η κλιματική αλλαγή μπορεί να αναγκάσει ανθρώπους στην Ελλάδα να μετακομίσουν σε άλλο νομό ή χώρα.

Οι Έλληνες νέοι πιστεύουν ότι την ευθύνη για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής έχουν πρωτίστως οι επιχειρήσεις και η βιομηχανία (62%) και οι κυβερνήσεις (56%), αν και αμέσως μετά το 36% της ελληνικής νεολαίας εκτιμά ότι αυτοί οι ίδιοι έχουν πρωτίστως την ευθύνη για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής.

Το 72% θεωρεί ότι εάν στα κυβερνητικά σχέδια δεν περιλαμβάνονται μέτρα κατά της ρύπανσης και της κλιματικής αλλαγής, αυτό είναι κακό για την οικονομία. Περίπου οι μισοί από τους ερωτηθέντες εκτιμούν ότι είναι κυρίως ευθύνη των πιο ανεπτυγμένων οικονομικά χωρών να περιορίσουν τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Το 37% απάντησε ότι και οι πλούσιες και οι φτωχές χώρες φέρουν ευθύνη.

Οκτώ στους δέκα ερωτηθέντες λένε ότι έχουν ψηφίσει ή θα ψήφιζαν πολιτικούς που δίνουν προτεραιότητα στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και της κλιματικής μετανάστευσης, ενώ το 67% δήλωσε ότι θα συμμετείχε ή έχει συμμετάσχει σε διαδήλωση για τα θέματα αυτά. Επίσης, το 79% αναφέρει ότι προσπαθεί να εξοικονομήσει ενέργεια στο σπίτι, το 73% ότι αγοράζει χύμα προϊόντα χωρίς συσκευασία και το 67% ότι επιλέγει να μετακινηθεί πεζή, με ποδήλατο ή με τα μέσα μεταφοράς. 

Πανευρωπαϊκή έκκληση

Μέσα από την πανευρωπαϊκή εκστρατεία «Όχι στην κλιματική αλλαγή, ναι στο κλίμα αλλαγής» τίθεται στο επίκεντρο η έννοια της «κλιματικής δικαιοσύνης», προκειμένου να αναδειχθεί ότι οι άνθρωποι που έχουν συμβάλει λιγότερο στην κλιματική αλλαγή, υποφέρουν περισσότερο γιατί δεν μπορούν να προσαρμοστούν στις συνέπειές της, και αναγκάζονται να μεταναστεύσουν.

Φωτιές, πλημμύρες, ξηρασία και άλλες φυσικές καταστροφές οδηγούν όλο και περισσότερους ανθρώπους σε όλο τον κόσμο να αλλάξουν περιοχή, πόλη ή ακόμα και χώρα. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της ActionAid και του Δικτύου για Κλιματική Δράση της Νότιας Ασίας, το 2019 στη Νότια Ασία περισσότεροι από 9,5 εκατομμύρια άνθρωποι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους και να μετακινηθούν στο εσωτερικό της χώρας τους λόγω κλιματικών καταστροφών. Ο αριθμός αυτός είναι απλά ενδεικτικός, καθώς όπως τονίζει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Δήμητρα Σπαθαρίδου «δεν αποδεικνύεται πάντα η σχέση της μετανάστευσης με την κλιματική αλλαγή».

Πανευρωπαϊκή έκκληση διοργανώνεται για τη συλλογή υπογραφών προκειμένου να αναλάβει δράση η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για κλιματική δικαιοσύνη https://climateofchange.info/greece/participate/ela-mazi-mas/. 

Συγκεκριμένα, καλείται η ΕΕ να λάβει μέτρα για να περιοριστεί η υπερθέρμανση του πλανήτη, να ενισχυθεί η παροχή οικονομικής και τεχνικής υποστήριξης σε χώρες που πλήττονται από την κλιματική αλλαγή και να αναπτυχθεί ένα διεθνές σύστημα προστασίας για τους ανθρώπους που μεταναστεύουν εξαιτίας της.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ