Από Αρδομίστα... Λογγάδες

Στην Ήπειρο, τα περισσότερα αλλόφωνα τοπωνύμια αλλάχτηκαν την περίοδο 1926-28, στο πλαίσιο μιας ευρύτερης πολιτικής για την «εξαφάνιση» ξένων ή κακόηχων, όπως θεωρούνταν, ονομασιών. Ακολούθησε ένα δεύτερο κύμα τη δεκαετία του ’50. Σε αρκετές περιπτώσεις, βέβαια, για την προέλευση των νέων ονομάτων υπάρχουν διιστάμενες απόψεις. Υπάρχουν ετυμολογίες που μέχρι και σήμερα προκαλούν αντιπαραθέσεις μεταξύ των επιστημόνων.

Γεωγραφικά ονόματα λοιπόν που είχαν διατηρηθεί για αιώνες, ονόματα που συνδέονταν με την ιστορία του τόπου, διαγράφηκαν από τον νέο τοπωνυμικό χάρτη.

Ένα τέτοιο όνομα ήταν η Αρδομίστα. Εν έτει 1955, «ο συνοικισμός Αρδομίστα της Κοινότητος Αρδομίστης μετονομάζεται Λογγάδες», όπως αναφέρεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Οι Λογγάδες, στις ανατολικές όχθες της λίμνης Παμβώτιδας, απέχουν 13 χλμ. από την πόλη των Ιωαννίνων. Ένα χωριό που είχε κάποτε εκτεταμένες καλλιέργειες, κυρίως καλαμποκιού.

Αν σας αρέσει ο Τύπος, μπορείτε να τον στηρίξετε με μια συνδρομή ή δωρεά, εδώ:

Το όνομα «Αρδομίστα» συναντάται για πρώτη φορά σε κείμενο το έτος 1319, στο Χρυσόβουλο του αυτοκράτορα του Βυζαντίου Ανδρόνικου Β’ Παλαιολόγου του πρσβευτέρου (1282-1328 μ.Χ.), αν και ελαφρά παραλλαγμένο: ως «Αρδομηστία».

Ο Κώστας Οικονόμου, τέως αναπληρωτής καθηγητής Γλωσσολογίας στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, σε μελέτη του αναφέρει ότι το τοπωνύμιο «Αρδομίστα» πρέπει να θεωρηθεί σλαβικό κυριώνυμο συν την κατάληξη –ista. Παραπέμπει δε και στον Max Vasmer (η μελέτη του ρωσογερμανού γλωσσολόγου, 1886-1962, θεωρείται σημαντική για τα σλαβικά τοπωνύμια στην Ελλάδα, αν και έχει υπάρξει επιστημονικός αντίλογος) που με επιφύλαξη αποδίδει το τοπωνύμιο σε σλαβικούς τύπους.

Για τη νέα ονομασία του χωριού, υποστηρίζεται ότι προήλθε από τοπωνύμιο της περιοχής όπου βρέθηκαν αρχαίοι τάφοι. Ο ερευνητής Στέφανος Μπέττης αναφέρει ότι και το τοπωνύμιο «Λογγάδες» έχει σλαβική ρίζα (longe-λόχμη, δάσος πυκνό) και ότι η νέα ονομασία συνδέεται με την άγνωστη οικογένεια των Λογγάδων. Χαρακτηριστικά αναφέρει σε εργασία του: «Αλλά ποιος έβαλε στο νου την ιδέα των κατοίκων της Αρδομίστας να συνδέσουν το όνομα του χωριού τους με τη μεσαιωνική προφανώς και άγνωστη οικογένεια των Λογγάδων τη ρίζα του ονόματος είναι σλαβική […]».

Πηγές:

Μπέττης Στέφανος, Ονοματολογία των χωριών νομού Ιωαννίνων, έκδοση Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Ιωαννίνων-ΤΕΔΚ Ιωαννίνων, 1996, Ιωάννινα

Οικονόμου Κώστας, Τα οικωνύμια του νομού Ιωαννίνων-Γλωσσολογική εξέταση, Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Ιωαννίνων, 2002, Ιωάννινα

Σιόντης Κώστας, Ο Δήμος Παμβώτιδας και τα Δημοτικά του Διαμερίσματα, έκδοση Δήμου Παμβώτιδας, Ιωάννινα, 2000