Η Agrotica, το Ζαγόρι και τα ηχοτοπία

Μπορεί η υιοθέτηση καινοτόμων ηχοτοπικών εφαρμογών να οδηγήσει στη δημιουργία ενός νέου τοπικού προϊόντος τουρισμού υπαίθρου, αναδεικνύοντας ταυτόχρονα τον ρόλο της «υπό απειλής με εξαφάνιση» μετακινούμενης κτηνοτροφίας στη διατήρηση της βιοποικιλότητας;

«Περιοχές της Ηπείρου όπως το Ζαγόρι, φέρουν μια μακρά νομαδική κτηνοτροφική παράδοση ακόμα ζώσα, και αποτελούν πρόσφορο έδαφος για την ανάπτυξη ενός καινοτόμου, βιώσιμου τουριστικού μοντέλου»: Αυτό επισήμανε η αναπληρώτρια καθηγήτρια Γεωπονίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Μαρία Παρταλίδου, μιλώντας στο 9ο πανελλήνιο συνέδριο  που γίνεται στο Διεθνές Εκθεσιακό Κέντρο Θεσσαλονίκης. Το συνέδριο διοργανώνουν στο πλαίσιο της 29ης Agrotica, η ΔΕΘ-Helexpo και το Τμήμα Γεωπονίας του ΑΠΘ, στο πλαίσιο της 29^ης Agrotica.

Η διεπιστημονική προσέγγιση για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας των βοσκοτόπων, προσφέρει τη δυνατότητα αξιοποίησης πολιτισμικών εργαλείων της επιστήμης της ακουστικής οικολογίας, ως προς τη συλλογή χωρικών δεδομένων δια μέσω του ήχου. Συγκεκριμένα, «η χάραξη τοπικών κτηνοτροφικών μονοπατιών με την αξιοποίηση σύγχρονων καινοτόμων ως πολυμεσικών εφαρμογών ήχου, όπως αυτή των ηχοτοπίων, αποτελούν μια πρόταση για τη διατήρησης των υψηλής φυσικής αξίας γεωργικών εκτάσεων (HNV) και εργαλείο ενίσχυσης του κοινωνικού ιστού και της πολυδραστηριότητας στο Ζαγόρι», είπε η κα Παρταλίδου.

Σήμερα βέβαια, όπως σημείωσε, η πλειονότητα των κτηνοτρόφων διασχίζουν τα κτηνοτροφικά μονοπάτια με τα φορτηγά, «ενώ τα πεζοπορικά μονοπάτια έχουν περάσει στην αφάνεια και στην εγκατάλειψη με πολλαπλές επιπτώσεις, τόσο περιβαλλοντικές όσο και κοινωνικές».

Η επιστήμη της ακουστικής οικολογίας, κατεξοχήν υπεύθυνη για τη μελέτη των ηχοτοπίων, υποστηρίζει ότι μπορούμε να ακούσουμε τους ήχους της πόλης και της φύσης, των ανθρώπων και των άλλων ζώων, με την ίδια προσοχή που θα ακούγαμε μια μουσική σύνθεση. «Αν προσεγγίσουμε την έννοια της βιοποικιλότητας με ακουστικούς όρους, προκύπτει ο όρος 'ηχοποικιλότητα’, η οποία υποδεικνύει την ύπαρξη πολλών διαφορετικών ήχων σε ένα ηχοτοπίο», τόνισε η ίδια. Πρόσθεσε δε ότι μέσα στη λειτουργία ενός Οικομουσείου, οι ηχητικοί χάρτες και οι ηχητικοί περίπατοι μπορούν να ενισχύσουν την αντίληψη των αγροτουριστών για τα πλούσια ηχοτοπία της περιοχής τους.

Το έργο EchoLoci, υλοποιείται από το Κέντρο Καινοτομίας και Πολιτισμού InnoPolis, το Οικομουσείο Ζαγορίου και το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης με χρηματοδότηση από το Πράσινο Ταμείο.

Στόχος του είναι η ανάδειξη του ρόλου της μετακινούμενης κτηνοτροφίας στη διατήρηση της βιοποικιλότητας, μέσω της καταγραφής της ηχοποικιλότητας των κτηνοτροφικών μονοπατιών του Ζαγορίου, με την ενεργό συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας της περιοχής, και ειδικότερα των κτηνοτρόφων. Με τη συμβολή δε, των επιστημονικών συνεργατών και της τοπικής κοινότητας, οργανώνονται συμμετοχικές ερευνητικές και καλλιτεχνικές δραστηριότητες, με στόχο την ανίχνευση, την καταγραφή, και τη διατήρηση των οικοσυστημάτων των τοπικών βοσκοτόπων (διαβάστε εδώ).

«Ο σχεδιασμός ενός αγροτουριστικού προϊόντος βασιζόμενο στην συμμετοχική εμπειρία της μετακινούμενης κτηνοτροφίας, αποτελεί ένα ευρέως διαδεδομένο τουριστικό μοντέλο σε πολλές κτηνοτροφικές περιοχές, με τη χώρα μας να μην έχει αξιοποιήσει τις καλές πρακτικές άλλων μεσογειακών χωρών», επισήμανε στην ομιλία της κυρία Παρταλίδου.

Η μετακινούμενη κτηνοτροφία, ενταγμένη από το 2019 στη λίστα της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO, αποτελεί μία πρακτική με σεβασμό στη βιοποικιλότητα και τη βιώσιμη διαχείριση του τοπίου, ικανή να αποτελέσει ένα αξιόλογο εναλλακτικό και ανταγωνιστικό αγροτουριστικό προϊόν με πολλαπλά οφέλη τόσο για τις κοινότητες όσο και για το περιβάλλον. Η παραδοσιακή μετακινούμενη κτηνοτροφία αναφέρεται στην εποχική μετακίνηση αιγοπροβάτων με τα πόδια.

Πηγή: ΑΠΕ/ΜΠΕ