Η Εύροια και το παρελθόν των Ιωαννίνων

Ένας δρόμος στα Ζευγάρια, φέρει το όνομα της Ευροίας, της πόλης των πρωτοβυζαντινών χρόνων που τοποθετείται από τις ιστορικές μαρτυρίες, στην περιοχή όπου σήμερα βρίσκεται η Γλυκή.

Η παλαιά και νέα Εύροια αναφέρονται στις καταγραφές ιστορικών όπως ο Προκόπιος, με στοιχεία που δημιουργούν και μια ενδιαφέρουσα «φιλονικία» για το παρελθόν και την «καταγωγή» των Ιωαννίνων. Στοιχεία και θεωρίες που δεν μπορούν να προσυπογραφούν ως απόλυτα ακριβείς επιστημονικά, ωστόσο έχουν αρκετά ενδιαφέροντα στοιχεία. Επίσης, δεν λείπουν και οι μυθολογικές αναφορές.

Η Εύροια για παράδειγμα ήταν έδρα επισκοπής. Ένας από τους πιο γνωστούς προκαθημένους της ήταν ο Άγιος Δονάτος, που έζησε κατά την περίοδο της αυτοκρατορίας του Θεοδοσίου του Μεγάλου και είναι ένας από τους αγίους του ορθόδοξου δόγματος που έχει σκοτώσει δράκο. Μάλιστα, ο δράκος ήταν ο υπεύθυνος για τα δηλητηριώδη νερά του Αχέροντα, μέχρι να τον σκοτώσει ο άγιος και να τα ευλογήσει. Έτσι θεωρείται ότι πήρε το όνομά της η Γλυκή.

Αν σας αρέσει ο Τύπος, μπορείτε να τον στηρίξετε με μια συνδρομή ή δωρεά, εδώ:

Ο Προκόπιος παραθέτει μια ακόμα πιο ενδιαφέρουσα και λιγότερο μυθολογική καταγραφή: ότι ο Ιουστινιανός ήταν εκείνος που μετέφερε την παλαιά Εύροια από τη σημερινή Θεσπρωτία στα σημερινά Γιάννενα, ιδρύοντας τη Νέα Εύροια.

«Εύροια γας ανέκαθεν ωνομάζετο. Ταύτης δε της Ευροίας ου πολλώ άποθεν λίμνη κέχυται και νήσος κατά μέσον ανέχει και λόφος αύτη επανέστηκε» αναφέρει, παραθέτοντας μια περιγραφή που παραπέμπει στον φυσικό χώρο των Ιωαννίνων.

Μια εξίσου ισχυρή θεωρία, που ταιριάζει εν μέρει και στην περιγραφή του φυσικού χώρου, είναι ότι η Νέα Εύροια ήταν στην περιοχή της αρχαίας Πανδοσίας, στο Καστρί Πρέβεζας, σημείο πολύ κοντινότερο από ότι τα Γιάννενα, στην τοποθεσία της παλιάς πόλης.

Πάνω στο θέμα έχουν διατυπώσει απόψεις μεταξύ άλλων ο Σωτήρης Δάκαρης και ο Λέανδρος Βρανούσης. Η Πλιάκου (2007) σημειώνει ότι ήταν η αρχική τάση από τα πρώτα αρχαία ευρήματα στην περιοχή του Κάστρου, να ταυτίζεται η περιοχή με την Εύροια. Αργότερα, αποσπασματικά ευρήματα επιβεβαίωσαν την (προ)ύπαρξη αρχαίου οικισμού στην περιοχή.

Παρεμπιπτόντως, ένας εξίσου μικρός δρόμος στην ίδια γειτονιά, πολύ κοντά στην Ευροίας, φέρει το όνομα  της Πανδοσίας και κάπως έτσι, «αποκαθίσταται» εν μέρει η αρχή της ιστορικής και καθαυτής γειτονίας…

Πηγές:

Δάκαρης Σ (1958) Ιωάννινα η νεώτερη Εύροια. Ηπειρωτική εστία τομ. 1^ος  

Πλιάκου Γ. (2007) Το λεκανοπέδιο των Ιωαννίνων και η ευρύτερη περιοχή της Μολοσσίας στην Κεντρική Ήπειρο-αρχαιολογικά κατάλοιπα, οικιστική οργάνωση και οικονομία (διδ. Διατριβή). Θεσσαλονίκη

Τριανταφυλλόπουλος Δ.Δ. (1994) Ένα πρόβλημα ιστορικής γεωγραφίας της Μεσαιωνικής Ηπείρου: Ιωάννινα-Εύροια-Νέα Εύροια