Γιάννενα: 3,3 τ.μ. κοινοχρήστων χώρων πρασίνου ανά κάτοικο

Του Βασίλη Φλούδα*

Ένας από τους δείκτες που χρησιμοποιείται για να μετρήσει την ποιότητα ζωής των κατοίκων μιας πόλης είναι αυτός που εξετάζει την αναλογία αστικού πρασίνου ανά κάτοικο.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, η ελάχιστη αναλογία πρασίνου στις πόλεις ανά κάτοικο δεν μπορεί να είναι κάτω από τα 9 τ.μ. ανά κάτοικο. Στα Γιάννενα αυτός ο δείκτης, δεν μπορεί να υπολογιστεί καθώς λείπουν αρκετά δεδομένα.

Για παράδειγμα, απουσιάζουν έρευνες και στοιχεία: για το συνολικό εμβαδό του αστικού πρασίνου και την ποιότητα του, για το πόσα δέντρα υπάρχουν και σε τι κατάσταση είναι, για το αν και πόσο αυξήθηκαν οι χώροι αστικού πρασίνου κ.α.

Υπάρχουν όμως κάποια δεδομένα, έστω και λίγα, που μπορούν να περιγράψουν ενδεικτικά την κατάσταση. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Δήμου Ιωαννιτών (έτους 2017) το εμβαδόν των διαμορφωμένων κοινοχρήστων χώρων πρασίνου (https://bit.ly/3JQ4g2J) είναι 375.243 τετραγωνικά μέτρα (τ.μ).

Κατά μέσο όρο σε κάθε έναν από τους 112.486 κατοίκους (σύμφωνα με την απογραφή του 2011) αναλογούν 3,3 τ.μ κοινοχρήστων χώρων πρασίνου. Πιο αναλυτικά και ανά Δημοτική ενότητα η αναλογία διαμορφώνεται:

-Στην Δημοτική Ενότητα Μπιζανίου το εμβαδό των διαμορφωμένων κοινοχρήστων χώρων πρασίνου είναι 52.551 τ.μ /5.124 κατοίκους=10,3 τ.μ ανά κάτοικο

- Στη Δημοτική Ενότητα Περάματος το εμβαδό των διαμορφωμένων κοινοχρήστων χώρων πρασίνου είναι 35.901 τ.μ /4.749 κατοίκους=7,6 τ.μ ανά κάτοικο

-Στη Δημοτική Ενότητα Παμβώτιδας το εμβαδό των διαμορφωμένων κοινοχρήστων χώρων πρασίνου είναι 40.410 τ.μ /10.468 κατοίκους=3,9 τ.μ ανά κάτοικο

-Στη Δημοτική Ενότητα Ιωαννίνων το εμβαδό των διαμορφωμένων κοινοχρήστων χώρων πρασίνου είναι 233.815 τ.μ /80.371 κατοίκους= 2,9 τ.μ ανά κάτοικο

-Στη Δημοτική Ενότητα Ανατολής το εμβαδό των διαμορφωμένων κοινοχρήστων χώρων πρασίνου είναι 12.566 τ.μ /11.555 κατοίκους=1,1 τ.μ ανά κάτοικο.

Από μια άλλη έρευνα, του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος για τη δενδροκάλυψη ευρωπαϊκών πόλεων (http://bit.ly/40GCqfb), προκύπτει ότι το 2018 το ποσοστό δενδροκάλυψης στην πόλη των Ιωαννίνων ήταν στο 14,95%. Ποσοστό που δίνει στα Γιάννενα την 5η θέση στην κατάταξη μεταξύ των εννέα ελληνικών πόλεων που συμπεριλαμβάνονται στην έρευνα.

Σχεδιασμός απουσία του GIS

Σημειώνεται ότι τα στοιχεία από τους διαμορφωμένους κοινόχρηστους χώρους πρασίνου είναι ενδεικτικά και τα όποια συμπεράσματα, δεν μπορούν να χαρακτηριστούν ασφαλή. Μπορούν όμως να δημιουργήσουν ισχυρούς προβληματισμούς για το πώς αξιολογείται η ποιότητα ζωής στην πόλη, πώς σχεδιάζεται ο δημόσιος χώρος και στη βάση ποιων γεωχωρικών δεδομένων από τη στιγμή που απουσιάζει ένα σύστημα γεωγραφικών πληροφοριών (GIS) που θα έδινε μια σειρά απαντήσεων.

Τα γεωχωρικά δεδομένα, αποτελούν «κυνήγι χαμένου θησαυρού» για αρκετές ελληνικές πόλεις. Χωρίς τα δεδομένα αυτά, ο χωροταξικός και πολεοδομικός σχεδιασμός στηρίζεται σε ξεπερασμένα πρότυπα, που έχουν εγκαταλειφθεί εδώ και δεκαετίες.

Όλα εκείνα τα δεδομένα που έχουν χωρική διάσταση και μπορούν με το GIS να είναι ανοιχτά και να αποτυπώνονται εύκολα και οργανωμένα, μόνο οφέλη μπορούν να έχουν: για τον δημόσιο χώρο, την επιστημονική κοινότητα, τις επιχειρήσεις και τους πολίτες και αν μη τι άλλο είναι τα μόνα που οδηγούν σε ολοκληρωμένο αστικό σχεδιασμό.

Κάποιες ελληνικές πόλεις, χρησιμοποιούν πλέον GIS στον σχεδιασμό τους παρέχοντας ταυτόχρονα μια σειρά δεδομένων όπως: για κοινόχρηστους και κοινωφελείς χώρους (Χαλάνδρι https://bit.ly/3NWBPj4), για την επάρκεια πρασίνου γύρω από τα κτίρια (Θεσσαλονίκη https://bit.ly/3DTp18A), για την παράκτια ζώνη http://bit.ly/3HVUABj), για επικίνδυνες κατασκευές (Ηράκλειο http://bit.ly/3E0DAst), κ.α

Το μοντέλο τοπικής διακυβέρνησης, που αναζητά δεδομένα και στηρίζει τις αποφάσεις του στη βάση αυτών, πλέον κυριαρχεί.

Στις Η.Π.Α, σύμφωνα με έκθεση της Deloitte (http://bit.ly/3RRaIZe), το 2021 το 75% των πόλεων, χρησιμοποιούσαν τα δεδομένα για να παρακολουθήσουν την πρόοδό τους και για να λαμβάνουν πιο αποτελεσματικές επιχειρησιακές, προγραμματικές και πολιτικές αποφάσεις, ενώ το 2015 το αντίστοιχο ποσοστό ήταν στο 30%.

* Ο Βασίλης Φλούδας είναι οικονομολόγος